काठमाडौं ।
स्पेसएक्सले प्रक्षेपणको एक दिनपछि भू-चुम्बकीय आँधीबेहरी (जीयोम्याग्नेटिक स्ट्रोम) ले असर पार्दा दर्जनौं स्याटेलाइटहरू गुमाएको छ, जसले तिनीहरूलाई कक्षबाट खसाल्दा जलेर नस्ट भएको छ।
यस्तो सौर्य “आँधीबेहरीहरू” सूर्यको सतहमा शक्तिशाली विस्फोटको कारणले गर्दा हुन्छ, जसले प्लाज्मा र चुम्बकीय क्षेत्रहरू बनाउँछ र यसले पृथ्वीलाई असर गर्न सक्छ।
अर्बपति इलन मस्कको स्वामित्वमा रहेको कम्पनीले गत साता प्रक्षेपण गरिएका ४९ मध्ये ४० वटा स्याटेलाइट (भू-उपग्रह) प्रभावित भएको बताएको छ।
संयुक्त राज्य भूवैज्ञानिक सर्वेक्षणले भू-चुम्बकीय आँधीहरूलाई “द्रुत चुम्बकीय क्षेत्र भिन्नता” को अवधिको रूपमा वर्णन गर्दछ जुन सामान्यतया सौर्य आँधीको बलियो वृद्धिको कारण हुन्छ। यी आँधीहरू कक्षमा रहेका इलेक्ट्रोनिक्स र स्याटेलाइटहरूलाई हानिकारक हुन सक्छ।
तिनीहरू यसको स्टारलिंक स्याटेलाइट इन्टरनेट परियोजनामा सामेल हुन लागेका थिए। स्टारलिंकमार्फत हजारौं परिक्रमा गर्ने स्याटेलाइटहरू प्रयोग गरेर उच्च गतिको इन्टरनेट उपलब्ध गराउने मस्कको योजना हो।
प्रणाली अपेक्षाकृत महँगो छ, तर तारमार्फत कनेक्सन हुन नसक्ने ठाउँहरूमा यसलाई प्रयोग गर्न सकिन्छ। उदाहरणका लागि, टोंगामा, जहाँ जनवरीको भूकम्पले टापु राष्ट्रको समुद्रमुनि डाटा केबुल काटेको थियो र पहुँच पुनर्स्थापित गर्न मद्दतको लागि नजिकैको फिजीमा स्टारलिङ्क स्टेशन निर्माण भइरहेको छ।
नवीनतम ४९ स्याटेलाइटहरू पृथ्वीको सतह माथि लगभग २१० किलोमिटरमा तैनात गरिएको थियो। स्पेसएक्सले फेब्रुअरी ३ मा पठाएपछि “प्रत्येक स्याटेलाइटले नियन्त्रित उडान हासिल गरेको” बताएको छ।
तर, त्यसको एक दिनपछि भू-चुम्बकीय आँधीले पृथ्वीमा प्रभावित गर्यो। यो एउटै प्रकारको संयन्त्र हो जसले उत्तरी लाइटहरू जस्तै अरोरा सिर्जना गर्दछ, तर यसले खतरनाक प्रभावहरू पनि पार्न सक्छ।
यो आँधीले वायुमण्डललाई न्यानो बनायो र सोचेभन्दा धेरै घनत्व बनायो।
स्पेसएक्सको स्टारलिंक टोलीले नयाँ तैनाथ गरिएका स्याटेलाइटहरूलाई सुरक्षित मोडमा राखेर बचाउने प्रयास गरेको थियो, जसले तिनीहरूको चाल समायोजन गर्दछ जसले घर्षण कम गर्न तिनीहरू कागजको पाना जस्तै किनारमा उड्न सक्छन्। दुर्भाग्यवश, बढेको घर्षणले स्याटेलाइटहरूलाई सुरक्षित मोडमा जानबाट रोक्यो।
कक्षबाट हटेका ती स्याटेलाइट कुनै टक्करको जोखिम खडा गर्दैन र तिनीहरू वायुमण्डलमा पुन: प्रवेश गर्दा पूर्ण रूपमा जल्ने स्पेसएक्सले भनेको छ। त्यसैगरी कुनै पनि स्याटेलाइटका भागहरु जमिनमा ठोक्किने अपेक्षा गरिएको छैन।
प्रकाशित: २७ माघ २०७८, बिहीबार
