
काठमाडौं ।
विश्वको पहिलो सुपरसोनिक कमर्शियल एयरलाइनर कन्कर्डको अन्तिम उडानको करिब २० वर्षपछि, उड्डयन उद्योग निकै छिटो हवाई यात्राको युगमा प्रवेश गर्न लागेको छ।
अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाको प्रयोगात्मक सुपरसोनिक विमान एक्स ५९(X-59) आफ्नो पहिलो परीक्षण उडानका लागि तयार छ। यद्यपि, यसको साइज र गति कन्कर्डको तुलनामा कम छ।
हालै नासाको एक्स ५९ सुपरसोनिक विमान फ्लाइट लाइनमा पार्क गरिएको देखाएको छ। जुन पामडेल, क्यालिफोर्नियामा रहेको लकहिड मार्टिनको स्कन्क वर्क्स सुविधामा रहेको ह्याङ्गर र रनवे बीचको ठाउँ हो। नासाको एक विज्ञप्ति अनुसार, जुन १९ मा विमानलाई निर्माण स्थलबाट उडान लाइनमा सारिएको थियो।
यसले प्रत्यक्ष परीक्षणहरूको एक श्रृंखला सुरु गर्नेछ, जसको उद्देश्य विमान ध्वनिको गति (वा माच १(Mach 1) भन्दा छिटो उड्न सक्छ भनेर देखाउने लक्ष्य राख्छ।
यसको उच्च गति लगभग १,५०० किलोमिटर प्रति घण्टा छ भने यसले न्यूयोर्क र लन्डन बीचको यात्रा समय लगभग तीन घण्टा ३० मिनेटमा घटाउनेछ। बेलायतको नागरिक उड्डयन प्राधिकरण (सीएए) द्वारा प्रकाशित एक अनुसन्धानले सन् २०३३ सम्ममा लन्डनबाट सिड्नीको उडानमा दुई घण्टा मात्र लाग्ने बताएको छ। यस उडानको वर्तमान अवधि लगभग २२ घण्टा छ। सबअर्बिटल उडानहरू अर्बपति जेफ बेजोसको ब्लू ओरिजिन र रिचर्ड ब्रान्सनको भर्जिन ग्यालेक्टिकले प्रयोग गरेको रकेटसँग मिल्दोजुल्दो छ। यी उडानहरू करिब ५,६३२ किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा सञ्चालन हुन्छन्।
उदाहरणका लागि, न्यूयोर्कदेखि सांघाईको उडानले हालको १५ घण्टाको सट्टा ३९ मिनेट मात्र लिन सक्छ। यसबाहेक न्युयोर्कदेखि लन्डनसम्मको यात्रा एक घण्टाभन्दा कम समयमै गर्न सकिन्छ। एक्स-५९ मा क्वाइट सुपरसोनिक (Quiet Supersonic) टेक्नोलोजी पनि छ, जसले ध्वनि अवरोध भत्काएर सिर्जना गरिएको सोनिक बूमलाई सोनिक थम्पमा रूपान्तरण गर्दछ।

नासाका अनुसार, “यसले विमानलाई ध्वनिको गतिभन्दा छिटो यात्रा गर्न अनुमति दिन्छ। एक्स-५९ को आकारले अन्य सुपरसोनिक विमानले उत्पादन गरेको ध्वनि बूमको सट्टा एक हल्का सोनिक थम्प उत्पादन गर्दै झटका दिने तरङ्गहरूलाई एकसाथ आउनबाट रोक्छ।”
जब यो विमान पूर्णरूपमा एसेम्बल हुन्छ, यो करिब ३०.५ मिटर लामो र पखेटाको चौडाइ करिब ९ मिटर हुनेछ। यसको उचाइ लगभग ४.२५ मिटर हुनेछ। यो करिब ५५ हजार फिटको उचाइसम्म जान सक्नेछ। तर, यसको व्यावसायिक उडान सुरु हुन अझै केही वर्ष लाग्न सक्छ।
ब्लु ओरिजिन जस्ता अन्तरिक्ष यात्रा कम्पनीहरूले विगत केही वर्षहरूमा रकेट निर्माण प्रविधिमा उल्लेखनीय सुधार गरेका छन्। यो प्रविधिलाई व्यावसायिक उडानमा पनि प्रयोग गर्ने सम्भावना खोजिँदैछ।
यदि सबै योजना अनुसार चल्यो भने, एक्स ५९ ले २०२४ मा सुरु हुने अमेरिकी शहरहरूमा उडान गर्नेछ। बासिन्दाहरूले एक्स ५९ विमानद्वारा उत्पादित ध्वनिमा उनीहरूको प्रतिक्रियाहरू साझा गर्न सक्षम हुनेछन्। त्यसपछि, उडानहरूबाट सङ्कलन गरिएको डाटा २०२७ मा अमेरिकी र अन्तर्राष्ट्रिय नियामकहरूसँग साझेदारी गरिनेछ, जब क्वेस्ट मिसन समाप्त हुन्छ।
प्रकाशित: १२ श्रावण २०८०, शुक्रबार