समस्याको अध्ययन गर्न स्पेसएक्सले गर्यो फाल्कन ९ रकेटलाई अस्थायी रुपमा ‘ग्राउन्डेड’

काठमाडौं ।

नासाका लागि बनाइएको क्रू ९अन्तरिक्षयात्री प्रक्षेपणका क्रममा उक्त रकेटमा समस्या देखा परेपछि स्पेसएक्सले अस्थायी रूपमा आफ्नो फाल्कन ९ रकेटलाई ग्राउन्ड (उडान रोक) गरेको छ।

क्रू ९ रकेट सेप्टेम्बर २८ मा फ्लोरिडाको केप क्यानेभेरल स्पेस फोर्स स्टेशनबाट सफलतापूर्वक प्रक्षेपण गरिएको थियो जसमा नासाका अन्तरिक्ष यात्री निक हेग र रुसी अन्तरिक्ष यात्री अलेक्जान्डर गोर्बुनोभ “फ्रीडम” नामक क्रू ड्रागन क्याप्सुलमा सवार थिए।

सबै कुरा राम्रोसँग भएको देखिन्थ्यो। फाल्कन ९ को पहिलो चरणले ल्यान्डिङ सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्यो र दोस्रो चरणले फ्रीडम क्याप्सुललाई सही कक्षमा तैनाथ गर्यो। क्याप्सुल आइतबार सेप्टेम्बर २९ मा अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन आईएसएसमा पुग्ने योजनामा छ।

तर दोस्रो चरणमा समस्या देखा परेको थियो। स्पेसएक्सले सेप्टेम्बर २९ को बिहान यसबारे घोषणा गर्दै भन्यो, “आज क्रू ९ को सफल प्रक्षेपणपछि फाल्कन ९ को दोस्रो चरणलाई योजना अनुसार समुद्रमा डिस्पोज गरिएको थियो तर त्यसले सामान्यभन्दा फरक डिओर्बिट बर्न अनुभव गर्यो। परिणामस्वरुप दोस्रो चरण सुरक्षित रूपमा समुद्रमा ल्यान्ड भयो, तर लक्षित क्षेत्र बाहिर। हामी यो समस्याको चुरो पत्ता लगाएर मात्र प्रक्षेपण पुनः सुरु गर्नेछौँ।”

यसै समस्याका कारण फाल्कन ९ ले सेप्टेम्बर २९ मा क्यालिफोर्नियाको भ्यान्डनबर्ग स्पेस फोर्स बेसबाट २० ब्रोडब्यान्ड उपग्रहहरू प्रक्षेपण गर्ने योजना स्थगित गरेको छ।

क्रू ९ घटना पछिल्लो तीन महिनामा फाल्कन ९ को दोस्रो चरणमा भएको दोस्रो समस्या हो। जुलाई ११ मा स्पेसएक्सले आफ्नो स्टारलिंक इन्टरनेट उपग्रहहरूको प्रक्षेपण गर्दा रकेटको दोस्रो चरणमा तरल अक्सिजन चुहावट भएको थियो। यसले गर्दा उपग्रहहरू निकै कम उचाइमा तैनाथ गरिए र परिणामस्वरूप तिनीहरू गुमाइए।

स्पेसएक्सले यस अनियमिततालाई दोस्रो चरणको तरल अक्सिजन प्रणालीमा रहेको प्रेशर सेन्सरको चिरिएको पाइपलाइनसँग जोडे। दुई हप्ताभित्र समस्या समाधान गर्दै फाल्कन ९ ले जुलाई २७ मा सफलतापूर्वक उडान भरेको थियो।

तर अगस्ट २८ मा भएको अर्को प्रक्षेपणमा पहिलो चरणको सफल ल्यान्डिङ असफल भएपछि रकेटलाई पुनः ग्राउन्ड गरिएको थियो, यद्यपि बाँकी मिसन राम्रोसँग सम्पन्न भएको थियो।

यो स्थगन छोटो रह्यो किनकि तीन दिनपछि फाल्कन ९ ले दुई सफल मिसन पूरा गर्यो र ल्यान्डिङ पनि सही ढंगले गर्यो।

क्रू ९ ले नासाका निक हेग र रुसी अन्तरिक्ष यात्री अलेक्जान्डर गोर्बुनोभलाई अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन (आईएसएस) मा पाँच महिनाका लागि पठाएको छ।

यो टोलीले जूनमा बोइङको स्टारलाइनर क्याप्सुलमा आईएसएस पुगेका नासाका अन्तरिक्ष यात्री बुच विल्मोर र सुनिता विलियम्ससँगै आगामी फेब्रुअरीमा पृथ्वीमा फर्कने योजना बनाएको छ।

स्टारलाइनर यो महिना उनीहरू बिना नै पृथ्वीमा फर्कियो किनकि कक्षमा रहँदा थ्रस्टरमा समस्या आएको थियो। नासाले अन्ततः उक्त क्याप्सुलको चालक दलसहितको फिर्तीलाई जोखिमपूर्ण ठान्यो र रित्तै फर्कायो। यसैले क्रू ९ को मिसनलाई समायोजन गर्दै विल्मोर र विलियम्सलाई फ्रीडम क्याप्सुलमा फर्काउने योजना बनाएको थियो।