
काठमाडौं ।
टर्कीको गोबेक्लिटेप पुरातात्विक साइटको भर्चुअल भ्रमण गर्न सकिने भएको छ।
टर्कीको ओरेन्किक गाउँ नजिकै सन्लिर्फा शहरको १८ किलोमिटर उत्तर पूर्वमा रहेको गोवेकलायटपे पुरातात्विक साइटको विश्वको जुनसुकै स्थानबाट पनि शुक्रबारबाट भर्चुअल रूपमा अवलोकन गर्न सकिने टर्की सरकारले जनाएको छ।
यो साइट सन्, १९६३मा इस्तानबुल र शिकागो विश्वविद्यालयहरुसंगको साझेदारीमा गरिएको सर्वेक्षणद्वारा पक्ता लागेको थियो।
जसले इतिहासमा नयाँ पृष्ठहरू खोल्न र सयौं वर्षको लागि स्वीकार गरिएको जानकारीलाई परिवर्तन गर्न आवश्यक बनायो र सन् १९९५ मा पहिलो उत्खनन शुरू भएको टर्की समाचार संस्थाहरूले जनाएका छन्।
यस ठाउँमा धेरै मन्दिरहरू छन्, जुन आवासीय क्षेत्रको रूपमा प्रयोग नभई धार्मिक उद्देश्यहरूका लागि मात्र रहेको छ।
यो संसारको सबैभन्दा पुरानो मात्र नभएर पूजाको सबैभन्दा ठूलो केन्द्र पनि रहेको विश्व सम्पदाको स्थायी सूचीमा रहेको युनेस्कोले जनाएको छ।
यो सम्पूर्ण क्षेत्र भूचुम्बकीय मापनद्वारा निर्धारण गरिदा नवपाषाण युगको विश्वास र तीर्थयात्राको केन्द्र रहेकोमध्ये ६ वटा आजसम्म पत्ता लागे पनि कुल संख्या २० पुग्यो भनी संकेत प्राप्त भएको स्मारक संरचनाहरूको आकारहरू रहेका छन्।
पुरातात्तिक साइटमा एक अर्कासँग समान, जनावरहरूको चित्रण, देखिएको छ। त्रि–आयामी पुर्खाहरूको कलात्मक प्रतिभा प्रकट गर्ने,टी मिटर लम्बाइमा टी आकारका स्तम्भहरूमा कुँदिएका, नियोलिथिक युगमा ढुङ्गामा कोरिएका सबैभन्दा पुरानो चित्रहरू रहेको इतिहासकाहरूको भनाई छ।
२० वर्षदेखि यहाँ उत्खनन गर्दै आएका इतिहासकार प्रा. डा. क्लाउस श्मिटले यी टी–आकारका स्तम्भहरूमध्ये केही हात, औंलाहरू पनि छन्, जसले मानव आकृतिहरू प्रतिनिधित्व गर्ने भएकाले यो संग्रहालयमा उत्खननको क्रममा प्राप्त भएका केही खोजहरू हेर्न सम्भव रहेको उल्लेख गरे।
यद्यपि गोबेक्लिटेपले धेरै नयाँ जानकारीहरू खुलासा गरेपनि अझै पनि अनसुलझे प्रश्नहरूले वैज्ञानिकहरूलाई सताइरहेको छ।
प्रा. डा. श्मिटले भने,“यी मन्दिरहरू कसले बनाए, ६० टन तौलका स्तम्भहरू कसरी ढुवानी र खडा गरियो, किन धेरै टन माटो र ढुङ्गाले गाडियो, मन्दिरहरूको वास्तविक उद्देश्य के थियो, त्यसका लागि वर्षौंको अनुसन्धान आवश्यक पर्ने रहस्यहरू छन्।”
उनले थपे,“एकमात्र निश्चितता यो हो कि यी सबै अनुसन्धानले मानव इतिहासमा योगदान गर्न जारी राख्नेछ र अहिलेसम्म लेखिएका कुराहरूलाई पूर्ण रूपमा परिवर्तन गर्नेछ।”
प्रकाशित: २ आश्विन २०७९, आईतवार