विश्वव्यापी रूपमा इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरूको संख्या बढ्दो, विकासशील बजारहरूमा डिजिटल खाडल कायमै

काठमाडौं ।

अन्तर्राष्ट्रिय दूरसञ्चार संघ (आईटीयू) द्वारा सोमबार जारी गरिएको नयाँ तथ्याङ्कले इन्टरनेट कनेक्सनको संख्या बढ्दै जाँदा, गति, विश्वसनीयता, किफायतीता र सीप जस्ता अन्य प्रमुख मेट्रिक्समा डिजिटल खाडल अझै पनि गहिरो हुँदै गएको संकेत गर्छ।

आईटीयूको फ्याक्ट्स एण्ड फिगर २०२५ प्रतिवेदन अनुसार, सन् २०२५ मा लगभग ६ अर्ब मानिसहरू अर्थात विश्वको जनसंख्याको लगभग तीन चौथाईले इन्टरनेट प्रयोग गरिरहेका छन्, जुन २०२४ मा ५.८ अर्बको संशोधित अनुमानबाट बढेको छ। इन्टरनेटमा जडान नभएका मानिसहरूको संख्या २०२४ मा २.३ अर्बको संशोधित अनुमानबाट घटेर सन् २०२५ मा २.२ अर्बमा झरेको छ।

कनेक्टिभिटी तथ्याङ्कले धेरै मानिसहरूलाई अनलाइन ल्याउने प्रगति भएको देखाउँछ, तर रिपोर्टले देखाउँछ कि डिजिटल विकास आर्थिक विकास, लिङ्ग र स्थानसँग नजिकबाट जोडिएको छ, जसको अर्थ कनेक्सनमा वृद्धि भए पनि धेरै डिजिटल खाडलहरू कायमै छन्।

उदाहरणका लागि, उच्च आय भएका देशहरूमा ९४ प्रतिशत मानिसहरूले इन्टरनेट प्रयोग गर्छन्, जबकि कम आय भएका देशहरूमा यो दर केवल २३ प्रतिशत मात्र छ। वास्तवमा, अफलाइन बस्नेहरूमध्ये ९६ प्रतिशत कम र मध्यम आय भएका देशहरूमा बस्ने रिपोर्टले उल्लेख गरेको छ।

यसैबीच, महिलाहरू भन्दा धेरै पुरुषहरू अनलाइनमा छन् (७७ प्रतिशत विरुद्ध ७१ प्रतिशत), जबकि शहरी क्षेत्रहरूमा ग्रामीण क्षेत्रहरू भन्दा उच्च इन्टरनेट कनेक्टिभिटी रहेको छ (शहरी बासिन्दाहरूको ८५ प्रतिशतका विरुद्ध ग्रामीण क्षेत्रहरूमा ५८ प्रतिशत मात्र)।

कनेक्टिभी गुणस्तरको प्रश्न पनि छ। उदाहरणका लागि, पहिलो पटक ५जी कनेक्टिभिटी मापन गर्ने रिपोर्टले भन्छ कि ५जी सदस्यताहरू अहिले लगभग ३ अर्ब छन्, जुन विश्वव्यापी रूपमा सबै मोबाइल ब्रोडब्यान्ड सदस्यताहरूको लगभग एक तिहाइ हो, र नेटवर्कहरूले विश्वव्यापी जनसंख्याको अनुमानित ५५ प्रतिशत हिस्सा ओगटेका छन्।

यद्यपि, त्यो ५जी कभरेज उच्च आय भएका देशहरू तर्फ धेरै झुकेको छ, जहाँ ८४ प्रतिशत मानिसहरूसँग फाइभजीमा पहुँच छ, जबकि कम आय भएका देशहरूमा केवल ४ प्रतिशत छ।

कम र मध्यम आय भएका देशहरूमा अधिकांश मानिसहरूसँग ३जी र ४जीमा पहुँच छ, ती सेवाहरू उन्नत प्रविधिहरूसँग तालमेल राख्न संघर्ष गरिरहेका छन्। रिपोर्टले भन्छ, उच्च आय भएको देशको सामान्य प्रयोगकर्ताले कम आय भएको देशको भन्दा लगभग आठ गुणा बढी मोबाइल डाटा उत्पादन गर्छ भन्ने निष्कर्षमा यो गुणस्तरको खाडल देखाइएको छ।

कम आय भएका देशहरूमा उच्च गुणस्तरको मोबाइल ब्रोडब्यान्ड कनेक्टिभिटी उपलब्ध भए पनि, डाटा-मात्र मोबाइल ब्रोडब्यान्ड प्याकेजको औसत मूल्यमा निरन्तर कमी आए पनि, किफायतीता एक प्रमुख बाधा बनेको छ। यदपी, आईटीयूको रिपोर्टले अनुमान गरेको छ कि लगभग ६० प्रतिशत कम र मध्यम आय भएका देशहरूमा इन्टरनेटमा पहुँच किन्न असम्भव छ।

डिजिटल सीप खाडलले पनि अपनाउन बाधा प्रस्तुत गर्दछ। रिपोर्टका अनुसार, धेरैजसो इन्टरनेट प्रयोगकर्ताहरूसँग आधारभूत सीपहरू छन्, जबकि अनलाइन सुरक्षा, समस्या समाधान र डिजिटल सामग्री सिर्जना जस्ता थप उन्नत क्षमताहरू बिस्तारै विकास भइरहेका छन्।

“दैनिक जीवनको धेरैजसो भागको लागि डिजिटल प्रविधिहरू आवश्यक भएको संसारमा, सबैले अनलाइन हुनबाट लाभ उठाउने अवसर पाउनुपर्छ,” आईटीयूकी महासचिव डोरेन बोगदान-मार्टिनले एक विज्ञप्तिमा भनिन्, “यस प्रतिवेदनले आजको डिजिटल विभाजनलाई गति, विश्वसनीयता, किफायतीता र सीपहरूद्वारा कसरी परिभाषित गरिएको छ भनेर प्रकाश पार्छ।”