यसरी १२ वर्षीय बालकले घरमै बनाएका थिए आणविक फ्युजन रिएक्टर

काठमाडौं ।

अमेरिकाको मेम्फिस शहरमा बस्ने १२ वर्षीय ज्याक्सन ओस्वाल्टले जब आफ्नो नयाँ उपलब्धिको बारेमा बताएका थिए कि यो देखेर वैज्ञानिकहरू पनि छक्क परेका थिए। ज्याक्सनले आफ्नो शयनकक्षमा आफैंले आणविक फ्युजन रिएक्टर बनाएका थिए।

उनी यो उपलब्धि हासिल गर्ने सबैभन्दा कान्छो व्यक्ति हुन् र यसका लागि उनको नाम गिनिज वर्ल्ड रेकर्डमा दर्ता भएको छ। यद्यपि, यो उपलब्धि पछि उनले अमेरिकी संघिय अनुसन्धान निकाय एफबीआईको अनुसन्धानको सामना पनि गरेका थिए।

डिसेम्बर २०२४ मा, ज्याक्सनले सामाजिक सञ्जालमा लामो पोस्ट मार्फत सम्पूर्ण उपलब्धिको घोषणा गरेका थिए। उनले ११ वर्षको उमेरमा उनले टेलर विल्सनको टेड टक हेरेका थिए, जसमा विल्सनले १४ वर्षको उमेरमा नियन्त्रित आणविक फ्युजन प्राप्त गर्ने बारेमा कुरा गरेका थिए। यसबाट प्रेरित भएर ज्याक्सनले आफैंले पनि फ्युजन रिएक्टर बनाउने निर्णय गरेका थिए।

यसपछि उनले फ्युजन प्रविधि र आणविक विज्ञानमा गहिरो अनुसन्धान सुरु गरे। सुरुमा उनले “डेमो फ्युसर” सिर्जना गरे, तर यो पूर्ण रूपमा सफल भएन। उनले महसुस गरे कि यदि यो सेटअप केही मिनेटभन्दा बढी समयसम्म चल्यो भने, यसको मुख्य ग्रिड पग्लिन सक्छ र क्षतिग्रस्त हुन सक्छ। त्यसैले, उनले आफ्नो सम्पूर्ण योजना पुन: निर्माण गरे।

ज्याक्सनले आफ्नो परियोजनाको लागि आवश्यक पर्ने धेरैजसो उपकरणहरू ईकमर्श ईबेबाट खरिद गरे, जसमा टर्बोमोलेकुलर पम्प र ड्युटेरियम ग्यास समावेश थियो। यो परियोजना पूरा गर्न उनका आमाबाबुले उनलाई आर्थिक रूपमा सहयोग गरेका थिए।

उनले रिएक्टरको भ्याकुम चेम्बरलाई पुन: डिजाइन गरे र आन्तरिक ग्रिडलाई ट्यान्टलम धातुबाट बनाए, ताकि यसले उच्च तापक्रम सहन सकोस्।

लगभग एक वर्षको कडा परिश्रम पछि, ज्याक्सनले आफ्नो १३ औं जन्मदिनको केही दिन अघि सफलतापूर्वक फ्युजन रिएक्टर सञ्चालन गरे। जब उनले न्यूट्रोन उत्सर्जन (Neutron Emission) पत्ता लगाए, उनको रिएक्टर ठीकसँग काम गरिरहेकोमा उनी आश्वस्त भए।

उनको उपलब्धिलाई Fusor.net र आणविक फ्युजन विशेषज्ञ रिचर्ड हलले पनि प्रमाणित गरेका थिए। यसपछि उनलाई गिनिज वर्ल्ड रेकर्डबाट सम्मानित गरिएको थियो।

यद्यपि, यो सानो कुरा नभएकोले, जब ज्याक्सनको उपलब्धि मिडियामा भाइरल भयो, यसले अमेरिकी सुरक्षा एजेन्सीहरूको पनि ध्यान खिच्यो। एक शनिबार बिहान, एफबीआई एजेन्टहरू ज्याक्सनको घरमा आइपुगे। उनले बनाएको रिएक्टरले कुनै खतरा नदेखाउनको लागि गीगर काउन्टरको प्रयोग गरेर सम्पूर्ण घरमा विकिरणको परीक्षण गरेका थिए।

अनुसन्धान पूरा भएपछि, एफबीआई एजेन्टहरूले ज्याक्सनको रिएक्टरबाट कुनै विकिरण चुहावट नभएको पुष्टि गरे र उनलाई आफ्नो वैज्ञानिक प्रयोगहरू जारी राख्न अनुमति दिइयो। ज्याक्सनले सम्पूर्ण घटनाको बारेमा ठट्टा गर्दै भने, “धन्यवाद भगवान म जेल गइन!”

ज्याक्सनको यो उपलब्धिपछि, उनले अमेरिकाका धेरै वैज्ञानिक संस्था र स्टार्टअपहरूको भ्रमण गर्ने अवसर पाए। उनले त्यहाँ आफ्ना अनुभवहरू साझा गरे र आणविक प्रविधिको बारेमा थप जानकारी लिए। ज्याक्सनले अब थप उन्नत अनुसन्धान गर्ने योजना बनाएका छन्।