इन्टुइटिभ मेशिन्स चन्द्रयान चन्द्रमामा अवतरण गरेको १२ घण्टामा यसरी खाडलभित्र पल्टियो

काठमाडौं ।

अमेरिकाको ह्युस्टनस्थित इन्टुइटिभ मेशिन्सको दोस्रो चन्द्रमा अवतरण प्रयास पनि पहिलो जस्तै असफल भएको छ। नयाँ तस्वीरले देखाएअनुसार ल्यान्डर चन्द्रमाको खाडलभित्र पल्टिएको छ।

इन्टुइटिभ मेशिन्सलाई आफ्नो कमर्शियल ल्युनार पेलोड सर्भिसेस (सीएलपीएस) योजनाअन्तर्गत वैज्ञानिक उपकरणहरू चन्द्रमामा पुर्‍याउन ठेक्का दिएको नासाको ल्यान्डरले शुक्रबार (मार्च ७) आफ्नो अपरेसन बन्द गरेको हो। अवतरणको १२ घण्टाभित्रै यसको ब्याट्री सकिएपछि ल्यान्डर निष्क्रिय भएको हो।

बन्द हुनुअघि ल्यान्डरका विभिन्न उपकरणहरूले नासालाई करिब २५० मेगाबाइट डाटा पठाउन सफल भए, जसमा एउटा प्रमुख तस्वीर पनि थियो। तस्वीरमा ल्यान्डरका दुई खुट्टा माथि ठाडो देखिन्छन् भने टाढा आधा उज्यालो पृथ्वी देख्न सकिन्छ।

आईएम-२ मिसन र एथेना ल्यान्डरमा के गलत भयो भन्ने कुरा अझै स्पष्ट छैन। ल्यान्डरले बिहीबार (मार्च ६) दिउँसो १२:३० बजे (ईएसटी) चन्द्रमाको नजिकैको भागमा अवतरण गरेको थियो र शुक्रबार बिहान १:१५ बजे अपरेसन बन्द गरेको थियो। नासाका अनुसार, ल्यान्डर लक्षित स्थलभन्दा १,३०० फिट (४०० मिटर) टाढा अवतरण गरेको थियो।

“आईएम-२ मिसनको नतिजाबाट हामी निराश छौँ, तर चन्द्रमामा अवतरण गर्ने र सञ्चालन गर्ने जटिल प्रक्रियामा हाम्रा व्यावसायिक साझेदारहरूलाई समर्थन गर्न प्रतिबद्ध छौँ,” नासाका विज्ञान मिसन निर्देशनालयका उप-सहायक प्रशासक जोएल किर्न्सले भने।

निजी चन्द्र अवतरणको विगत र भविष्य

स्पेसन्युज डटकमका अनुसार इन्टुइटिभ मेशिन्सको यो दोस्रो चन्द्र अवतरण प्रयास हो। कम्पनीले पहिलोपटक २०२४ फेब्रुअरी २२ मा आफ्नो ओडिसियस अन्तरिक्षयानको सफल अवतरण गराएको थियो। ओडिसियस १९७२ को अपोलो १७ पछि चन्द्र सतहमा पुगेको पहिलो अमेरिकी अन्तरिक्षयान बनेको थियो।

तर, ओडिसियसको अवतरणको क्रममा यसको लेजर प्रणाली बिग्रिएको थियो, जसले ल्यान्डिङ दूरी अनुमान गर्न आवश्यक मार्गदर्शन अस्थायी रूपमा गुमाएको थियो। ल्यान्डरको एउटा खुट्टा चन्द्र सतहमा भाँचिएको थियो, जसका कारण ल्यान्डर छेउतिर पल्टिएको थियो। एक हप्ता पछि, चन्द्रको कठोर रात सुरु हुनुअघि, अन्तरिक्षयान पूर्ण रूपमा निष्क्रिय भयो।

नासाले इन्टुइटिभ मेशिन्ससँग अझै दुई चन्द्र अभियानहरूमा काम गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ। आईएम-३ मिसन २०२६ मा र आईएम-४ मिसन २०२७ मा योजना गरिएको छ।

यो अवतरण प्रयास इन्टुइटिभ मेशिन्सको प्रतिस्पर्धी कम्पनी फायरफ्लाइ एयरोस्पेसको सफल अवतरण केही दिनपछि भएको हो। फायरफ्लाइको ब्लु घोस्ट अन्तरिक्षयानले आइतबार (मार्च २) चन्द्र सतहमा सफल अवतरण गरेको थियो। यसले ल्यान्डरको छायाँ चन्द्र सतहमा स्पष्ट देखिने तस्वीर पठाएको थियो।

ब्लु घोस्ट सीएलपीएस योजनाको अर्को भाग हो, जसले चन्द्रमामा १४ पृथ्वी दिन (एक चन्द्र दिवस) सञ्चालन गर्ने १० वटा नासा उपकरणहरू बोकिरहेको छ।