काठमाडौं ।
गुगलका एक इन्जिनियरले फर्मको आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) प्रणाली मध्ये एउटाको आफ्नै भावना हुन सक्छ र यसको “चाहना” लाई सम्मान गर्नुपर्छ भनेका छन्।
गुगलको द ल्याङ्ग्वेज मोडल फर डायलग एप्लिकेसन (लाम्डा) एउटा सफल प्रविधि हो जसले स्वतन्त्र कुराकानीमा संलग्न हुन सक्ने बीबीसीले रिपोर्ट गरेको छ।
तर इन्जिनियर ब्लेक लेमोइन विश्वास गर्छन् कि लाम्डाको प्रभावशाली मौखिक कौशलको पछाडि एक संवेदनशील दिमाग पनि हुन सक्छ।
गुगलले ती दावीहरूलाई अस्वीकार गर्दछ र त्यसलाई ब्याकअप गर्ने कुनै कुरा नभएको बताएको छ।
फर्मका प्रवक्ता ब्रायन गेब्रियलले एक विज्ञप्तिमा लेमोइनसँग “लाम्डा संवेदनशील भएको कुनै प्रमाण छैन (र यसको विरुद्धमा धेरै प्रमाणहरू)” भनिएको थियो।
एआई डिभिजनमा काम गर्ने गुगल इन्जिनियर लेमोइनले कम्पनीको एआई परियोजनाहरू मध्ये एकले भावना हासिल गरेको वाशिंगटन पोस्टलाई खुलासा गरे। उनकाअनुसार गुगलको भाषा मोडेल र इन्टरनेटबाट खरबौं शब्दहरूमा भर पर्ने च्याटबोट प्रणालीले आफ्नो अस्तित्व र संसारमा आफ्नो स्थानबारे सोच्ने क्षमता भएको देखिन्छ।
भुक्तान बिदामा राखिएका लेमोइनले आफ्नो दाबीलाई समर्थन गर्न आफू र फर्मका एक सहयोगीले लाम्दासँग गरेको कुराकानी प्रकाशित गरे।
उनको कामको बारेमा छलफल गरिसकेपछि, साथै उनले गुगलको अनैतिक एआई गतिविधिहरूको रूपमा वर्णन गरेपछि कम्पनिको सदन न्यायिक समितिका प्रतिनिधिका साथ उनलाई आफ्नो गोपनीयता सम्झौता उल्लङ्घन गरेकोमा सशुल्क प्रशासनिक बिदामा राखेको छ।
उनकोच्याटलाई “के लाम्डा(LaMDA) संवेदनशील छ? – एक अन्तर्वार्ता”। नाममा प्रकाशित गरिएको छ।
कम्प्युटर संवेदनशील हुन सक्छ कि सक्दैन भन्ने विषयमा दशकौंदेखि दार्शनिकहरू, मनोवैज्ञानिकहरू र कम्प्युटर वैज्ञानिकहरू बीच बहसको विषय भएको छ।
धेरैले लाम्डाजस्तो प्रणाली सचेत वा भावना हुन सक्छ भन्ने धारणाको कडा आलोचना गरेका छन्।
त्यसैगरी धेरैले लेमोइनलाई एन्थ्रोपोमोर्फाइजिङको आरोप लगाएका छन् । जसको अर्थ कम्प्युटर कोड र भाषाको ठूला डाटाबेसहरूद्वारा उत्पन्न भएका शब्दहरूमा मानव भावनाहरू प्रस्तुत गर्ने हो।
स्ट्यानफोर्ड युनिभर्सिटीका प्रोफेसर एरिक ब्राइन्जोल्फसनले ट्वीट गरेर लाम्डा जस्ता प्रणालीहरू संवेदनशील छन् भनी दाबी गर्नु भनेको “ग्रामोफोनबाट आवाज सुने र आफ्नो मालिक भित्र हुनुहुन्छ भन्ने कुकुरको आधुनिक समकक्ष हो” भनेका छन्।
प्रकाशित: ३१ जेष्ठ २०७९, मंगलवार
