अब क्यामरा बिना कोठामा कति जना छन् भनेर थाहा पाउन सकिने, ‘डब्लुएचओ-फाई’ के हो जान्नुहोस्

काठमाडौं ।

इन्टरनेटमा अहिले डब्लुएचओ-फाई (Who-Fi) को बारेमा धेरै छलफल भइरहेको छ। अब सबैको मनमा प्रश्न उठिरहेको छ कि डब्लुएओ-फाई के हो र यसले कसरी काम गर्छ। वास्तवमा डब्लुएओ-फाई एक उन्नत प्रविधि हो जसले कुनै पनि भिजुअल इनपुट बिना मानिसहरूलाई पहिचान गर्न र ट्र्याक गर्न एआईको प्रयोग गर्दछ। हाल, यो प्रविधि प्रयोगात्मक चरणमा छ र विश्वका मानिसहरूका बिचमा परीक्षण गर्न बाँकी छ।

यद्यपि, अनुसन्धान पत्रले खुलासा गरेको छ कि यो अवधारणा कुनै पनि साधारण वाइ-फाइ सिग्नललाई बायोमेट्रिक स्क्यानरमा रूपान्तरण गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसबाट, व्यक्तिको गतिविधि र सक्रिय स्थिति ट्र्याक गर्न सकिन्छ र यसको साथसाथै, उनीहरूको अद्वितीय बायोमेट्रिक हस्ताक्षर पनि पहिचान गर्न सकिन्छ। यसको बारेमा विस्तृत रूपमा जानौं।

डब्लुएचओ-फाईले कसरी काम गर्छ

अनलाइन प्रिप्रिन्ट जर्नल arXiv मा प्रकाशित अनुसन्धान पत्र अनुसार, २.४ गीगाहर्ज वाइ-फाइ सिग्नलहरू मानिसहरूलाई पहिचान गर्न र ट्र्याक गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ। यी पहिचानहरूले प्रमाणीकरण र अनुगमन दुवैमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्। यद्यपि, यो प्रविधिले डिजिटल गोपनीयता र सुरक्षाको बारेमा नयाँ चिन्ताहरू पनि खडा गरिरहेको छ।

डब्लुएचओ-फाई प्रणालीले वाई-फाई सिग्नल र ट्रान्सफर्मर-आधारित न्यूरल नेटवर्कको संयोजनमा काम गर्छ। यो एलएलएमले “च्यानल स्टेट इन्फर्मेसन” (सीएसआई) भनिने कुराको विश्लेषण गरेर बुझ्छ। यसले वाई-फाई सिग्नलको पावर र चरणमा हुने परिवर्तनहरूलाई निगरानी गर्दछ जब यो कोठा वरिपरि बाउन्स गर्दछ र व्यक्तिको शरीरबाट परावर्तित हुन्छ। यसलाई राडार र सोनार सिग्नलहरूद्वारा प्रसारित सिग्नलको रूपमा बुझ्न सकिन्छ।

जब पनि कुनै व्यक्ति वाई-फाई सिग्नलको नजिक हुन्छ, सिग्नलको प्राकृतिक मार्गमा एक अद्वितीय ढाँचा बनाउँछ। यो ढाँचालाई औंठाछाप, अनुहारको ढाँचा र रेटिना संरचना जस्ता मानिसहरूका अन्य बायोमेट्रिक संकेतहरू जस्तै सटीक मानिन्छ। डब्लुएचओ-फाई प्रणालीले यो संकेत पहिचान गर्न र यसलाई मानिसहरूसँग सम्बद्ध गर्न सक्छ।

यी संकेतहरूमा प्रशिक्षित भएपछि, प्रणालीले मानिसहरूको गतिविधि निगरानी गर्न सक्छ र लामो समय पछि नेटवर्क क्षेत्रमा पुन: प्रवेश गरे पनि तिनीहरूलाई पहिचान गर्न सक्छ। यसले शरीरको गतिविधिको डाटा पनि खिच्न सक्छ र सांकेतिक भाषा पहिचान गर्न सक्छ। यस प्रणालीको विशेषता यो हो कि यो क्यामरा र माइक्रोफोन जस्ता कुनै पनि दृश्य वा श्रवण सेन्सर बिना काम गर्दछ।

अध्ययन अनुसार, डब्लुएचओ-फाई प्रणालीलाई एकल-एन्टेना ट्रान्समिटर र तीन-एन्टेना रिसीभर चाहिन्छ, जसले गर्दा यसलाई इन्स्टल गर्न सस्तो हुन्छ। सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा, अनुसन्धानकर्ताले अवलोकन गरे कि डब्लुएओ-फाईले लक्ष्य पर्खाल पछाडि हुँदा र सामान्य गतिमा हिंड्दा पनि ९५.५ प्रतिशत सही परिणाम दियो। व्यक्तिले लुगा फेरे पनि वा झोला बोके पनि यसको शुद्धता परिवर्तन हुँदैन। एकल प्रणालीले एकै साथ ९ जनालाई पहिचान गर्न र ट्र्याक गर्न सक्छ।

डब्लुएचओ-फाईमा उच्च सुरक्षा सुविधाहरू छन्, जसको अर्थ कुनै पनि मनिटर प्रविधिद्वारा यसलाई पत्ता लगाउन धेरै गाह्रो छ। यो पनि सम्भव छ किनभने यो प्रणालीमा कुनै हार्डवेयर छैन र पत्ता लगाउन सकिने कुनै विशेष उत्सर्जन ढाँचा, इन्फ्रारेड, राडार वा भिजिबल स्पेक्ट्रम लाइट छैन। यस बाहेक, निष्क्रिय रेडियो फ्रिक्वेन्सी (आरएफ) को कारणले डब्लुचएओ-फाई सजिलै लुकाउन सकिन्छ।