उड्न नसक्ने भएपनि इन्जेन्युइटी हेलिकप्टर रातो ग्रहमा नासाका लागि उपयोगी हुने

काठमाडौं ।

अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाको मंगल ग्रहको हेलिकप्टर ‘इन्जेनूइटी’ फेरि कहिल्यै उड्न सक्नेछैन। यस वर्षको जनवरी १८ मा ‘इन्जेनुइटी’ ले मंगल ग्रहमा आफ्नो ७२औँ उडान भरेको थियो।

यो छोटो ठाडो उडान थियो। उडानका क्रममा त्यहाँ रहेको पर्सिभेरन्स रोभरसँग ‘इन्जेन्युइटी’को सम्पर्क टुटेको थियो र यसका साथमा जनवरी २५ मा मिशन समाप्त भएको थियो।

उडानको क्रममा इन्जेन्युइटी द्रुत गतिमा खस्यो र क्षतिग्रस्त भयो। पृथ्वीमा रहेको नासा टोलीले मंगलबार १६ अप्रिलमा ‘इन्जेन्युइटी’ मा अन्तिम पटक सम्पर्क गरेका थियो। नासाको त्यसबेलाको प्रतिक्रियाले वैज्ञानिकहरूले यस रोटरक्राफ्टलाई अन्तिम बिदाइ गरेको देखाउँछ।

‘इन्जेन्युइटी’ पृथ्वी बाहिरको ग्रहमा उड्ने पहिलो रोटरक्राफ्ट थियो। यसको क्षतिपछि गत साता मंगलबार नासाको जेट प्रोपल्सन ल्याबोरेटरी (जेपीएल) कन्ट्रोल रुममा बैठक बसेको थियो । रिपोर्टका अनुसार ‘इन्जेन्युइटी’ को अन्तिम उडानको करिब तीन महिनापछि यो छलफल भएको हो।

जेपीएलमा इन्जेन्युइटी टोलीका प्रमुख जोश एन्डरसनले एक विज्ञप्तिमा भने, “यो अविश्वसनीय छ कि मंगल ग्रहको सतहमा १ हजार भन्दा बढी दिनहरू, ७२ फ्लाइबाइ र एक हार्ड ल्यान्डिङ पछि, यसले अझै पनि काम गर्न सक्नेछ। यो समर्पणको लागि धन्यवाद। इन्जेन्युइटीले हाम्रो अपेक्षाहरू मात्र पार गरेको छैन, यसले हामीलाई आगामी वर्षहरूमा नयाँ पाठ सिकाउन सक्छ।”

यो उल्लेखनीय छ कि क्षतिग्रस्त भए पनि, यो रोटरक्राफ्ट अझै पनि मौसम स्टेशनको रूपमा जीवित छ।

इन्जेन्युइटी फेब्रुअरी २०२१ मा मंगल ग्रहमा अवतरण गरेको थियो। सोही वर्षको अप्रिल १९ मा त्यसले ‘रातो ग्रह’ मा पहिलो उडान भरेको थियो। इन्जेन्युइटी हेलिकप्टरबाट पर्सिभेरन्स टोलीले जे डाटा प्राप्त गर्यो, यसको मूल्याङ्कन भविष्यको मंगल मिशनका लागि उपयोगी हुन सक्छ।

यसैबीच टोलीले गरेको सफ्टवेयर प्याचको साथमा, इन्जेन्युइटी अब दैनिक उठ्नेछ, यसको फ्लाइट कम्प्युटरहरू सक्रिय गर्नेछ, र यसको सौर्य प्यानल, ब्याट्रीहरू र इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरूको कार्यसम्पादन परीक्षण गर्नेछ।

“थप रूपमा, हेलिकप्टरले यसको रंगीन क्यामराको साथ सतहको तस्विर लिनेछ र रोटरक्राफ्टमा राखिएका सेन्सरहरूबाट तापक्रम डाटा संकलन गर्नेछ,” जेपीएलले भनेको छ।

इन्जेन्युइटीका इन्जिनियरहरू र मंगल ग्रहका वैज्ञानिकहरू विश्वास गर्छन् कि यस्तो दीर्घकालीन डfटा सङ्कलनले रातो ग्रहका लागि विमान र अन्य सवारी साधनहरूका भविष्यका डिजाइनरहरूलाई फाइदा पुर्याउन सक्ने मात्र नभई मंगल ग्रहको मौसमको ढाँचा र धुलोको चालमा दीर्घकालीन परिप्रेक्ष्य पनि प्रदान गर्दछ।

मंगल ग्रहमा कुनै पनि रोटरक्राफ्ट उड्न गाह्रो छ किनभने त्यहाँको गुरुत्वाकर्षण पृथ्वीको तुलनामा एक तिहाइ कम छ। तर इन्जेन्युइटीले आफ्नो काम धेरै राम्रो गर्यो। आफ्नो ७२ उडानहरूमा, उसले कुल १२९ मिनेटको लागि ग्रह माथि उडान गरेको थियो र १७ किलोमिटर क्षेत्रफल कभर गरेको थियो। यो वैज्ञानिकहरूको अपेक्षाभन्दा १४ गुणा बढी थियो।