
काठमाडौं ।
अन्तरिक्षको दायरा कति ठूलो हुन सक्छ भन्ने कल्पना गर्न अझै गाह्रो छ। तर अन्तरिक्ष वैज्ञानिकहरुले सेयर गरेको तस्विरले अन्तरिक्षको दुनियाँमा रुचि राख्ने मानिसहरुमा खैलाबैला मच्चाएको छ। जेम्स वेब टेलिस्कोपको आगमनको साथ, खगोलविद्हरूले ब्रह्माण्डमा अझ टाढा हेर्न सक्षम भएका छन्।
हालै जेम्स वेब टेलिस्कोप (जेडब्लुएसटी) ले यस्तो फोटो देखाएको छ जसमा ४५ हजार ग्यालेक्सी एकै साथ देखिन्छन्। तर यो तस्वीर ब्रह्माण्डको सुरुमा यस्तो थिएन र नयाँ अनुसन्धानले अर्कै कुरा भन्छ।
एरिजोना विश्वविद्यालयका अन्वेषकहरूले जेडब्लुएसटीमार्फत नयाँ खोज गरेका छन्। यसले ब्रह्माण्डको विकासको बारेमा धेरै कुरा प्रकट गरेको छ।
स्पेसडटकमको रिपोर्ट अनुसार, शोधकर्ताहरूको टोलीले अमेरिकन एस्ट्रोनोमिकल सोसाइटीको २४२ औं बैठकमा ब्रह्माण्डको सुरुमा अवस्थित केही आकाशगंगाहरू पहिचान गरेको खुलासा गरेको छ। अन्वेषकहरू भन्छन् कि यी त्यस समयदेखिका आकाशगंगाहरू हुन् जुन ब्रह्माण्डले यसको वर्तमान वृद्धिको ४ प्रतिशत मात्र विकास गरेको थियो। त्यो समयमा यो केवल ६० करोड वर्ष पुरानो थियो।
यो खोज जेडब्लुएसटी एडभान्स्ड डीप एक्स्ट्राग्यालेक्टिक सर्भे (जेएडीईएस) कार्यक्रमको हिस्सा हो जसमा जेम्स वेब टेलिस्कोप समावेश छ। खोजसँग सम्बद्ध वैज्ञानिक मार्सिया रिकेकाअनुसार उनीहरू सबैभन्दा पुरानो आकाशगंगाहरूले कसरी आफ्ना ताराहरू जम्मा गरे भन्ने जान्न चाहन्थे। तिनीहरूले कसरी बिस्तार गरे? यी ताराहरू कति छिटो बन्यो, र त्यसपछि किन केही आकाशगंगाहरूले ताराहरू बनाउन छोडे? वैज्ञानिकहरू यी सबै प्रश्नहरूको जवाफ खोजिरहेका थिए।
यस अवधिमा टोलीले बिग ब्याङ्ग पछि बनेका ५० करोड देखि ८५ करोड वर्ष पुराना आकाशगंगा फेला पारेको छ। यस अवधिलाई रीआयनीकरणको युग (Reionization) युग भनिन्छ। त्यो यस्तो समय थियो जतिबेला सम्पूर्ण ब्रह्माण्ड ग्यासको बबल थियो। यसबाट पराबैंगनी र एक्स-रे जस्ता केही पनि निस्कन सकेको थिएन।
यस खोजको क्रममा खगोलविद्हरूले ७१७ युवा आकाशगंगाहरू फेला पारेका छन्। तिनीहरू हजारौं प्रकाश वर्षको दूरीमा फैलिएका छन्। यसले ब्रह्माण्डको विकास कति छिटो भएको देखाउँछ। तर ७१७ बाट ४५ हजार आकाशगंगा कसरी भयो ?, वैज्ञानिकहरूले यस्ता प्रश्नको जवाफ खोज्ने प्रयास गरेका छन् ।
वैज्ञानिकहरुका अनुसार बिग ब्याङ्गपछि ग्यालेक्सीमा ताराहरुको जमघट तिब्र रुपमा सुरु भएको थियो। यसपछि, नयाँ ताराहरू धेरै छिटो बन्न थाले र आकाशगंगाहरू बिस्तार हुँदै गयो। तर बीचमा, केही आकाशगंगाहरूले ताराहरू बनाउन छोडे। तर सम्पूर्ण ब्रह्माण्डको विकास निकै तीव्र गतिमा भएको छ।
प्रकाशित: २८ जेष्ठ २०८०, आईतवार