सूर्यमा ७ वर्ष यताकै सबैभन्दा ठूलो विष्फोट, पृथ्वीमा आउँदैछ शक्तिशाली सौर्य आँधी

काठमाडौं ।

सूर्यमा हुने विष्फोटहरू उत्कर्षमा पुगेको देखिन्छ। रिपोर्टहरूका अनुसार, यस हप्ताको सुरुमा शक्तिशाली विस्फोट पछि, सूर्यमा फेरि एक शक्तिशाली सोलार फ्लेयर अर्थात सौर्य आँधी (ज्वाला) उत्पन्न भएको छ। यो विगत ७ वर्षमा सूर्यबाट आएको सबैभन्दा शक्तिशाली फ्लेयर हो।

दुबै विस्फोटका कारण पृथ्वीमा कोरोनल मास इजेक्शन (सीएमई) आउँदैछ, जसका कारण आकाशमा अरोरा अर्थात रंगिन चमक देख्न सकिन्छ। लाइभ साइन्सको रिपोर्टका अनुसार पछिल्लो सोलार फ्लेयर एक्स-क्लास कोटिको थियो। यो बिहीबार सनस्पट एआर ३८४२ (Sunspot AR3842) बाट जारी गरिएको थियो। यसलाई एक्स ९ (X9) तीव्रताको रूपमा मूल्याङ्कन गरिएको छ, जुन पछिल्लो ७ वर्षमा सबैभन्दा उच्च हो।

यसअघि सन् २०१७ मा सूर्यबाट एक्स ११.८ र एक्स १३.३ तीव्रताका सौर्य ज्वालाहरू निस्किएका थिए। बिहीबारको ज्वालाका कारण पृथ्वीतर्फको विकिरण बढेको छ। यसले अफ्रिका र दक्षिण एटलान्टिक महासागरका केही भागहरूमा अस्थायी रेडियो ब्ल्याकआउटको कारण बनायो। पृथ्वीतर्फ सरेको सीएमई अक्टोबर ६  अर्थात आज आइतबार पृथ्वीमा ठोक्किने अनुमान गरिएको छ।

सोलार फ्लेयर भनेको के हो?

सौर्य ज्वालाहरू प्रकाश र कणहरू द्वारा सिर्जना गरिन्छ जब सूर्यको चुम्बकीय ऊर्जा जारी हुन्छ। यी ज्वालाहरू हाम्रो सौर्यमण्डलमा देखिएका सबैभन्दा शक्तिशाली विस्फोटहरू हुन्, जसले अरबौं हाइड्रोजन बमहरूसँग तुलना गर्न सक्ने ऊर्जा उत्पन्न गर्दछ। तिनीहरूमा उपस्थित कणहरू प्रकाशको गतिमा यात्रा गर्छन्।

सीएमई (कोरोनल मास इजेक्शन) भनेको के हो

कोरोनल मास इजेक्शन, वा सीएमई, सौर्य प्लाज्मा को ठूलो बादल हो। सौर्य विस्फोट पछि, यी बादलहरू सूर्यको चुम्बकीय क्षेत्रमा अन्तरिक्षमा फैलिन्छन्। अन्तरिक्षमा तिनीहरूको परिक्रमाको कारण, तिनीहरू विस्तार हुन्छन् र प्रायः लाखौं माइलको दूरीमा पुग्छन्। धेरै पटक तिनीहरू ग्रहहरूको चुम्बकीय क्षेत्रहरूसँग टकराउँछन्।

जब तिनीहरूको दिशा पृथ्वीतर्फ हुन्छ, तिनीहरूले भू-चुम्बकीय गडबडी निम्त्याउन सक्छन्। जसका कारण स्याटेलाइटमा सर्ट सर्किट हुने, पावर ग्रिड प्रभावित हुन सक्ने वा रेडियो संकेतमा अवरोध आउन सक्ने हुन्छ।

यदि तिनीहरूको प्रभाव गम्भीर छ भने, तिनीहरूले पृथ्वीको कक्षमा अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई पनि खतरामा पार्न सक्छन्।