३२० वर्ष पहिले विस्फोट भएको ताराबाट निस्कियो खर्बौं ग्यालन दूध बराबर क्याल्सियम !

काठमाडौं ।

क्याल्सियम हाम्रो शरीरमा पाइने एक महत्वपूर्ण तत्व हो। तर यदि तपाई सोच्दै हुनुहुन्छ कि क्याल्सियम केवल दूध वा पृथ्वीमा पाइने अन्य खानेकुरामा पाइन्छ भने, नासाको यो खुलासाले तपाईलाई छक्क पार्न सक्छ। नासाले बिस्फोट भएको एक ताराको तस्बिर साझा गरेको छ जसमा लाखौं ग्यालन दूध बराबरको क्याल्सियम रहेको दाबी गरेको छ। अर्थात्, फुट्ने ताराहरूमा पनि क्याल्सियम धेरै मात्रामा पाइन्छ।

नासाले हालै आफ्नो ट्विटर ह्यान्डल मार्फत एउटा तस्विर शेयर गरेको छ। यो तस्बिरले तारा विस्फोट भएको देखाउँछ। यसबारे नासाले भनेको छ कि यो एक एक्स-रे तस्विर हो जसमा विस्फोट हुने तारा भित्र रहेको क्याल्सियम स्पष्ट रूपमा देख्न सकिन्छ। वास्तवमा नासाले यसलाई क्यासियोपिया ए (Cassiopeia A) नाम दिएको छ।

अन्तरिक्ष एजेन्सीका अनुसार यो ३२० वर्षअघि विस्फोट भएको ताराको अवशेष हो जुन हामीले देख्न सक्छौं। यो तस्विर नासाको गोडार्ड स्पेस फ्लाइट सेन्टरमा तयार गरिएको हो।

Got calcium? ????
This image shows X-ray light from calcium in Cassiopeia A, the remnant of an exploded star. Calcium is one of many elements made in large stars and their explosions. How much? Enough for more than 10 million trillion trillion glasses of milk! #NationalMilkDay pic.twitter.com/j8JrZ5ewKb

— NASA Universe (@NASAUniverse) January 11, 2023

बिस्फोट भएको ताराका यी अवशेषहरूलाई सुपरनोभा भनिन्छ। यसमा क्याल्सियम ठूलो मात्रामा पाइन्छ। ब्रह्माण्डमा रहेको लगभग आधा क्याल्सियम सुपरनोभाबाट आएको  पनि भनिन्छ।

२०२० मा, डेली साइन्सले यस बारे एक अध्ययन प्रकाशित गर्यो, जसमा भनिएको थियो कि जब तारा विस्फोट हुन्छ, यसको वरिपरि छरिएको सामग्रीसंग टक्कर पछि एक्स-रे निस्कन्छ। जसका कारण धेरै तातोपन निस्कन्छ र दबाब सिर्जना हुन्छ। जसका कारण यसमा केही रासायनिक प्रतिक्रिया हुन्छ र त्यसका कारण क्याल्सियम बन्छ।

क्यासियोपिया ए लाई पहिले देख्न सम्भव थिएन। तर अहिले अन्तरिक्ष वैज्ञानिकहरुसँग यस्ता घटनाका अवशेषहरु हेर्न सक्ने शक्तिशाली टेलिस्कोप छन् । क्यासियोपिया ए पनि ती मध्ये एक हो। अध्ययन भन्छ कि जब हरेक तारा आफ्नो जीवनको अन्तिम समयमा जलिरहेको हुन्छ, तब यसले हिलियमसँगै क्याल्सियम पनि छोड्छ।

यी मध्ये केही क्याल्सियम सुपरनोभा हुन्, जसले केही सेकेन्डमा लाखौं ग्यालन दूध बराबरको क्याल्सियम निकाल्छन्। यसबाहेक ताराको विस्फोटबाट सुन र प्लाटिनम जस्ता धातुहरू पनि निस्कन्छन्।