आर्मागेडन क्षुद्रग्रहले क्षणभरमै ध्वस्त पार्नुअघिसम्म विश्वका अन्तिम डाइनासोरको अवस्था कस्तो थियो: यस्तो छ तथ्य

काठमाडौं ।

विश्वका अन्तिम डाइनासोरमध्ये केही आर्मागेडनले नाम गरेको क्षुद्रग्रहले एक क्षणमै नष्ट गर्नुअघिसम्म पनि स्वस्थ रुपमा फस्टाइरहेका थिए। यो तथ्य अमेरिकाको न्यू मेक्सिकोमा फेला परेका जीवाश्ममाथि गरिएको नयाँ अध्ययनले देखाएको हो।

वैज्ञानिकहरू दशकौँदेखि ठूला क्षुद्र ग्रहले मेक्सिकोको युकातान प्रायद्वीपमा ठोक्किनु अघि नै गैर–पक्षी डाइनासोरहरू घट्दै थिए वा थिएनन् भन्ने विषयमा विवाद गर्दै आएका छन्।

साइन्स पत्रिकामा अक्टोबर २३ मा प्रकाशित नयाँ अध्ययनले पुराना प्रमाणलाई समर्थन गर्दै डाइनासोरहरू आफ्नो उत्कर्षमा रहेकै बेला नष्ट भएको देखाएको छ। अनुसन्धानका अनुसार यदि त्यो क्षुद्र ग्रह नआएको भए, तिनीहरू अझै पनि पृथ्वीमा विचरण गरिरहेका हुन्थे।

शोधकर्ताहरूले न्यू मेक्सिकोको नासोइबिटो मेम्बर जीवाश्म स्थलका ढुंगाहरूको मिति निर्धारण गरेका थिए, जसले विविध डाइनासोरसहितको समृद्ध क्रेटेसियस युगको पारिस्थितिक तन्त्र जोगाइराखेको थियो। त्यहाँ ७० फिट (२१ मिटर) लामो घाँटी भएको अलामोसोरस नामक साउरोपोड, मासु खाने टायरानोसोर, सिङ भएको डाइनासोर र बतख–मुखे डाइनासोरहरू फेला परेका थिए।

ढुंगा परीक्षणले यो पारिस्थितिक तन्त्र ठ्याक्कै चिक्सुलब क्षुद्र ग्रह ठोक्किनु अघि अस्तित्वमा थियो भन्ने देखायो जसले न्यू मेक्सिकोका अन्तिम डाइनासोरहरू विनाशअघि राम्रो अवस्थामा थिए भन्ने संकेत गर्छ।

“कम्तीमा पनि सामूहिक विनाशको घटनाअघि तिनीहरू फस्टाइरहेका देखिन्छन्,” अध्ययनका मुख्य लेखक तथा न्यू मेक्सिको स्टेट युनिभर्सिटीका भू–विज्ञान विभागका सह–प्राध्यापक एन्ड्रु फ्लिनले लाइभ साइन्सलाई इमेलमा भने। “नासोइबिटो मेम्बर क्षेत्रमा विभिन्न प्रकारका डाइनासोर पाइएका छन्, जसले डाइनासोर जनसंख्या स्वस्थ रहेको देखाउँछ।”

लाइभसाइन्सका अनुसार त्यो क्षुद्र ग्रह ठोक्किएपछि भएको सामूहिक विनाशमा पृथ्वीका करिब ७५ प्रतिशत जीव प्रजाति लोप भए, जसमा सबै डाइनासोर (पक्षी बाहेक) समावेश थिए।

अघिल्ला केही अनुसन्धानहरूले भने क्रेटेसियस युगको अन्त्यतिर डाइनासोरको विविधता घट्दै गएको र वातावरणीय परिवर्तनजस्ता कारणले तिनीहरू कमजोर बन्दै गएको दावी गरेका थिए। तर अन्य वैज्ञानिकहरूको भनाइमा, क्षुद्र ग्रहले डाइनासोरहरूको समृद्ध युगलाई बीचमै रोकिदियो।

वैज्ञानिकहरूलाई क्रेटेसियस–पेलियोजिन (के–पीजी) सीमाबारे थाहा भएको अधिकांश जानकारी अमेरिकी ग्रेट प्लेन्स क्षेत्रका हेल क्रीक र फोर्ट युनियन जस्ता भू–रचनाबाट आएको हो, जसका कारण अन्य स्थानहरूमा के भइरहेको थियो भन्ने विषयमा अझै अनिश्चितता छ।

पैलियोन्टोलोजिस्टहरूले पहिले नै थाहा पाएका थिए कि नासोइबिटो मेम्बर मा न्यू मेक्सिकोका अन्तिम गैर–पक्षी डाइनासोर फेला परेका छन्, तर ती जीवाश्महरूको सही उमेरबारे विवाद रहँदै आएको थियो। नयाँ अध्ययनमा अनुसन्धानकर्ताहरूले दुई फरक ढुंगा मिति–निर्धारण प्रविधि प्रयोग गरेर यो अनिश्चितता हटाउने प्रयास गरेका छन्।

“हामी ढुंगाको उमेर निर्धारण गर्न दुई स्वतन्त्र र फरक विधिबाट नतिजा पाउन चाहन्थ्यौं,” फ्लिनले भने।