एक लाख माइल प्रतिघण्टाको गतिमा आएको उल्कापिण्डको टुक्रा अमेरिकाको ग्रेट लेक्स क्षेत्रमा यसरी विस्फोट भयो

काठमाडौं ।

अमेरिकाको मिशिगन राज्यको ग्रेट लेक्स क्षेत्रमाथि एउटा हरियो आगोको गोलाजस्तै देखिने उल्का विस्फोट भएको भिडियोहरूले देखाएका छन्। वैज्ञानिकहरूका अनुसार यो नाटकीय घटना वायुमण्डलमा जलेर नष्ट हुने एक उल्कापिण्ड को सानो टुक्राले गराएको हुन सक्छ।

नोभेम्बर २३ आइतबार बिहान करिब ५:२९ बजे (ईटी) दर्जनौँ मानिसले आकाशमा तेज गतिमा दौडिँदै आएको उल्का अचानक दन्किएको रिपोर्ट गरे। ‘मिशिगन स्टोर्म चेर्सर्स’ समूहले राखेका क्यामेराले वस्तुको तीव्र गति र आगोजस्तो झर्नेको दृश्य कैद गरेको समूहले फेसबुकमा जनाएको छ।

लाइभसाइन्सका अनुसार यो आगोको गोला मिशिगन, विस्कन्सिन र इन्डियानामा देखिएको थियो र अमेरिकन मेटियोरोलोजिकल सोसाइटी (एएमएस) का अनुसार ओहायोको ल्यान्कास्टरसम्म, करिब ३४० मील (५५० किलोमिटर) टाढासम्म पनि देखिएको थियो।

एएमएसमा पठाइएका एक भिडियोमा मिशिगनको कोल्डवाटरबाट आकाशमा उडिरहेको आगोजस्तो उल्का देखिन्छ, अर्को भिडियोमा टेकम्सेह, मिशिगनबाट देखिएको प्रकाशको लम्बेतान रेखा देखाइएको छ।

नासाले पछि भिडियो र अन्य प्रतिवेदनको आधारमा उल्काको मार्ग ट्रयाक गर्‍यो। उल्का हबर्ड लेकभन्दा ६२ मील (१०० किलोमिटर) माथि देखिन थालेको र करिब ९८,५०० मील प्रतिघण्टा (१,६०,००० किमी/घण्टा) को गतिमा ८२ मील (१३२ किलोमिटर) यात्रा गरी लेक हुरोनभन्दा ४६ मील (७४ किलोमिटर) माथि आइपुग्दा भङ्ग भएको नासाले जनाएको छ।

यो हरियो आगोको गोला कुनै उल्का वर्षासँग सम्बन्धित नभएको र एकैपटक हुने घटना भएको नासाले बताएको छ। हाल चलिरहेको लियोनिड उल्का वर्षा नोभेम्बर ६ देखि ३० सम्म भइरहे पनि यो घटना त्यससँग सम्बन्धित नभएको उल्लेख छ।

लियोनिड उल्का प्रायः तीव्र गतिका कारण अत्यन्तै चम्किला हुन्छन्। “यो घटना कुनै सक्रिय उल्का वर्षाको हिस्सा नभई एउटा सानो धूमकेतु टुक्राका कारण भएको देखिन्छ,” नासाले लेखेको छ।

धेरैजसो धूमकेतु र उल्का नाङ्गो आँखाले देख्न सकिन्छ, तर तस्बिर खिच्न राम्रो एस्ट्रोफोटोग्राफी उपकरण आवश्यक पर्छ।

एएमएसका अनुसार केही आगोजस्ता उल्कामा निकेलजस्ता धातुको उच्च मात्रा हुँदा हरियो रंग देखिन सक्छ, र अत्यन्त तीव्र गतिका उल्काले अझै चम्किला रंग बनाउँछन्। अन्य तत्वहरूले फरक–फरक रंग पनि दिन सक्छन्—जस्तै सोडियमले पहेँलो रंग, म्याग्नेसियमले नीलो–सेतो रंग देखिन सक्छ।

यस्तै हरियो चमक अन्य आगोजस्ता उल्कामा पनि देखिएको छ। जुलाई २०२२ मा न्युजिल्यान्डमाथि हरियो आगोेगोला देखिएको थियो, र नोभेम्बर २०२२ मा अर्को उल्का लेक अन्टारियामा खसेको थियो। अन्टारियामा देखिएको उल्का केवल १६–२४ इन्च (४०–६० सेमि) व्यासको, अहिलेसम्म अन्तरिक्षमा पहिचान भएको सबैभन्दा सानो एस्टेरोइडका रूपमा दर्ता भएको थियो।