काठमाडौं ।
रक्षा ठेकेदारहरूलाई सन् २०२६ सम्ममा चीनबाट प्राप्त दुर्लभ पृथ्वी खनिजहरूको प्रयोग अन्त्य गर्न बाध्य पार्ने उद्देश्यले शुक्रबार अमेरिकी सिनेटमा नयाँ ‘दुर्लभ-पृथ्वी विधेयक’ पेश गरिएको छ।
सो कानूनले रक्षा ठेकेदारहरूलाई चीनबाट दुर्लभ पृथ्वी सामग्री किन्न बन्द गर्न र रणनीतिक खनिजहरूको स्थायी भण्डार सिर्जना गर्न पेन्टागनलाई प्रयोग गर्न बाध्य पार्नेछ।
अर्कान्सास रिपब्लिकन सिनेटर टम कटन र एरिजोना डेमोक्र्याट मार्क केली द्वारा प्रायोजित बिल, शुक्रबार पेश हुने अपेक्षा गरिएको रोयटर्स समाचार एजेन्सीले रिपोर्ट गरेको छ।
यो क्षेत्रमा चीनको लगभग पूर्ण नियन्त्रणलाई विफल पार्न खोज्ने अमेरिकी कानूनको स्ट्रिङमा यो पछिल्लो हो।
यसले पेन्टागनको अर्बौं डलरको लडाकु विमान, क्षेप्यास्त्र र अन्य हतियारहरूको खरिदलाई लाभान्वित रूपमा प्रयोग गर्दछ जसले ठेकेदारहरूलाई चीनमा भर पर्न बन्द गर्न र बिस्तारद्वारा अमेरिकी दुर्लभ-पृथ्वी खनिज उत्पादनको पुनरुत्थानलाई समर्थन गर्दछ।
अमेरिकी कदमप्रति प्रतिक्रिया दिँदै चिनियाँ विज्ञहरूले चीनको वृद्धिलाई रोक्ने प्रयासको पृष्ठभूमिमा यो अमेरिकाको अर्को राजनीतिक चाल भएको बताए यद्यपि यसले चीनको दुर्लभ-पृथ्वी क्षेत्रको विकासमा बाधा नपर्ने बताएको ग्लोबल टाइम्सले जनाएको छ।
बेइजिङस्थित एन्बाउन्ड कन्सल्टिङका वरिष्ठ विश्लेषक लिउ एन्कियाओले ग्लोबल टाइम्सलाई भने, “आफ्नै दुर्लभ-पृथ्वी आपूर्ति शृङ्खला स्थापना गर्ने लक्ष्यका साथ वाशिंगटनको चालहरूको शृङ्खलालाई हेर्दा यो आश्चर्यजनक कदम होइन।”
यसबाहेक हतियार सहित उच्च प्रविधि उत्पादनहरूको लागि महत्त्वपूर्ण कच्चा पदार्थका निम्ति अमेरिका चीनको दुर्लभ पृथ्वी खनिजको आपूर्तिमा धेरै निर्भर गर्दछ।
चीनसँग ४४ मिलियन टन दुर्लभ पृथ्वी खनिजको भण्डार छ जुन विश्वव्यापी भण्डारको ३६.७ प्रतिशत हो। ग्लोबल टाइम्सका अनुसार सन् २०२० मा चीनले १४०,००० टन दुर्लभ पृथ्वी खनिज उत्पादन गरेको जनाइएको छ र यो मात्रा विश्वव्यापी उत्पादनको लगभग ६० प्रतिशत हो।
दुर्लभ पृथ्वी खनिजहरू १७ धातुहरूको समूह हो जुन, प्रशोधन पछि, विद्युतीय सवारी, हतियार र इलेक्ट्रोनिक्समा पाइने चुम्बकहरू बनाउन प्रयोग गरिन्छ। अमेरिकाले दोस्रो विश्वयुद्धमा उद्योगको सिर्जना गर्दा र अमेरिकी सैन्य वैज्ञानिकहरूले सबैभन्दा व्यापक रूपमा प्रयोग हुने दुर्लभ-पृथ्वी चुम्बकको विकास गरे, तर चीनले विगत ३० वर्षहरूमा लगभग सम्पूर्ण क्षेत्रलाई नियन्त्रण गर्न बिस्तारै बढेको छ।
हाल अमेरिका दुर्लभ पृथ्वी खनिजहरूमा ८० प्रतिशत चीनमा निर्भर रहँदै आएको छ।
प्रकाशित: २ माघ २०७८, आईतवार
