काठमाडौं ।
रुसले सन् २०२८ सम्म अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन (आईएसएस) मा बस्न औपचारिक रूपमा सहमति जनाएको नासाले घोषणा गरेको छ। रुसी अन्तरिक्ष एजेन्सी रोस्कोसमोसका महानिर्देशक युरी बोरिसोभले देश २०२४ पछि आईएसएसबाट बाहिर निस्कँदैछ त्यसैले यसले आफ्नै अन्तरिक्ष स्टेशन निर्माणमा ध्यान दिन सक्ने यसअघि बताएका थिए।
यद्यपि र रोस्कोसमोसका अधिकारी सर्गेई क्रिकालेभले पनि यसको मतलब २०२५, २०२८ वा २०३० हुन सक्ने बताएका थिए। तर अब, रूसले कहिले सम्म साझेदार बन्न चाहन्छ भन्ने बारे थप ठोस विचार आएको छ।
यसअघि नै संयुक्त राज्य अमेरिका, जापान, क्यानडा र ईएसए (युरोपियन स्पेस एजेन्सी) का सहभागी देशहरू पहिले २०३० सम्म आईएसएस चलाउन सहमत भएका छन्।
युक्रेनमा आक्रमण गरेपछि संयुक्त राज्य अमेरिका र अन्य देशहरूले रुसमाथि प्रतिबन्ध लगाएपछि, रोस्कोसमोसका पूर्व निर्देशक दिमित्री रोगोजिनले बोलेका थिए र आफ्नो एजेन्सीले पश्चिमी समकक्षहरूसँग काम गर्न बन्द गर्ने धम्की दिएका थिए। “मलाई विश्वास छ कि अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन र अन्य परियोजनाहरुमा साझेदारहरु बीच सामान्य सम्बन्धको पुनर्स्थापना अवैध प्रतिबन्धहरुको पूर्ण र बिना शर्त हटाउन मात्र सम्भव छ,” रोगोजिनले त्यस समयमा भनेका थिए।
रोस्कोसमोस अब आफ्नो साथी आईएसएसका साझेदारहरुसंग सहयोग जारी राख्न सहमत भएको छ। युक्रेनको आक्रमण सुरु हुनु भन्दा पहिले नै रूस र अमेरिका बीच बढ्दो तनावले नासालाई स्पेस स्टेशन छोड्ने सम्भावनाको लागि तयारी गर्न प्रेरित गर्यो। नासा र ह्वाइट हाउसले कथित रूपमा रसियाले अचानक छोडेमा अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई स्टेशनबाट बाहिर निकाल्ने योजना बनाएको थियो, साथै उडान ल्याबलाई कक्षमा राखेर रूसी थ्रस्टरहरू बिना आईएसएस चलाउने योजना बनाएको थियो।
यसको लागि निजी अन्तरिक्ष कम्पनीहरूलाई मद्दतको लागि कथित रूपमा बोलाइएको थियो, र बोइङले रूसको थ्रस्टरहरू बिना आईएसएस कसरी नियन्त्रण गर्ने भनेर पत्ता लगाउन इन्जिनियरहरूको टोली गठन गरिसकेको अघिल्लो एक रिपोर्टले बताएको थियो।
यो अस्पष्ट छ कि बाँकी आईएसएस साझेदारहरूले २०२८ पछि ती कुनै पनि आकस्मिकताहरू प्रयोग गर्नेछन् र एक निजी स्पेस कर्पोरेशनले स्पेस स्टेशन चलाउनको लागि कदम चाल्नेछ। तथापि, नासा र अन्य अन्तरिक्ष एजेन्सीहरूले पहिले नै चन्द्रमा अन्वेषण गर्न तल्लो पृथ्वीको कक्ष छोड्ने तयारी गरिरहेका छन्।
प्रकाशित: १७ बैशाख २०८०, आईतवार
