युरेनस ग्रहका ४ ठूला चन्द्रमामा महासागर हुन सक्ने नासाको भनाई

काठमाडौं ।

भोयजर अन्तरिक्ष यान र नयाँ कम्प्युटर मोडलिङबाट डाटाको पुनः विश्लेषणको आधारमा, नासाका वैज्ञानिकहरूले युरेनस (अरुण ग्रह) का चार ओटा ठूला चन्द्रमाहरूले तिनीहरूको कोर र तिनीहरूको बरफको क्रस्टहरू बीच महासागरको तह समावेश गर्न सक्ने निष्कर्ष निकालेका छन्।

जर्नल अफ जियोफिजिकल रिसर्चमा प्रकाशित अध्ययनले पाँचओटा ठूला युरेनस चन्द्रमा – एरियल, अम्ब्रिएल, टिटानिया, ओबेरोन र मिरान्डाको मेकअप र संरचनाको विकासको विवरण दिने इन्डियनएक्सप्रेसले उल्लेख गरेको छ।

यी चार ओटा चन्द्रामामा महासागर हुन सक्छन् जुन सम्भावित रुपमा दर्जनौं किलोमिटर गहिरो हुनसक्ने अध्ययनले सुझाव दिन्छ।

युरेनस र यसको चन्द्रमा

कुल २७ चन्द्रमाहरुले यूरेनसको परिक्रममा गर्छन्। चार ठूला मध्ये १ हजार १६० किलोमिटर एरियल १ हजार ५८० किलोमिटर टाइटानिया सम्म छ।

लामो समयको लागि, वैज्ञानिकहरूले विश्वास गरे कि ग्रहको सबैभन्दा ठूलो चन्द्रमा, टिटानिया, आन्तरिक तापलाई कायम राख्ने सबैभन्दा धेरै सम्भावना हुनेछ। वैज्ञानिकहरुले सामान्यतया अन्य चन्द्रमाहरूलाई महासागरलाई चिसोबाट जोगाउन आवश्यक तापलाई कायम राख्न धेरै सानो भएको ठान्थे।

रेडियोधर्मी क्षयबाट आन्तरिक तापको यो अवधारण एक महत्त्वपूर्ण कारक हुनेछ किनभने यूरेनस तापको एक सानो स्रोत मात्र हो।

‘जब यो सानो शरीरको कुरा आउँछ–लघु ग्रहहरू र चन्द्रमाहरू–ग्रह वैज्ञानिकहरूले पहिले धेरै सम्भावित ठाउँहरूमा महासागरहरूको प्रमाण फेला पारेका छन्। जसमा लघु ग्रहहरू सेरेस र प्लुटो, र शनिको चन्द्रमा मिमास सहित छन्। त्यसोभए त्यहाँ प्लेमा मेकानिजम छन् जुन हामीले पूर्ण रूपमा बुझ्दैनौं। यो कागजले ती के हुन सक्छ र तिनीहरू सौर्यमण्डलका धेरै निकायहरूसँग कसरी सान्दर्भिक छन् भनेर अनुसन्धान गर्दछ जुन पानीमा धनी हुन सक्छ तर सीमित आन्तरिक ताप,’ पेपरको प्रमुख लेखक जुली कास्टिलो रोगेजले प्रेस विज्ञप्तिमा भने।

युरेनस चन्द्रमामा महासागर खोज्दै

अनुसन्धानले १९८० को दशकमा नासाको भोयजर २ ले युरेनसबाट उडेको निष्कर्षलाई पुन विश्लेषण गरेको छ। यसले जमीनमा आधारित अवलोकनहरू पनि अध्ययन गरेको छ। यो डाटा प्रयोग गरेर, अनुसन्धानकर्ताहरूले कम्प्युटर मोडेलहरू निर्माण गरे जसमा ग्यालिलियो, क्यासिनी, डन र न्यू होराइजन्स अन्तरिक्ष यानबाट थप डाटा समावेश गरिएको थियो।

यस मोडलिङको आधारमा, अन्वेषकहरूले यूरेनियन चन्द्रमाको सतहहरू कत्तिको छिद्रपूर्ण छन् भनेर जाँचिएको छ। यसका साथ, तिनीहरूले पत्ता लगाए कि तिनीहरू आन्तरिक तातोको मात्रा कायम राख्न पर्याप्त इन्सुलेटेड छन् जुन आन्तरिक महासागर होस्ट गर्न आवश्यक पर्दछ।

उनीहरूले यो पनि फेला पारे कि चन्द्रमाको आवरणमा तातोको सम्भावित स्रोत के हुन सक्छ, जसले तातो तरल पदार्थ निकाल्छ। यो तातो स्रोतले महासागरलाई न्यानो वातावरण कायम राख्न मद्दत गर्न सक्छ, र नासाका अनुसार, यो विशेष गरी टाइटेनिया र ओबेरोनका लागि सम्भव छ, जहाँ महासागरहरू जीवनलाई समर्थन गर्न पर्याप्त न्यानो हुन सक्छन्।

तर भित्री ताप मात्र एक मात्र कारक होइन जसले चन्द्रमाको सतहमा महासागरमा योगदान पु¥याउन सक्छ। अध्ययनले चारवटा ठूला युरेनियन चन्द्रमाका महासागरहरूमा क्लोराइड र अमोनियाको प्रशस्तता पनि देखाएको छ। अमोनियाले एन्टीफ्रिजको रुपमा काम गर्छ। पानीमा रहेको सल्टले पनि एन्टीफ्रिजको रुपमा काम गर्न सक्छ।

भविष्यका अन्तरिक्ष मिशनहरू, जस्तै नासाले परिकल्पना गरेको स्वीम अवधारणा पौडी खेल्ने रोबोटहरू समावेश छन्, तिनीहरू के बनेका छन् र तिनीहरू बस्न योग्य हुन सक्छन् कि भनेर हेर्नको लागि सबसर्फेस महासागरहरूको अनुसन्धान गर्न सक्छ।