‘ब्रेन डेड’ भएका मानिसमा सुँगुरको दुई ओटा मुटु प्रत्यारोपणमा सफलता

काठमाडौं ।

चिकित्सा जगतमा प्रविधिको बढ्दो प्रयोगका कारण हामीले हरेक दिन नयाँ चमत्कारीक जानकारीहरु सुन्न पाइन्छ। हालै डाक्टरहरुले यस्तो सफल प्रयोग गरेका छन्, जसले तपाईँलाई चकित पार्नेछ। अमेरिकाका चिकित्सकहरूले आनुवंशिक रूपमा इन्जिनियर्ड गरिएको सुँगुरको मुटुलाई ‘मस्तिष्क मृत’ अर्थात ‘ब्रेन डेड’ भएको मानिसहरुमा सफलतापूर्वक प्रत्यारोपण गरेका छन्।

जेनोट्रान्सप्लान्ट नामले चिनिने यो शल्यक्रिया भविष्यमा जीवित मानिसमा पनि परीक्षण गरिने वैज्ञानिकहरूले बताएका छन्।

सीएनबीसीले समाचार एजेन्सी पीटीआईलाई उद्धृत गर्दै बताएअनुसार संयुक्त राज्य अमेरिकामा जुन १६ र जुलाई ६ मा न्यूयोर्क विश्वविद्यालय (एनवाईयू) ल्याङ्गोनको टिश अस्पतालमा शल्यक्रिया गरिएको थियो, जहाँ आनुवंशिक रूपमा इन्जिनियर्ड सुँगुरको मुटुलाई सफलतापूर्वक मृत मानिसहरुमा ट्रान्सप्लान्ट गरिएको थियो।

यी प्रयोगहरू मार्चमा टर्मिनल हृदय रोगको साथ ५७ वर्षीय व्यक्तिको मृत्यु पछि गरिएका थिए जसले दुई महिना अघि मेरील्याण्ड विश्वविद्यालयमा आनुवंशिक रूपमा परिमार्जित सुँगुरको मुटु प्राप्त गर्ने पहिलो व्यक्तिको रूपमा इतिहास बनाएका थिए। उनको नयाँ मुटु असफल अर्थात हार्ट फेल हुनुको कारण अझै अस्पष्ट छ।

एनवाईयू ल्याङ्गोन ट्रान्सप्लान्ट सयौं माइल टाढाको सुविधाबाट प्राप्त सुँगुरको मुटुको प्रयोग गर्ने अनुसन्धान प्रक्रियाको इन्स्टिच्युटका हर्ट ट्रान्सप्लान्ट सर्जिकल निर्देशक नादेर मोआजामीको नेतृत्व गरेका थिए र ती मुटुहरू हालै मृतक दाताहरूलाई भेन्टिलेटर समर्थनमा राखेर सो प्रत्यारोपण गरियो।

प्रत्यारोपण शल्यक्रिया कयौं घण्टासम्म गरिएको थियो र तीन दिनसम्म मुटुको गतिविधि निगरानी गरिएको थियो। पहिलो ‘हार्ट जेनोट्रान्सप्लान्ट’ जुन १९, २०२२ मा र दोस्रो जुलाई ९, २०२२ मा गरिएको थियो।

समाचार रिपोर्टकाअनुसार अनुसन्धानकर्ताहरूले प्रत्यारोपण पछि कुनै पनि अंगमा प्रारम्भिक अस्वीकारको कुनै संकेत नदेखिएको र मुटुले प्रत्यारोपणपछि, सामान्य औषधि र कुनै अतिरिक्त मेकानिकल सहयोग बिना सामान्य रूपमा काम गरिरहेको बताएका छन्। कुनै पनि अवस्थामा पोर्सिन साइटोमेगालोभाइरस (pCMV) को उपस्थिति पत्ता लागेन। उनीहरुले अध्ययनका लागि प्रयोग गरिएको अपरेटिङ रुम भविष्यमा हुने जेनोट्रान्सप्लान्टेशन अनुसन्धानका लागि मात्र प्रयोग गर्ने उद्देश्य रहेको बताए।

यी सबै मुटुहरू सुँगुरहरूबाट लिइएका थिए जसमा १० आनुवंशिक परिमार्जनहरू गरिएका थिए, जसमा अस्वीकृति र असामान्य अंगको वृद्धिलाई रोक्नको लागि ४ पोर्सिन जीन “नकआउट्स” सामेल थियो। थप रूपमा, सुँगुर र मानव बीचको असंगतताले बाधित हुन सक्ने महत्त्वपूर्ण जैविक मार्गहरू विनियमित गर्ने प्रोटीनहरूलाई प्रवर्द्धन गर्न छओटा मानव ट्रान्सजेनहरू थिए।

रिपोर्टकाअनुसार अध्ययनमा कुनै अन्य परीक्षण उपकरण वा औषधि प्रयोग गरिएको थिएन। खरिद, यातायात, प्रत्यारोपण शल्यक्रिया, र इम्युनोसप्रेसनलाई मुटु प्रत्यारोपणमा प्रयोग गरिने हालको क्लिनिकल मापदण्डहरूसँग एकरुपता कायम थियो।

एनवाईयू ल्याङ्गोन एडभान्स्ड हार्ट फेल्यूअर प्रोग्रामका निर्देशक एलेक्स रेन्टोभिचले भने, “जेनोहार्ट प्रत्यारोपणको मेकानिकल, आणविक र इम्युनोलोजिकल पक्षहरू र त्यसका लागि मानक क्लिनिकल अभ्यास र उपकरणहरू प्रयोग गर्ने सम्भाव्यताको गहिरो बुझाइ विकास गर्ने यी पहिलो कदम हुन्।”

मोन्टगोमेरी, जसले गत वर्ष सेप्टेम्बर र नोभेम्बरमा ‘सिंगल-जीन नकआउट’ सुँगुरको मृगौला प्रयोग गरेर ग्राउन्डब्रेकिङ्ग जेनोट्रान्सप्लान्ट शल्यक्रियाको नेतृत्व गरेका थिए, उनकाअनुसार यस क्षेत्रलाई अगाडि बढाउनको लागि सफलताको महत्वपूर्ण तत्वहरू मध्ये एक पोर्सिन भाइरस निगरानी बढाइएको थियो, जुन यी नवीनतम प्रक्रियाहरूमा समावेश गरिएको थियो।

“अन्य अध्ययनहरूले देखाएको छ कि पीसीएमभी जेनोट्रान्सप्लान्टेड  (pCMV xenotransplanted) अंगहरूको सफलतामा एक कारक हुन सक्छ,” उनले भने।

अहिलेको लागि, तिनीहरू विश्वास गर्छन् कि जेनोट्रान्सप्लान्टेशन जीवित बिरामीहरूको तुलनामा मस्तिष्क-मृत प्राप्तकर्ताहरूमा सुरक्षित छ र यो पनि अधिक जानकारीपूर्ण पनि भएको बताएका छन् किनकी बायोप्सी धेरै पटक गर्न सकिन्छ।