काठमाडौं ।
अन्तरिक्षको खोजी गरिरहेका वैज्ञानिकहरूले पृथ्वीबाहेक अन्य कुनै ग्रह छ कि छैन भन्ने कुरा पत्ता लगाउन निरन्तर प्रयास गरिरहेका छन्। यस सन्दर्भमा, एलियनहरूको बारेमा पनि धेरै पटक उल्लेख गरिएको छ। के अन्य ग्रहमा पनि त्यस्तो कुनै प्रजाति छ, जसको बारेमा मानिसले अहिलेसम्म पत्ता लगाउन सकेको छैन!
यो रहस्य सुल्झाउने क्रममा, वैज्ञानिकहरूले कहिलेकाहीं यस्ता घटनाहरू थाहा पाउँछन् जुन धेरै अचम्मको हुन्छ। अहिले अर्को ग्रहको सन्दर्भमा यस्तै घटना बाहिर आएको छ। के यो अर्को संसारबा आएको संकेत हो?
युनिभर्सिटी अफ साउदर्न क्वीन्सल्याण्डले जारी गरेको विज्ञप्तिमा नयाँ ग्रह पत्ता लागेको उल्लेख छ। विशेष कुरा यो हो कि यस ग्रहको पनि आफ्नै तारा छ। यो खोज साइन्स जर्नलमा प्रकाशित भएको छ। यो एक्सोप्लानेटको नाम एचआईपी ९९७७०बी (HIP 99770b) राखिएको छ।
डा. थियन क्युरीको नेतृत्वमा रहेको यो टोलीले प्रत्यक्ष इमेजिङ प्रविधिको प्रयोग गरी यो ग्यासयुक्त तारा र यसको सहयात्री ग्रहको छवि बनाएको थियो।
टोलीमा विश्वविद्यालयका डाक्टर साइमन मर्फी पनि सामेल थिए। उनलाई स्टेलर पल्सेशन अर्थात् ताराहरूमा हुने कम्पन वा कम्पनका विशेषज्ञ भनिन्छ। उनले एचआईपी ९९७७०बीको विस्तृत छवि सिर्जना गर्न मद्दत गरे। तर यो धेरै गाह्रो काम थियो किनभने यो एक्सोप्लानेट आफ्नो ताराको चमकमा कतै हराउँछ। यसको गति देखेर वैज्ञानिकहरु छक्क परेका छन् । डाक्टर मर्फी भन्छन् कि प्रत्यक्ष इमेजिङ प्रविधिले धेरै महत्त्वपूर्ण काम गर्छ। तर हालसम्म यो प्रविधिको सहयोगमा २० ओटा मात्रै नयाँ ग्रह पत्ता लागेका छन् ।
यसका साथै, डा. थेइन क्युरी भन्छन् कि प्रत्यक्ष इमेजिङ र खगोल विज्ञानलाई एकसाथ जोडेर, हामीले पहिलो पटक यस्तो विस्तृत रूपमा एक्सोप्लानेट अध्ययन गर्न सक्षम भएका छौं। यो संयुक्त प्रविधिको साथ, अन्तरिक्ष वैज्ञानिकहरूले एक एक्सोप्लानेटको वायुमण्डल, यसको वजन र यसको कक्ष पनि ट्र्याक गर्न सक्छन्। यो नयाँ उपलब्धि पछि, शोधकर्ताहरूले एक दिन हामी यो प्रविधिको मद्दतले पृथ्वी जस्तै कुनै पनि एक्सोप्लानेट पत्ता लगाउन सक्षम हुने भनेका छन्।
प्रकाशित: ११ बैशाख २०८०, सोमबार