भारतको आदित्य-एल १ सौर्य वेधशाला ‘लेग्रान्ज बिन्दु’को वरिपरि कक्षमा प्रवेश गर्न सफल

काठमाडौं ।

भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (इसरो) ले शनिबार (६ जनवरी) मा आफ्नो सूर्य मिसन आदित्य-एल १ लाई पृथ्वीबाट लगभग १५ लाख किलोमिटर टाढा रहेको ल्यागरेन्ज पोइन्ट १ (Lagrange Point-1) मा सफलतापूर्वक राखेको छ। ‘एल १ बिन्दु’ पृथ्वी र सूर्य बीचको कुल दूरीको लगभग एक प्रतिशत हो।

आदित्य-एल१ ले सूर्यको अध्ययन गर्ने पहिलो अन्तरिक्षमा आधारित भारतीय वेधशालाको रूपमा काम गर्नेछ। इसरोका अधिकारीहरूका अनुसार एल १ बिन्दुको वरिपरि हेलो कक्षमा रहेको भूउपग्रहमा कुनै अवरोध वा ग्रहण बिना सूर्यलाई निरन्तर हेर्नको लागि ठूलो सुविधा छ।

इसरोले एक विज्ञप्तिमा भन्यो कि आदित्य-एल १ को हालो अर्बिट इन्सर्सन (एओआई) लाई ६ जनवरी, २०२४ मा भारतीय समयअनुसार बेलुकी ४ बजे हालो कक्षमा राखिएको थियो।

समाचार एजेन्सी पीटीआईकाअनुसार, अन्तरिक्ष एजेन्सीले मिशनको अन्तिम चरणमा छोटो समयको लागि नियन्त्रण इन्जिनहरू फायर गर्ने बताएको छ। यस्तो प्रवेशको सफलताले त्यस्ता जटिल कक्षीय युद्धाभ्यासहरूमा इसरोको क्षमताहरू मात्र देखाउँदैन, यसले भविष्यका अन्तरग्रहीय मिसनहरू ह्यान्डल गर्ने आत्मविश्वास पनि जगाउँछ।

भारतीय अधिकारीहरूका अनुसार आदित्य एल १ अन्तरिक्ष यानले अब क्रुज फेजबाट अर्बिट फेजमा आफ्नो संक्रमण सुरु गर्नेछ, त्यसपछि यसले सूर्यको अवलोकन गर्न सुरु गर्नेछ। साथै सूर्यबाट निस्कने सबै प्रकारका कुराहरुको छानबिन गर्नेछ।

“ह्यालो अर्बिट स्थापना भएको छ। आदित्य एल १ को यात्रामा यो धेरै विशेष र महत्त्वपूर्ण क्षण हो। अब यसको संक्रमणकालमा हामी सबै विज्ञान सञ्चालन गर्न सक्षम हुनेछौं,” भारतीय खगोल भौतिकी संस्थानका निर्देशक अन्नपूर्णी सुब्रमण्यमले भने, “हामी उपकरण सञ्चालनको लागि पर्खिरहेका छौं।”

१,४८० किलोग्रामको अन्तरिक्ष यान सौर्य अनुसन्धानका लागि स्वदेशी रूपमा विकसित सात वैज्ञानिक उपकरणहरूले सुसज्जित छ।

यसको पेलोडमा पराबैंगनी इमेजिङ टेलिस्कोप, नरम र कडा एक्स-रे स्पेक्ट्रोमिटरहरू, र सौर्य अवलोकनका लागि एक कोरोनाग्राफ समावेश छ। थप रूपमा, यसले कण विश्लेषण गर्ने उपकरणको एक जोडी र प्रत्यक्ष इन-सिटू मापनको लागि म्याग्नेटोमिटर बोक्छ।