स्पेसएक्सले कक्षमा प्रक्षेपण गर्यो कम्पनीको ५ सयौं रकेट

काठमाडौं ।

स्पेसएक्सले क्यालिफोर्नियाबाट सोमबार बिहान (नोभेम्बर १७) समुद्र सतह नाप्ने शक्तिशाली उपग्रह प्रक्षेपण गरेको छ, जुन प्रयोग गरिएको रकेटसहित गरिएको कम्पनीको ५०० औँ कक्षीय मिसन बनेको छ।

सेन्टिनल-६बी नामक उपग्रह फाल्कन ९ रकेटमा राखेर भ्य्यान्डेनबर्ग स्पेस फोर्स बेसबाट सोमबार बिहान १२:२१ बजे ईडीटी (५:२१ जीएमटी क्यालिफोर्निया स्थानीय समय अनुसार नोभेम्बर १६ राति ९:२१ बजे) उडान भर्‍यो।

“सेन्टिनल-६बी उठ्दैछ, जसले अन्तरिक्षबाट समुद्री सतहको सटीक अभिलेख लगभग चार दशकसम्म निरन्तर कायम राख्ने काम विस्तार गर्नेछ,” नासा का प्रवक्ता डेरेल नेलले संस्थाको प्रक्षेपण वेबकास्टमा भने।

स्पेसएक्सले ‘प्रयोग भइसकेको’ रकेटद्वारा ५०० मिसन पूरा भएको माइलस्टोन एक्समा पोस्ट गर्दै उल्लेख गर्‍यो। कम्पनीकी अध्यक्ष तथा सीओओ ग्विन शटवेलले पनि बधाई दिँदै लेखिन्, “उडान–प्रमाणित बुस्टर प्रयोग गरेर ५०० यौं मिसन पूरा गरेको स्पेसएक्सटिमलाई बधाई। पुन:प्रयोगणीय रकेटमार्फत तपाईंहरूले असम्भव सम्भव बनाउनु भयो, जसले विशाल मात्रामा कार्गो र धेरै मानिसहरूलाई चन्द्रमा तथा त्यसपछिका स्थानहरूमा पुर्‍याई स्थायी मानव उपस्थितिका लागि मार्ग प्रशस्त गरेको छ, स्टारशिप सहित।”

स्पेस डटकमका अनुसार पूर्ण रूपमा पुन:प्रयोग गर्न मिल्ने स्टारशिप हालसम्म बनेको सबैभन्दा ठूलो र शक्तिशाली रकेट हो। स्पेसएक्सले यसलाई चन्द्रमा, मंगल र अन्य उद्देश्यका लागि विकास गरिरहेको छ। स्टारशिप ले आजसम्म ११ पटक उडान भरिसकेको छ, तर ती सबै उप–कक्षीय परीक्षण उडान भएकाले ५०० को गणनामा नपर्ने बताइएको छ।

सेन्टिनल-६बी यूरोपेली संघको कोपर्निकस पृथ्वी–अवलोकन कार्यक्रमको भाग हो। नयाँ उपग्रहले संसारभरका समुद्री सतहका उचाइ अत्यन्तै सटीक रूपमा मापन गर्नेछ, जसलाई नोभेम्बर २०२० मा फाल्कन ९ मार्फत प्रक्षेपण गरिएका यसको पूर्वसुरी सेन्टिनल-६ मिशेल फ्रेइलिकले थालेको थियो।

“समुद्री सतह वृद्धि अनुगमन गर्नु विश्वव्यापी प्राथमिकतामा पर्छ,” युरोपियन स्पेस एजेन्सी (ईएसए) ले मिशन विवरणमा लेखेको छ। “गत २५ वर्षमा विश्वका महासागरहरूको औसत उचाइ करिब १० सेन्टिमिटरले बढेको कोपर्निकसका डेटा बताउँछन्। कोपर्निकससेन्टिनल-६ मिसनलाई जलवायु परिवर्तनका यस महत्वपूर्ण प्रभावलाई अभिलेख गर्न सुनौलो मापदण्ड मिशनको रूपमा स्वीकार गरिएको छ,” विवरणमा भनिएको छ।

यो काम सेन्टिनल-६बीले ईएसएद्वारा विकसित रडार अल्टिमिटर प्रयोग गरेर गर्नेछ। उपग्रहमा नासा को माइक्रोवेभ रेडियोमिटर पनि जडान गरिएको छ, जसले वायुमण्डलीय पानीको मात्रा नाप्न मद्दत गर्नेछ र अल्टिमिटरका नतिजाको अझ सटीक व्याख्या सम्भव बनाउनेछ।

पहिलो वर्षका अवलोकनमा सेन्टिनल-६बीले सेन्टिनल-६ ले मिशेल फ्रेइलिकसँग मिलेर काम गर्नेछ, जसले दुवै उपकरणबीच अत्यन्त सटीक क्रस–क्यालिब्रेसन मार्फत नतिजा अझ भरपर्दो बनाउने ईएसएले जनाएको छ। यो मिसन युरोपेली आयोग, ईएसए, नासा,यूमेटस्याट, अमेरिकी एनओएए र फ्रान्सेली अन्तरिक्ष संस्था सीएनईएसको सहकार्यमा संचालित छ।

फाल्कन ९ को माथिल्लो चरणले प्रक्षेपणपछि करिब ५७ मिनेटमा १,३२२ किमी (८२१ माइल) उचाइमा सेन्टिनल-६बीलाई निर्धारित कक्षामा पठायो। ३,१७५ पाउन्ड (१,४४० किलोग्राम) तौलको यो उपग्रह अब विभिन्न परीक्षण चरणहरूबाट गुज्रिएपछि वैज्ञानिक मिशन सुरु गर्नेछ।

यसैबीच फाल्कन ९ को पहिलो चरण उडानपछि करिब नौ मिनेटमा योजनाअनुसार भ्यान्डेनबर्गमा फिर्ता अवतरण भयो। यो बुस्टरको यो तेस्रो उडान थियो, जसका अघिल्ला दुई उडान स्पेसएक्सका Starlink इन्टरनेट उपग्रहका समूह प्रक्षेपणमा प्रयोग भएका थिए।