स्पेसएक्सले गोप्यरुपमा प्रक्षेपण गर्यो अमेरिकी स्पेस फोर्सको रहस्यमय अन्तरिक्ष विमान एक्स-३७बी

काठमाडौं ।

अमेरिकी स्पेस फोर्सको रहस्यमय अन्तरिक्ष विमान एक्स-३७बीको नयाँ मिशन सुरु भएको छ।

रोबोटिक एक्स-३७बी मंगलबार राति ११:५० बजे (अगस्ट २१) फ्लोरिडास्थित नासाको केनेडी स्पेस सेन्टर (केएससी) बाट स्पेसएक्सको फाल्कन ९ रकेटमार्फत प्रक्षेपण गरिएको हो। अन्तर्राष्ट्रिय समय (जीएमटी) अनुसार यो बिहीबार बिहान ०३:५० बजे भएको हो।

फाल्कन ९ को पहिलो चरण योजना अनुसार ८.५ मिनेटपछि पृथ्वीमा फर्किएको थियो र केएससी नजिकैको केप क्यानाभेरल स्पेस फोर्स स्टेशनमा अवतरण गरेको थियो। यसबीच रकेटको माथिल्लो भागले एक्स-३७बीलाई लो अर्थ अर्बिट (पृथ्वीको नजिकको कक्षा) तर्फ लैजाँदै थियो। यद्यपि एक्स-३७बी कहिले र कहाँ छुट्टिने भन्ने स्पष्ट छैन।

स्पेस फोर्सको अनुरोधमा स्पेसएक्सले रकेट अवतरणपछि आफ्ना वेबकास्ट बन्द गरेको थियो। २९ फिट (८.८ मिटर) लम्बाइ भएको एक्स-३७बी नासाको अब बन्द गरिएका स्पेस शटल अर्बिटर जस्तै देखिन्छ। स्पेस फोर्ससँग बोइङले निर्माण गरेका दुई वटा मानवरहित यस्ता विमान रहेको विश्वास गरिन्छ।

स्पेस डटकमका अनुसार मुख्यतया नयाँ प्रविधि र सेन्सर परीक्षणका लागि प्रयोग गरिने भएकाले एक्स-३७बीलाई ‘अर्बिटल टेस्ट भेहिकल’ (ओटीभी) पनि भनिन्छ। यसमा राखिएका धेरै उपकरण गोप्य हुने भएकाले यसका मिशनबारे सार्वजनिक जानकारी आंशिक मात्र हुन्छ।

चालु मिशनलाई ओटीभी-८ नाम दिइएको छ। यसमा ‘नेक्स्ट जेनेरेसन टेक्नोलोजी’ परीक्षण हुने बताइएको छ, जसमा लेजर कम्युनिकेशन र अहिलेसम्म अन्तरिक्षमा परीक्षण गरिएको सबैभन्दा उन्नत क्वान्टम इनर्शियल सेन्सर रहेका छन्।

क्वान्टम इनर्शियल सेन्सरले क्वान्टम मेकानिक्सका सिद्धान्त प्रयोग गरेर अन्तरिक्ष यानको गतिवेग, घुमाइ र चाल मापन गर्छ। जीपीएस काम नगर्ने अवस्थामा नेभिगेसनका लागि यो प्रविधि उपयोगी हुने र यसले अमेरिकी अन्तरिक्ष यानलाई बढ्दो खतरामाझ अझ सुरक्षित बनाउन सहयोग गर्ने अमेरिकी अधिकारीहरूले बताएका छन्। साथै, चन्द्रमा नजिकको अन्तरिक्ष क्षेत्रमा नेभिगेसनका लागि समेत यो प्रविधिले नयाँ सम्भावना देखाएको छ।

यसैगरी, लेजर–आधारित सञ्चार प्रणालीलाई पनि अमेरिकी सुरक्षासँग जोडिएको मानिन्छ। रेडियो–फ्रिक्वेन्सी प्रणालीभन्दा लेजर कम्युनिकेशन बढी सुरक्षित हुने र धेरै जानकारी पठाउन सक्ने भएकाले भविष्यमा यसको महत्व बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ। ओटीभी-८ अन्तर्गत एक्स-३७बीमा राखिएको उपकरणले लो अर्थ अर्बिटमा रहेका व्यावसायिक उपग्रह सञ्जालहरूसँग लेजर कम्युनिकेशन परीक्षण गर्नेछ।

स्पेस अपरेसन प्रमुख जनरल चान्स साल्ट्जम्यानले ओटीभी-८ को लेजर कम्युनिकेशन परीक्षणले अमेरिकी स्पेस फोर्सलाई बहुआयामिक र सुरक्षित अन्तरिक्ष सञ्जाल विकासमा ठूलो फड्को मार्ने बताएका छन्। उनका अनुसार यसले उपग्रह सञ्चार प्रणालीलाई अझ लचिलो, भरपर्दो र द्रुत बनाउन सहयोग गर्नेछ।

यी “व्यापक अन्तरिक्ष सञ्जाल” मध्ये एउटा स्पेसएक्सको स्टारलिंक हो, जसमा हालै ८,००० भन्दा बढी उपग्रह सञ्चालनमा छन्। स्टारलिंकले विश्वभरका ग्राहकलाई सेवा दिइरहेको छ भने प्रतिस्पर्धी परियोजनाहरू अझै निर्माण चरणमै छन्। अमेजनको प्रोजेक्ट कुपरले हालसम्म आफ्नो योजनाबद्ध ३,२०० उपग्रहमध्ये १०२ मात्र प्रक्षेपण गरेको छ।