थप ३० हजार स्टारलिङ्क स्याटेलाइटहरू अन्तरिक्षमा पठाउने इलन मस्कको चाहना, खगोलविद्हरू चिन्तित

काठमाडौं ।

इलन मस्कको स्पेसएक्सले फेरि एक पटक लगभग ३० हजारभन्दा बढी स्टारलिङ्क स्याटेलाइटहरू लो–अर्थ अर्बिटमा पठाउन स्वीकृतिको लागि माग गरिरहेको छ भने खगोलविद्हरूले स्पेसएक्सको उक्त अनुरोध जनाउ घण्टी भएको बताएका छन्।

स्पेसएक्सका अधिकारीहरूले उच्च–गतिको इन्टरनेट सेवाका साथै विश्वभरका अरबौं स्टारलिङ्क प्रयोगकर्ताहरूका लागि ब्लेजिङ्ग गिगाबिट स्पिड र “सबै अमेरिकीहरूलाई सर्वव्यापी मोबाइल जडान” ल्याउन आवश्यक रहेको दावी गरेका छन्।

कम्पनीले एजेन्सीलाई दोस्रो पुस्ताको प्रणाली र थप रेडियो फ्रिक्वेन्सीका लागि कम कक्षहरू प्रदान गर्न अनुरोध गरेको छ। अतिरिक्त फ्रिक्वेन्सीहरूले अन्य स्पेक्ट्रम प्रयोगकर्ताहरूलाई महत्त्वपूर्ण हस्तक्षेप समस्याहरू ननिम्त्याउने स्पेसएक्सले बताएको छ।

स्पेसएक्सले अब फेडरल कम्युनिकेसन्स कमिसनबाट २९,९८८ स्टारलिङ्क स्याटेलाइटहरू तैनाथ गर्ने अनुमति खोजिरहेको छ भने सम्भवतः कम्पनीको स्टारशिप मेगारकेट प्रयोग गरिने थप उल्लेख गरिएको छ।

दुई वर्षअघि पनि कम्पनीले धेरै उपग्रहहरूका लागि अनुरोध गरेको र एफसीसीले भने ७,५०० वटाको लागि मात्र अनुमति दिएको थियो। एफसीसीले भने त्यस समयमा आफ्नो निर्णयले अन्य उपग्रह अपरेटरहरूलाई हानिकारक हस्तक्षेपबाट जोगाउने र “सेफ स्पेस इन्भायरोमेन्ट” कायम राख्ने बताएको थियो।

यद्यपि कम्पनीको २०–पृष्ठको अक्टोबर ११ फाइलिङले कुनै पनि सम्बद्ध प्रभावबारे उल्लेख गर्न बेवास्ता गरेको छ।

“स्पष्ट रूपमा प्रभावकोे बारेमा हामीले धेरै वर्षदेखि थाहा पाएका छौं र त्यहाँ खगोल विज्ञानको दुवै अप्टिकल र रेडियो खगोल विज्ञानका साथै सफा आकाशको परिदृश्यमा गम्भीर प्रभाव पारेको दावी गर्दै” पिएरो बेन्भेनुटीले द इन्डिपेन्डेन्ट लाई बताए।

सुरक्षित अन्तरिक्ष वातावरण भनेको पृथ्वीको वरिपरि रहने ठूलो संख्याका उपग्रहहरू र ‘स्पेस जंक’ बाट खतरामा रहेको खगोलविद्हरूले बताएका छन्। यद्यपि यो मात्र चिन्ता नभएको थप उल्लेख गरिएको छ। उपग्रहहरू चम्किलो हुन्छन् जसले ग्रह र ताराहरू हेर्ने वैज्ञानिकहरूको क्षमतामा बाधा पुर्याउँछ।

स्टारलिङ्क समूहहरूबाट रेडियो तरंग उत्सर्जनले युरोपेली लो–फ्रिक्वेन्सी एरे रेडियो टेलिस्कोप नेटवर्कलाई एक्सोप्लानेट्स र ब्ल्याक होलहरू खोज्न गाह्रो बनाएको गत महिना खगोलविद्हरूले बताएका छन्।

यी खतराहरूका कारण अन्तर्राष्ट्रिय खगोलीय संघले खगोल विज्ञान र सफा रात्री आकाशको सुरक्षा गर्न न्यूनीकरण रणनीतिहरू खोज्नका लागि स्पेसएक्ससँग काम गरिरहेको छ।

सेन्टर फर द प्रोटेक्शन अफ द डार्क एन्ड क्वाइट स्काई फ्रम स्याटेलाइट कन्स्टेलेसन इन्फेरेन्सनका युनियनका निर्देशक बेन्भेनुटीले उनी यस अनुरोधबाट अचम्मित नभएको तर खगोलविद्का मुद्दाहरूको समाधान आवश्यक रहेको बताएका छन्।

“हामी उपायहरू खोज्न कोशिस गर्दैछौं जसले खगोल विज्ञानलाई धेरै गम्भीर रूपमा असर गर्दैन” उनले भने। उपग्रहहरूलाई “नाङ्गो आँखाले अनिवार्य रूपमा अदृश्य बनाउने कुरामा वैज्ञानिकहरू काम गरिरहेका छन्।

“त्यो प्राप्त गर्न धेरै गाह्रो छ, तर कम्तिमा तिनीहरूले भौतिक विज्ञानमा उपग्रहको कोटिङ्ग पत्ता लगाउन काम गर्ने प्रयास गरेका छन् जुन ऐना जस्तै, सूर्यको प्रकाशलाई प्रतिबिम्बित गर्दैन” बेन्भेनुटीले बताए। उपग्रहहरूलाई कम प्रतिबिम्बित बनाउनुले रातको आकाशको सांस्कृतिक सम्पदाको रक्षा गर्न सक्छ भनि उनले थप बताए।

त्यसैगरी दोस्रो भनेको यसले उपग्रहहरूको सटीक स्थानहरू जान्न मद्दत गर्न सक्नेछ। यद्यपि उपग्रहहरू र अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनहरू एकअर्का र अन्य भग्नावशेषहरूसँग टक्करबाट बच्नको लागि निरन्तर झटकिरहेका हुनाले यो गाह्रो भएको उल्लेख गरिएको छ। रेडियो फ्रिक्वेन्सी उपग्रहहरूले सञ्चार गर्न प्रयोग गर्दा पनि समस्या हुन सक्ने भनि थप उल्लेख गरिएको छ।

“यद्यपि तिनीहरूले प्रयोग गरिरहेका ब्यान्डविथ रेडियो खगोल विज्ञानको लागि तथाकथित ‘संरक्षित’ रेडियो ब्यान्डहरू मध्ये नभएको र तिनीहरू तिनीहरूको धेरै नजिक छन्। त्यसैले, त्यहाँ सधैं कोलाहल हुनेछ र त्यस अवस्थामा हस्तक्षेपबाट बच्न धेरै गाह्रो हुनेछ” बेन्भेनुटीले बताए।

द इन्डिपेन्डेन्ट यस बारेमा टिप्पणीको लागि स्पेसएक्समा पुगेको उल्लेख गरिएको छ।

सम्भावित समाधान भनेको कम्पनीहरूलाई प्रमुख रेडियो खगोलीय सुविधाहरूमा उडान गर्दा प्रसारणको बीम विचलित गर्नका लागि आग्रह गर्नु हो। तर, थप उपग्रहहरू पठाउँदा यी कार्यहरू जटिल मात्र हुन्छन्।

चार वर्षअघि लो–अर्थ अर्बिटमा ग्रहभन्दा माथि करिब २,२०० उपग्रह मात्र थिए। आज, त्यहाँ लगभग १४,००० उपग्रहहरू छन् भने अझै धेरै लन्च गर्ने योजना रहेको छ।

“डरलाग्दो खबर यो हो कि अन्तर्राष्ट्रिय दूरसञ्चार संघले हाल १.७ मिलियन उपग्रहहरू प्रक्षेपण गर्न अनुरोधहरू प्राप्त गरेको छ” बेन्भेनुटीले बताए।