काठमाडौं ।
विश्वका दोस्रो धनी व्यक्ति इलन मस्कको कम्पनी स्पेसएक्सले गत महिना विश्वको सबैभन्दा शक्तिशाली रकेट ‘स्टारशिप’को प्रक्षेपण परीक्षण गरेको थियो। स्टारशिप रकेट प्रक्षेपण भएको करिब ४ मिनेटपछि आकाशमा विस्फोट भएको थियो। यस प्रक्षेपणको पर्यावरण समूहहरूको समूहले आलोचना गरिरहेको थियो।
यसैबीच अब एउटा समूहले अमेरिकाको नियामक निकाय संघीय उड्डयन प्रशासन (एफएए) विरुद्ध मुद्दा हालेको छ। रिपोर्टका अनुसार एफएएले रकेट प्रक्षेपणबाट भएको क्षतिको विस्तृत विश्लेषण नगरेको र हचुवाको भरमा अनुमति दिएको वातावरणीय समूहको विश्वास छ।
रिपोर्टका अनुसार वाशिंगटनको संघीय जिल्ला अदालतमा मुद्दा दायर गरिएको छ। एफएएले स्पेसएक्सलाई अर्को ५ वर्षको लागि प्रति वर्ष २० स्टारशिप प्रक्षेपणहरू सञ्चालन गर्न इजाजतपत्र दिएको छ। यो लाइसेन्स खारेज गर्न वातावरण समूहले अदालतसँग माग गरेको छ।
स्पेसएक्सले दक्षिण टेक्सासको तटमा रहेको आफ्नो साइटबाट अप्रिल २० मा पहिलो स्टारशिप परीक्षण प्रक्षेपण गरेको थियो। करिब १२० मिटर अग्लो स्टारशिप रकेट ३९ किलोमिटरको उचाइसम्म उडेको थियो। प्राविधिक त्रुटिका कारण ४ मिनेटपछि मेक्सिकोको खाडीमा रकेट विस्फोट गरिएको थियो। प्रक्षेपणका कारण स्पेसएक्सको रकेट लन्चिङ्ग साइट पनि क्षतिग्रस्त भएको थियो, जसका तस्बिरहरू सार्वजनिक भएका थिए।
धेरै संस्थाहरूले यो प्रक्षेपण परीक्षणको आलोचना गरेका थिए। सेन्टर फर बायोलजिकल डाइभर्सिटी, द अमेरिकन बर्ड कन्जर्भेन्सी, द सर्फिडर फाउन्डेसनलगायत अन्य संस्थाले अब मुद्दा दायर गरेका छन्। प्रक्षेपणका कारण आसपासका क्षेत्रमा पुगेका धुलो र प्रदुषणका कण मापदण्डभन्दा बढी रहेको बताइएको छ।
संस्थाहरूले बताएअनुसार जहाँबाट यो प्रक्षेपण गरिएको थियो त्यो स्थान धेरै लोपोन्मुख प्रजातिहरूको बासस्थान हो। रकेट प्रक्षेपण र विस्फोटको घटनाले वरपरको क्षेत्रमा तीव्र गर्मी, ध्वनि र प्रकाश प्रदूषण भएको थियो। फोहोर आवासीय क्षेत्रमा पनि फैलिएको छ। एफएएले यस विषयमा टिप्पणी गर्न अस्वीकार गरेको एएफपीले रिपोर्ट गरेको छ। नियामक निकायले स्टारशिप प्रक्षेपणको अनुसन्धान गरिरहेको छ। अनुसन्धान पूरा नभएसम्म स्टारशिपको आगामी प्रक्षेपण परीक्षणहरू स्थगित गरिएको छ।
प्रकाशित: २० बैशाख २०८०, बुधबार
