नासाको पर्सिभेरन्स रोभरले मङ्गल ग्रहमा फेला पार्यो स-साना गोलाकार संरचना जडिएको अर्को अनौठो ढुंगा

काठमाडौं ।

नासाको पर्सिभेरन्स रोभरले मङ्गल ग्रहमा अर्को अनौठो ढुंगा फेला पारेको छ, जसले वैज्ञानिकहरूलाई अन्योलमा पारेको छ। मिसन टोलीले यस ढुंगालाई “सेन्ट पल्स बे” नाम दिएको छ। यसमा सयौं मिलिमिटर आकारका गाढा खरानी रंगका गोलाकार संरचनाहरू छन्, जसका केहीमा साना प्वालहरू देखिन्छन्।

पर्सिभेरन्सले यो ढुंगा मार्च ११ मा जेन्जेरो क्रेटरको किनारमा फेला पारेको थियो। यो प्राचीन तालको अवशेष हो, जहाँ २०२१ देखि रोभरले प्राचीन सूक्ष्मजीवहरूको सम्भावित चिन्हहरू खोजिरहेको छ।

वैज्ञानिकहरूका अनुसार यो क्षेत्रका भूवैज्ञानिक विशेषताहरूको उत्पत्तिको अध्ययनले यहाँका ढुंगाहरू अरबौँ वर्षमा कसरी विकसित भए भन्ने बुझ्न महत्वपूर्ण जानकारी दिन सक्ने स्पेस डटकमले उल्लेख गरेको छ।

“यी संरचनाहरूलाई भूवैज्ञानिक सन्दर्भमा राख्नु अत्यन्त महत्त्वपूर्ण हुनेछ, जसले यसको उत्पत्ति बुझ्न र जेन्जेरो क्रेटरको किनार तथा वरपरको भूगोलबारे जानकारी प्राप्त गर्न मद्दत गर्छ,” पर्सिभेरन्स टोलीले एक विज्ञप्तिमा उल्लेख गरेको छ।

सेन्ट पल्स बे ढुंगा विच हेजल हिल क्षेत्रमा फेला परेको हो। यो १०१ मिटर क्षेत्रफलमा फैलिएको वैज्ञानिक रूपमा महत्वपूर्ण चट्टानी क्षेत्र हो, जहाँ प्रत्येक चट्टानको तह मङ्गल ग्रहको इतिहासको एउटा पृष्ठजस्तै देखिन्छ। तर पनि विज्ञप्ति अनुसार यो गोलाकार संरचनायुक्त ढुंगा अन्यत्रबाट बगेर आएको हुनसक्छ।

मङ्गल ग्रहका अन्य स्थानबारे कुरा गर्दा, नासाका अपोर्च्युनिटी र क्युरियोसिटी रोभरहरूले पनि आफ्ना अवतरण स्थलहरू एन्ड्युरेन्स र गेल क्रेटर नजिकै यस्तै बनावट भएका ढुंगाहरू पहिल्यै देखेका थिए।

वैज्ञानिकहरूले यस्ता संरचनाहरू ढुंगाका प्वालहरूबाट बगेको भूगर्भीय पानीका कारण बनेका हुनसक्ने बताएका छन्। गत वर्ष, पर्सिवेरान्सले पनि “पपकर्न” जस्तै बनावट भएका ढुंगाहरू देखेको थियो, जसले पनि मङ्गलमा कहिल्यै पानी बगेको संकेत दिन्छ।

तर, यस्ता संरचनाहरू ज्वालामुखी प्रक्रियाबाट पनि बन्न सक्छन्, जस्तै कुनै विष्फोटका क्रममा तातो माटो छिट्टै चिसो हुँदा वा उल्कापिण्ड ठोक्किएर चट्टान बाफ बनेर पुन: जम्दा यस्ता बनावट देखिन सक्छन्।

“यी प्रत्येक सम्भावित प्रक्रियाले यी ढुंगाहरूको विकासबारे फरक प्रभाव पार्न सक्छ, त्यसैले टोली यसको वास्तविक सन्दर्भ र उत्पत्ति पत्ता लगाउन मेहनत गरिरहेको छ,” मिसन टोलीले भनेको छ।

स्पेस डटकमका अनुसार हाल रोभरले बोनस मिसन अन्तर्गत जेन्जेरो क्रेटरको किनार अन्वेषण गरिरहेको छ, जहाँ प्राचीन मङ्गलिय भूमिगत पानी ढुंगासँग अन्तरक्रिया गरेर रोभरले पहिल्यै अध्ययन गरेको क्रेटरको सतहभन्दा फरक वातावरण निर्माण भएको हुनसक्छ।

यसले सङ्कलन गरेका नमुनाहरू— जसमा चित्ती परेको र अफिमका बिउ जस्ता बनावट भएका नमुना पनि छन्, जुन प्राचीन सूक्ष्मजीवहरूको सम्भावित प्रमाण हुनसक्छ— ३० वटा सिगार आकारका ट्युबहरूमा राखिएका छन्। यी नमुनाहरू नासाको जटिल मङ्गल नमुना फिर्ता मिसनद्वारा पृथ्वीमा ल्याइने योजना बनाइएको छ।

तर, यो महत्वाकांक्षी प्रयास लागत र समयसीमाका कारण पुन: समीक्षा हुँदैछ। यस वर्षको सुरुमा पूर्व नासा प्रशासक बिल नेल्सनले दुईवटा वैकल्पिक मिसन योजनाहरू ट्रम्प प्रशासनका लागि छोड्ने घोषणा गरेका थिए, जसका लागि अमेरिकी कांग्रेसले ३०० मिलियन डलर बजेट स्वीकृत गरेमा २०३० भित्र प्रक्षेपण तयारी थाल्न सकिनेछ, र नमुनाहरू २०३५ देखि २०३९ को बीचमा पृथ्वीमा ल्याइनेछ।