राती सुत्नुअघि स्मार्टफोन हेर्नेहरू सावधान! मोबाइल फोनले खोस्छ ५० मिनेटको निद्रा

काठमाडौं ।

राति सुत्नुअघि फोन हेर्ने बानीले तपाईंको स्वास्थ्यमा धेरै नराम्रो असर पार्न सक्छ। एउटा नयाँ अध्ययनले सुत्नुअघि आफ्नो फोनको स्क्रिनमा स्क्रोल गर्ने मानिसहरू, विशेष गरी वयस्कहरूको हप्तामा १ घण्टासम्म निद्रा कम हुने र यसले उनीहरूको मानसिक स्वास्थ्यमा पनि नकारात्मक असर पार्ने देखाएको छ।

यसको अर्थ राति सुत्नुअघि फोन हेर्नाले तपाईंको निद्रा र दिमागलाई पनि हानि पुर्याउँछ।

स्मार्टफोन वा मोबाइल हाम्रो जीवनको यति धेरै हिस्सा बनिसकेको छ कि अब तिनीहरू बिना बाँच्न असम्भव जस्तो लाग्छ। हरेक व्यक्तिले हरेक दिन मोबाइल वा स्मार्टफोनमा घण्टौं बिताउँछ। तर रातमा यो धेरै हानिकारक हुन सक्छ। जामा नेटवर्कमा हालसालै एउटा नयाँ अध्ययन प्रकाशित भएको छ। अमेरिकन क्यान्सर रिसर्च सोसाइटीका अनुसन्धानकर्ताहरूले पत्ता लगाएका छन् कि सुत्नुअघि हरेक दिन स्मार्टफोनको स्क्रिनमा स्क्रोल गर्दा हाम्रो शरीरको सर्काडियन लय (circadian rhythm) मा बाधा पुग्छ।

सर्केडियन रिदम भनेको हाम्रो शरीरले २४ घण्टामा पालना गर्ने लय हो। यसको अर्थ हरेक रात सही समयमा सुत्नु र बिहान त्यही समयमा उठ्नु हो। यसरी शरीर चक्रमा चल्छ। तर स्मार्टफोनको प्रयोगले यो चक्रलाई बाधा पुर्याउँछ। अध्ययनहरूले भन्छन् कि सर्काडियन लयमा अवरोधका कारण हाम्रो निद्रा हप्तामा ५० मिनेटले घट्छ।

यस अध्ययनमा १,२२,००० सहभागीहरूलाई समावेश गरिएको थियो। यो अध्ययन फेब्रुअरी २०२३ र जनवरी २०२५ को बीचमा गरिएको थियो। समावेश गरिएका व्यक्तिहरूमध्ये ४१ प्रतिशत त्यस्ता थिए जसले सुत्नुअघि हरेक दिन स्मार्टफोन वा अन्य कुनै स्क्रिन प्रयोग गर्थे। जबकि १७.४ प्रतिशत कुनै पनि प्रकारको स्क्रिन प्रयोग गरेनन्।

अध्ययनअनुसार, सुत्नुअघि दैनिक स्क्रिन हेर्नेहरूमा सुत्नुअघि स्क्रिन नहेर्नेहरूको तुलनामा निद्राको गुणस्तर खराब हुने सम्भावना ३३ प्रतिशत बढी रहेको पाइएको छ।

दैनिक स्क्रिन प्रयोग ढिलो सुत्नेसँग प्रत्यक्ष रूपमा सम्बन्धित थियो, जसले गर्दा प्रत्येक हप्ता ५० मिनेट निद्रा घट्ने गरेको अनुसन्धानमा पाइएको छ। हाम्रो शरीरले राति निद्रा लाग्न मद्दत गर्ने मेलाटोनिन नामक हर्मोन उत्पादन गर्दछ। यो हर्मोनले निद्रा-ब्यूँझने चक्रलाई नियन्त्रण गर्छ। तर डिजिटल स्क्रिनको प्रकाश आँखामा पर्दा यो हर्मोन गडबड हुन्छ। यसले व्यक्तिको प्राकृतिक निद्रा चक्रमा बाधा पुर्याउँछ।

अनुसन्धानकर्ताहरुका अनुसार, कम गुणस्तरको निद्राले व्यक्तिको शरीरमा धेरै नराम्रो प्रभाव पार्छ। यसले समग्र स्वास्थ्यलाई बिगार्छ र मस्तिष्कको कार्यप्रणालीको लागि पनि हानिकारक हुन्छ।