एम्नेस्टीले भारतीय पत्रकारका आईफोनमा पत्ता लगायो पेगासस स्पाइवेयर

काठमाडौं ।

एम्नेस्टी इन्टरनेशनलले भारतका प्रख्यात पत्रकारहरूको आईफोनहरूमा एनएसओ समूहको आक्रामक स्पाइवेयर फेला पारेको बताएको छ।

गत अक्टोबरको अन्त्यमा भारतीय पत्रकारहरू र विपक्षी व्यक्तिहरूलाई राज्य-प्रायोजित आक्रमणहरूद्वारा लक्षित गरेको हुनसक्ने एप्पलले चेतावनीले प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको सरकारबाट बलियो जवाफी अनुसन्धान गर्न प्रेरित गरेको थियो

सो नोटिफिकेसनपछि भारतीय अधिकारीहरूले सार्वजनिक रूपमा एप्पलको निष्कर्षमा शंका गरे र डिभाइस सुरक्षामा छानबिनको घोषणा गरे।

भारतले पेगासस टूल प्रयोग गरेको पुष्टि वा अस्वीकार गरेको छैन, तर गैर-नाफामुखी वकालत समूह एम्नेस्टी इन्टरनेशनलले बिहीबार रिपोर्ट गरेअनुसार यसले भारतका प्रख्यात पत्रकारहरूको आईफोनहरूमा एनएसओ समूहको आक्रामक स्पाइवेयर फेला पारेको छ, जसले एप्पलको प्रारम्भिक चेतावनीहरूलाई थप विश्वसनीयता दिन्छ।

“हाम्रो भर्खरको खोजहरूले देखाउँछ कि भारतमा पत्रकारहरूले कडा कानुन अन्तर्गत जेल सजाय, स्मीयर अभियान, उत्पीडन र धम्की लगायत दमनका अन्य उपकरणहरूको साथसाथै आफ्नो काम गर्नका लागि गैरकानूनी निगरानीको धम्कीको सामना गरिरहेका छन्,” एम्नेस्टी इन्टरनेशनलको सुरक्षा प्रयोगशाला प्रमुखले डोन्चा ओ सेयरभाइलले  एक ब्लग पोस्टमा भने।

“बारम्बार खुलासाहरूको बावजुद, भारतमा पेगासस स्पाइवेयरको प्रयोगको बारेमा जवाफदेहीताको लाजमर्दो अभाव भएको छ जसले यी मानव अधिकार उल्लङ्घनहरूमा दण्डहीनताको भावनालाई मात्र तीव्र बनाउँछ।”

एम्नेस्टी इन्टरनेशनलको सुरक्षा प्रयोगशालाले यी नोटिफिकेसनहरू प्राप्त गर्ने भारतीय पत्रकारहरु सिद्धार्थ वरदराजन र आनन्द मंगनालेलगायत विश्वभरका व्यक्तिहरूको फोनमा फोरेन्सिक विश्लेषण गर्यो। यसले दुबै भारतीय पत्रकारहरूको स्वामित्वमा रहेका डिभाइसहरूमा पेगासस स्पाइवेयर गतिविधिको ट्रेस फेला पारेको छ।

सेक्युरिटी ल्याबले आनन्द मङ्गनालेको डिभाइसबाट शून्य-क्लिक शोषणको प्रमाण बरामद गर्यो जुन उनको फोनमा आईमेसेजमार्फत २३ अगस्ट २०२३ मा पठाइएको थियो, र पेगासस स्पाइवेयरलाई गुप्त रूपमा इन्स्टल गर्न डिजाइन गरिएको थियो। फोन त्यो समयमा उपलब्ध नवीनतम संस्करण आईओएस १६.६ मा चलिरहेको थियो।

शून्य-क्लिक शोषणले दुर्भावनापूर्ण सफ्टवेयरलाई जनाउँछ जसले लक्ष्यबाट कुनै पनि प्रयोगकर्ता कार्यको आवश्यकता बिना डिभाइसमा स्पाइवेयर स्थापना गर्न सक्षम गर्दछ।

वाशिंगटन पोस्टले बिहीबार छुट्टै रिपोर्ट गरेअनुसार एप्पलले मोदी प्रशासनका वरिष्ठ अधिकारीहरूबाट दबाबको सामना गर्यो, जसले बन्द ढोका पछाडि एप्पललाई चेतावनीको राजनीतिक प्रभावलाई नरम बनाउन माग गरेको थियो।

वरिष्ठ अधिकारीहरूले एप्पलका प्रतिनिधिहरूलाई उनीहरूले वैकल्पिक स्पष्टीकरणहरू उपलब्ध गराउन आग्रह गर्न बोलाए, यहाँसम्म कि मन्त्रालयका नेताहरूसँग भेट्न एप्पल सुरक्षा विशेषज्ञ गएको रिपोर्टमा उल्लेख छ।