इन्टुइटिभ मेशिन्सको एथेना ल्याण्डर आज बेलुका चन्द्रमामा अवतरण गर्दै

काठमाडौं ।

ह्युस्टनमा आधारित कम्पनी इन्टुइटिभ मेशिन्सको दोस्रो अन्तरिक्ष यान आज (मार्च ६) चन्द्रमामा अवतरण गर्न लागेको छ।

नोभा-सी वर्गको यो ल्याण्डर, एथेना, नासाको कमर्सियल ल्युनार पेलोड सर्भिसेज (सीएलपीएस) कार्यक्रमअन्तर्गत आईएम-२ मिसनका रूपमा चन्द्र सतहमा विज्ञान र प्रविधि पेलोडहरू पुर्‍याउन निजी कम्पनीहरूलाई सम्झौता गर्ने योजनामा समावेश छ। अब, इन्टुइटिभ मेशिन्सले उक्त सम्झौता पूरा गर्न सफल हुन्छ वा हुँदैन भन्ने हेर्न बाँकी छ।

कम्पनीले एथेना ल्याण्डरको ‘सफ्ट टचडाउन’ को लक्ष्य बिहीबार, मार्च ६, बेलुका १२:३२ ईएसटी (१७:३२ जीएमटी) मा राखेको छ। यो समय नेपाली समयअनुसार राति ११ बजेर २७ मिनेट हुन जान्छ।

अवतरणलाई स्पेस.कम, नासाको नासा प्लस स्ट्रिमिङ सेवा, र इन्टुइटिभ मेशिन्सको युट्युब च्यानलबाट प्रत्यक्ष प्रसारण गरिनेछ। प्रत्यक्ष प्रसारण बिहान (१६:३० जीएमटी) मा सुरू हुनेछ।

६२.५ मिलियन डलरको आईएम-२ मिसन फेब्रुअरी २६ मा नासाको केनेडी स्पेस सेन्टर, फ्लोरिडाबाट स्पेसएक्स फाल्कन ९ रकेटमा प्रक्षेपण गरिएको थियो। करिब ४.५ दिनको यात्रापछि एथेना मार्च ३ मा चन्द्र कक्षमा प्रवेश गर्‍यो।

इन्टुइटिभ मेशिन्सका मिशन कन्ट्रोल अपरेटरहरूले ल्याण्डरको सतहमा अवतरणका लागि तयारी जारी राखेका छन्। मिशन योजनामा चन्द्रमा पुगेपछि कोर्स-सुधार जलन (बर्न) गर्ने व्यवस्था गरिएको थियो, तर एथेना चन्द्र कक्षमा यति सटीक रूपमा प्रवेश गर्‍यो कि यो आवश्यक परेन।

“फ्लाइट कन्ट्रोलरहरूले एथेना चन्द्र कक्षमा यति सही रूपमा प्रविष्ट भयो कि आईएम-२ मिसनको वैकल्पिक कोर्स-सुधार जलन आवश्यक परेन भन्ने पुष्टि गरेका छन्,” इन्टुइटिभ मेशिन्सले एक्स मा पोष्ट गरेको छ। “एथेना अब अवतरणका लागि ‘डिसेन्ट अर्बिट इनर्सन’ (डीओआई) गर्नेछ, जसले उसको कक्षा घटाएर अवतरण स्थलमा लैजानेछ।”

स्पेस डटकमका अनुसार अवतरण प्रक्रियामा, एथेना चन्द्रमाको टाढाको भागबाट ओर्लनेछ, जहाँ नियमित सञ्चार सम्भव हुँदैन। ल्याण्डरले आफ्नो कक्षा घटाउन ‘डिसेन्ट ट्राजेक्टरी बर्न’ गर्नेछ, जसले अवतरण स्थलतर्फ लैजाने मार्ग सिर्जना गर्नेछ। त्यसपछि, एथेना पूर्ण रूपमा स्वचालित रूपमा अवतरण प्रक्रियामा प्रवेश गर्नेछ। ल्याण्डरले भूमिको सतह अध्ययन गर्न र नेभिगेसन निर्णयहरू गर्न आफ्ना क्यामेरा र सेन्सरहरू प्रयोग गर्नेछ।

एथेना सतहको नजिक पुगेपछि, ‘पावर डिसेन्ट इनिसिएसन’ (पीडीआई) गर्नेछ, जसमा मुख्य इञ्जिन सञ्चालन गरेर सतहबाट करिब १ माइल (१.६ किमी) टाढा रहने गरी गतिको नियन्त्रण गरिनेछ। पीडीआई पछि, ल्याण्डरले आफ्नो मुख्य इञ्जिनको प्रयोग गरेर सन्तुलित हुनेछ र सुरक्षित अवतरण स्थल पहिचान गर्नेछ।

अन्तिम चरणमा, एथेना आफ्नो ‘भर्टिकल डिसेन्ट’ र ‘टर्मिनल डिसेन्ट’ चरणहरूमा प्रवेश गर्नेछ। यस क्रममा, अवतरणको गति १० फिट (३ मिटर) प्रति सेकेन्डबाट ३ फिट (१ मिटर) प्रति सेकेन्डसम्म घटाइनेछ। करिब ३० फिट (९ मिटर) उचाइमा पुगेपछि, अन्तिम केही फिटको अवतरण आन्तरिक नेभिगेसन प्रणालीमार्फत गरिनेछ, जसमा क्यामेरा प्रयोग गरिने छैन।

अवतरणपछि, इन्टुइटिभ मेशिन्सले मिशन कन्ट्रोलरहरूका लागि अन्तिम जाँचहरू गर्न १५-सेकेन्डको अवधिको प्रतीक्षा गर्नेछ। सबै कुरा योजनाअनुसार भएमा, एथेना चन्द्र सतहमा आफ्नो विज्ञान अनुसन्धान शुरू गर्नेछ।

एथेना चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुव नजिकको मोन्स माउटन क्षेत्रमा गइरहेको छ। वैज्ञानिकहरूलाई विश्वास छ कि यस क्षेत्रमा पानीको बरफ र अन्य स्रोतहरू हुन सक्छन्, जसलाई ल्याण्डरले ड्रिल गरेर नमूना सङ्कलन गर्नेछ। नासाका अनुसन्धानकर्ताहरू चन्द्रमामा रहेका पानी र अन्य तत्वहरूको अध्ययन गर्न इच्छुक छन्, किनकि अन्तरिक्ष एजेन्सीले आर्टेमिस कार्यक्रमअन्तर्गत अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई चन्द्रमामा पुनः पठाउने तयारी गरिरहेको छ।

पानीको बरफ तथा अन्य ‘इन-सिटु’ स्रोतहरूलाई पानी, हाइड्रोजन, अक्सिजन जस्ता उपयोगी तत्वमा रूपान्तरण गर्न सकिन्छ। पानी आफैं चन्द्रमामा पठाउन महँगो हुन्छ, तर त्यसलाई हाइड्रोजन र अक्सिजनमा विभाजन गरेर रकेट इन्धन उत्पादन गर्न सकिन्छ।

सीएलपीएस मिसनहरू जस्तै आईएम-२ मार्फत, नासाले चन्द्रमाको वातावरणको गहिरो अध्ययन गर्न र भविष्यका अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई कसरी टिकाउन सकिन्छ भन्ने बुझ्न प्रयास गरिरहेको छ।