काठमाडौं ।
अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन (आईएसएस), पृथ्वीबाट करिब ४०० किलोमिटर माथि अन्तरिक्षमा अवस्थित र पृथ्वीको परिक्रमा गर्ने, अन्तरिक्ष यात्रीहरूको दोस्रो घर हो। वैज्ञानिकहरूको टोली सधैं अन्तरिक्ष स्टेशनमा तैनाथ हुन्छ र त्यहाँबाट धेरै प्रकारका अन्तरिक्ष अभियानहरू पूरा गर्दछ। पृथ्वीको वरिपरि परिक्रमा गर्दा, अन्तरिक्ष स्टेशनले धेरै चुनौतीहरूको सामना गर्नुपर्छ।
सबैभन्दा ठूलो चुनौती मृत वा प्रयोगबिहिन भूउपग्रह (स्याटेलाइट) हरूको भग्नावशेष हो। यो भग्नावशेष वा अन्तरिक्ष फोहोर अन्तरिक्षमा घुमिरहन्छ र धेरै पटक स्पेस स्टेशनको अगाडि आउँछ। हालसालै यस्तै एक घटना भएको छ। अन्तरिक्ष स्टेशन कक्षीय भग्नावशेषको चपेटामा पर्नबाट जोगिएको छ। यो सबै त्यसबेला भयो जब एक कार्गो जहाज अन्तरिक्ष स्टेशनमा पुग्न लागिरहेको थियो।
समाचार एजेन्सी तासले रुसी अन्तरिक्ष एजेन्सी रोस्कोस्मोसलाई उद्धृत गर्दै यो जानकारी दिएको हो। भग्नावशेषसँगको टक्करबाट बच्न आईएसएसको कक्षलाई त्यसबेला ९०० मिटर माथि उठाइएको बताइएको छ। प्रारम्भिक तथ्याङ्कअनुसार अन्तरिक्ष स्टेशनको कुल उचाइ पृथ्वीबाट ४१७.९८ किलोमिटरमा थियो।
यद्यपि नासाले यसबारे केही बताएको छैन्। अन्तरिक्षमा भएका मृत भूउपग्रहहरूको फोहोर आईएसएसका लागि ठूलो चिन्ताको विषय पनि हो। भग्नावशेषसँग टक्करबाट बच्न आईएसएसको कक्ष परिवर्तन गरिएको यो वर्ष दोस्रो पटक हो। तथ्याङ्कले देखाउँछ कि सन् १९९९ देखि गत वर्ष डिसेम्बर सम्म, आईएसएसको कक्षलाई ३२ पटक परिवर्तन गरिएको छ, ताकि यसलाई अन्तरिक्ष फोहोरसंगको टक्करबाट बचाउन सकियोस्।
अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन धेरै देशहरूको संयुक्त परियोजना हो। यसमा अमेरिका र रुस पनि सामेल छन्। अन्तरिक्ष यात्रीहरूको टोली सधैं आईएसएसमा तैनाथ हुन्छ र विज्ञान-सम्बन्धित प्रयोगहरू र अन्य कार्यहरू पूरा गर्दछन्। आईएसएस पृथ्वीको वरिपरि घुम्छ। यसले ती देशहरूको बारेमा जानकारी साझा गर्दछ जसको माथि हुँदै यो गुज्रिन्छ। भविष्यमा स्पेस स्टेशनलाई डिअर्बिट गर्ने तयारी भइरहेको छ।
नासाले सन् २०३० देखि २०३१ सम्मको बिचमा आइएसएसलाई हटाइने बताएको छ । नासाले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन व्यवसायबाट बाहिरिने जनाएको छ।
प्रकाशित: २ मंसिर २०८०, शनिबार
