ए३ःअन्तिम पटक ८० हजार वर्ष पहिले देखिएको ‘शताब्दीको धूमकेतु’ हालै बेलायतमा देखा पर्यो

काठमाडौं ।

लगभग ८० हजार वर्ष पहिले पृथ्वीबाट अन्तिम पटक देखा परेको धूमकेतु हाल उत्तर–पूर्वी इङ्गल्याण्डमा भेटिएको र यो महिना फेरि देख्न सकिने छ।

सी/२०२३ ए३ (सुचिनसन– एटीएलएएस) गत वर्ष जनवरीमा मात्र पत्ता लागेको थियो भने खगोलविद्हरूले यो निएन्डरथल्सहरू जीवित हुँदा देखिएको हुन सक्ने बताएका छन्।

यो निकै नै चम्किलो र देख्न सकिने भएकाले यसलाई “शताब्दीको धूमकेतु” भनिएको रोयल एस्ट्रोनोमिकल सोसाइटीले (आरएएस) बताएको छ।

यो धूमकेतुले गत हप्ता नर्थम्बरल्याण्डको अँध्यारो आकाश पार गर्दै गर्दा टेलिस्कोपबाट नर्थम्बरल्याण्ड इन्टरनेशनल डार्क स्काई पार्कमा यसको अवलोकन गरेका स्काईगेजरहरू रोमाञ्चित भएका थिए।

यो धूमकेतु यस महिना फेरि भेटिने सम्भावना रहेको द इन्डिपेन्डेन्ट ले उल्लेख गरेको छ। रोयल अब्जर्भेटरी ग्रीनविचका खगोलविद् डा. ग्रेग ब्राउनले यो धूमकेतु “बेलायतको साँझको आकाशमा देखिने” बताए।

“सूर्यास्तमा क्षितिजको तल्लो भगमा, यो हेर्न कोशिस गर्नु अघि आकाश अलि अँध्यारो हुनको लागि केही समय पर्खनु राम्रो हुनेछ” डा. ब्राउनले पीए न्यूज एजेन्सीलाई भने।

“पश्चिममा हेर्नुहोस्, जहाँ सूर्यास्त भएको थियो त्यसको बायाँ तिर र यदि तपाईं भाग्यशाली हुनुहुन्छ भने, यो नाङ्गो आँखाले पनि देख्न सकिने छ।”

“यद्यपि, दिनहरू बित्दै जाँदा यो द्रुत रूपमा धमिलो हुँदै गएको छ, यदि तपाइँ यसलाई फेला पार्न संघर्ष गर्दै हुनुहुन्छ भने एक जोडी दूरबीन वा सानो टेलिस्कोपले पक्कै मद्दत गर्नेछ।”

“यो देशभर देखिने छ, यद्यपि यसलाई हेर्न अनिवार्य रुपमा एक तल्लो पश्चिमी क्षितिजमा प्रकाश प्रदूषणको समस्या कम भएको ग्रामीण इलाकामा निकै उत्तम हुनेछ।”

अक्टोबर १२ देखि ३० तारिखको बीचमा मानिसहरूले दूरबीन प्रयोग गरेर वा नाङ्गो आँखाले पनि धूमकेतु देख्न सक्नेछन्। धूमकेतुहरू धुलो, बरफ र साना चट्टानी कणहरूबाट बनेका हुन्छन् र प्रायः “डर्टि स्नोबल” भनेर वर्णन गरिन्छ। तिनीहरूले धेरै ग्रहहरू जस्तै तर अधिक अण्डाकार मार्ग अनुसरण गर्दै सूर्यको परिक्रमा गर्छन्।

जब तिनीहरू सूर्यको नजिक पुग्छन्, धूमकेतुहरू न्यानो हुन थाल्छन्, जसले गर्दा धूमकेतुमा फसेका ग्यासहरू र बरफहरू जस्ता अधिक अस्थिर पदार्थहरू क्रस्टमा चिराहरू मार्फत भित्रबाट बाहिर निस्कन्छन्। यसले सौर्यमण्डलबाट जाँदै गर्दा धूमकेतुले कस्तो बाटो लिनेछ भनेर अनुमान गर्न गाह्रो हुन सक्ने खगोलविद्हरूले बताएका छन्।

“अग्रिम रुपमा धूमकेतूहरू बारे सही भविष्यवाणी गर्न निकै गाह्रो हुन्छ” युनिभर्सिटी अफ सेन्ट्रल ल्यान्काशायरका एस्ट्रोफिजिसिस्ट डाक्टर मेगन अर्गोले बताइन्। खगोलीय वस्तुहरूले “पुच्छर” विकास गर्न सक्छन् जब तिनीहरूको केन्द्रक – चट्टानी र बरफको कोर – अलग हुन्छ” उनले थप भनिन्।

ग्यास र धुलोको यो पुच्छर “सम्भवतः दिउँसोको समयमा पनि यदि तपाईलाई कहाँ हेर्ने भनेर थाहा भए तापनि सहयोग विनाको आँखाले सजिलै हेर्नको लागि पर्याप्त उज्यालो हुन सक्छ” उनले थप उल्लेख गरिन्।

यो धूमकेतु पहिलो पटक सेप्टेम्बर २९ मा दक्षिणी गोलार्धका केही देशहरूमा देखा परेको थियो भने गत हप्ता रातको आकाशमा थप उज्यालो हुँदै देखा परेको द इन्डिपेन्डेन्ट ले उल्लेख गरेको छ।