उच्च मात्रामा ऊर्जा संकलन गर्न शक्तिशाली सौर्य ऊर्जा संरचना अन्तरिक्षमा तयार गर्दै चीन

काठमाडौं ।

चिनियाँ वैज्ञानिकहरूले ०.६ माइल (१ किलोमिटर) चौडा सौर्य ऊर्जा स्टेशन अन्तरिक्षमा निर्माण गर्ने योजना घोषणा गरेका छन्। यो स्टेशनले माइक्रोवेभमार्फत पृथ्वीमा निरन्तर ऊर्जा पठाउनेछ।

“अर्को थ्री गोर्जेज ड्याम”

यस परियोजनालाई “पृथ्वीमाथिको अर्को थ्री गोर्जेज ड्याम परियोजना” भनिएको छ। थ्री गोर्ज ड्याम चीनको याङत्से नदीको मध्यभागमा अवस्थित विश्वको सबैभन्दा ठूलो जलविद्युत परियोजना हो, जसले वार्षिक १०० अर्ब किलोवाट घण्टा विद्युत उत्पादन गर्छ।

चीनको लङ मार्च रकेटका प्रमुख डिजाइनर र परियोजनाका प्रमुख वैज्ञानिक लङ ल्हाओका अनुसार यो नयाँ परियोजना थ्री गोर्जेज ड्यामलाई पृथ्वीबाट ३६,००० किलोमिटर माथि जियोस्टेसनरी कक्षमा सार्नुसरहको यति महत्त्वपूर्ण हुनेछ।

सौर्य ऊर्जा टेक्नोलोजीका चुनौतीहरू

लाइभसाइन्सका अनुसार सौर्य ऊर्जा प्रविधिमा पछिल्ला दिनमा लागत र दक्षतामा सुधार भए पनि यो प्रविधिले केही आधारभूत समस्याहरू सामना गर्नुपरेको छ। जस्तै, बादलले रोकावट पुर्‍याउनु वा पृथ्वीको वायुमण्डलले सौर्य विकिरण अवशोषण गर्नु।

तर अन्तरिक्षमा सौर्य ऊर्जा प्रविधि (एसबीएसपी) उपयोग गर्ने विचारले यी समस्या समाधान गर्न सक्छ। अन्तरिक्षमा सौर्य विकिरण पृथ्वीको सतहमा भन्दा १० गुणा तीव्र हुने भएकाले ऊर्जा सङ्कलन अधिक प्रभावकारी हुनेछ।

विशाल स्टेसन निर्माणको चुनौती

यस परियोजनाको लागि विशाल सौर्य प्यानलहरू निर्माण गर्न थुप्रै प्रक्षेपण आवश्यक पर्ने भएकाले अधिकांश प्रस्तावहरू सफल हुन सकेका छैनन्।

लङ ल्हाओ र उनकी टोलीले यो चुनौती सामना गर्नका लागि लङ मार्च-९ पुनःप्रयोग गर्न मिल्ने भारी-वस्तु प्रक्षेपण गर्ने रकेट विकास गरिरहेका छन्। यो रकेटले कम्तिमा १५० टन भार अन्तरिक्षमा लैजान सक्छ।

लङ मार्च-९ रकेट केवल सौर्य ऊर्जा स्टेसन निर्माणमा मात्र नभई  चीनको चन्द्रमामा २०३५ सम्म अन्तर्राष्ट्रिय अनुसन्धान केन्द्र निर्माणको योजनामा पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने लाइभसाइन्सले उल्लेख गरेको छ।

अन्य देशहरूको प्रयास

सौर्य स्याटेलाइट प्रणाली विकास गर्न केवल चीन मात्र लागेको छैन। अमेरिकी कम्पनीहरू लकहिड मार्टिन र नर्थरोप ग्रुम्यान, युरोपियन स्पेस एजेन्सी (ईएसए) र जापानको जाक्सास्पेस एजेन्सीले पनि यस प्रविधिमा अनुसन्धान गरिरहेका छन्। जाक्साले यसै वर्ष सानो प्रोटोटाइप स्याटेलाइट प्रक्षेपण गरेर यसको सम्भाव्यता परीक्षण गर्ने योजना बनाएको छ।