सूर्यमा देखिएको सनस्पट २४ घण्टामा दोब्बर बढ्यो, विष्फोट भए पृथ्वीमा असर

काठमाडौं ।

सूर्य हाम्रो आकाशगंगाको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण भाग हो। जसका कारण पृथ्वीमा जीवन छ। यस्तो अवस्थामा वैज्ञानिकहरूले सूर्यमा घट्ने घटनाहरूमाथि नजर राख्छन्। विज्ञहरूले सूर्यमा देखिने ‘विशाल सनस्पट’ लाई नजिकबाट हेरिरहेका छन्। पछिल्लो २४ घण्टामा यसको आकार दोब्बर भएको छ।

अन्तरिक्ष मौसम विज्ञहरूले आकारमा दोब्बर भएको “ठूलो सनस्पट” मा नजिकबाट नजर राखिरहेका छन्।

सौर्य सतहमा रहेको यो अस्थिर प्याच सीधै पृथ्वीतर्फको भागमा रहेको बताइएको छ। यदि यो विस्फोट भयो भने, एक सोलार फ्लेयर सूर्यबाट पृथ्वीमा यसको बाटोमा फैलिन सक्छ।

सोलार फ्लेयर भन्नाले जब सूर्यको चुम्बकीय ऊर्जा जारी हुन्छ, उत्सर्जित प्रकाश र कणहरूले सौर्य ज्वालाहरू बनाउँछन्। यी ज्वालाहरू हाम्रो सौर्यमण्डलमा अहिलेसम्मकै सबैभन्दा शक्तिशाली विस्फोटहरू हुन्, जसले अर्बौं हाइड्रोजन बमहरूसँग तुलना गर्न सकिने ऊर्जा निकाल्छ। तिनीहरूमा उपस्थित ऊर्जावान कणहरू प्रकाशको गतिमा यात्रा गर्छन् र कोरोनल मास इजेक्शन पनि हुन्छन्।

द सनको रिपोर्टकाअनुसार यो सोलार फ्लेयर अझै पृथ्वीमा आउने अपेक्षा गरिएको छैन, तर यदि सनस्पट बढ्दै गयो भने यसले अस्थिर रूपमा व्यवहार गर्न सक्छ। एआर३०३८ नामक सनस्पटका बारेमा वैज्ञानिकहरुले २४ घण्टामा यसको आकार निकै बढेको बताएका छन् । यसको आकार छोटो समयमा नै दोब्बर भएको छ। एआर३०३८सँग अस्थिर ‘बिटा-गामा’ चुम्बकीय क्षेत्र छ, जसले यसलाई एम-क्लास सोलार फ्लेयर बनाउँछ।

सूर्यबाट निस्कने आँधीहरूलाई तिनीहरूको तीव्रता अनुसार वर्गीकृत गरिन्छ। यसले वैज्ञानिकहरूलाई सौर्य आँधी कति गम्भीर छ भनेर निर्धारण गर्न अनुमति दिन्छ। सबैभन्दा कमजोर सौर्य आँधीहरू ए-वर्ग, बी-वर्ग र सी-वर्गमा पर्छन्। एम-क्लास आँधीहरू सबैभन्दा शक्तिशाली हुन् र तिनीहरू हाम्रो पृथ्वीमा ठोक्ने सम्भावना हुन्छ।

सनस्पट भनेको सूर्यमा रहेको अँध्यारो क्षेत्र हो, जुन यसको चुम्बकत्वका कारण सूर्यमा देखिन्छन्। सनस्पटहरू केही घण्टादेखि केही महिनासम्म रहन सक्छन्। सबै सनस्पटहरूले सौर्य ज्वालाहरू उत्पन्न गर्दैनन्, तर जब तिनीहरूले गर्छन्, तिनीहरूको प्रभाव पृथ्वीमा देख्न सकिन्छ। यसबाहेक, सूर्य आफैंले अन्तरिक्षमा धेरै ज्वालाहरू छोड्छ।

नासाले भनेको छ, “सोलार फ्लेयर भनेको सूर्यको धब्बाहरूसँग सम्बन्धित चुम्बकीय ऊर्जाको रिलीजबाट आउने विकिरणको तीव्र विस्फोट हो।” फ्लेयरहरू पनि साइटहरू हुन् जहाँ कणहरू (इलेक्ट्रोन, प्रोटोन, र भारी कणहरू) द्रुत हुन्छन्।”

जब एक्स-क्लास सौर्य फ्लेयरहरू पृथ्वीतर्फ लक्षित हुन्छन्, यसले स्याटेलाइटहरू र अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई बढ्दो जोखिम निम्त्याउँछ। यी विस्फोटहरूले पावर स्टेशनहरू र रेडियो सिग्नलहरूलाई पनि असर गर्न सक्छ।

तर पृथ्वीले यसको चुम्बकीय क्षेत्रलाई सौर्य ज्वालाहरूको हानिकारक प्रभावहरूबाट बचाउन प्रयोग गर्ने गर्दछ। यिनीहरूले पृथ्वीमा मानव स्वास्थ्यमा कुनै हानी त गर्दैनन्, तर कहिलेकाहीँ अन्तरिक्ष यात्रीहरूको सुरक्षामा खतरा निम्त्याउँछन्।