नासाको मंगल अभियानमा सघाउन नयाँ सञ्चार यान ‘मार्स कम्युनिकेशन अर्बिटर’ बनाउने ब्लु ओरिजिनको योजना

काठमाडौं ।

ब्लु ओरिजिन कम्पनीले मंगल ग्रहका लागि नयाँ सञ्चार यान ‘मार्स टेलिकम्युनिकेसन्स अर्बिटर’ (एमटीओ) निर्माण गर्ने योजना सार्वजनिक गरेको छ। यसले पृथ्वी र मंगलबीच निरन्तर सञ्चारका लागि बहु-रिले हब स्थापना गर्ने लक्ष्य राखेको छ।

ब्लु ओरिजिनका अनुसार एमटीओ सन् २०२८ सम्म प्रक्षेपण हुनसक्छ। यो यानले मंगल ग्रहका अन्तरिक्ष यानहरूलाई धेरै उच्च ब्यान्डविथ उपलब्ध गराउनेछ, जसले ग्रहको सतहमा वा कक्षामा रहेका रोबोटिक मिशनहरू र भविष्यका मानवीय अन्वेषणमा सहयोग पुर्‍याउनेछ।

नमुना पृथ्वीमा ल्याउने र अन्ततः मानवयुक्त मिशन पठाउने लक्ष्य सामेल रहेको नासाका दीर्घकालीन मंगल योजनाहरूका लागि पुरानो हुँदै गएको मंगल फ्लीटसँगै बलियो रिले पूर्वाधार आवश्यक पर्छ।

हाल मंगलबाट पठाइने अधिकांश डाटा नासाका मार्स रिकनेसाँ अर्बिटर (एमआरओ), माभेन (मार्स एट्मस्फियर एण्ड भोलाटाइल इभोल्युशन र युरोपियन स्पेस एजेन्सी (ईएसए) को ट्रेस ग्यास अर्बिटरमार्फत आदान–प्रदान भइरहेको छ।

यी यानहरू हार्डवेयर बिग्रेमा वा मिशनको प्राथमिकता परिवर्तन वा बजेट कारण बन्द भएपछि मंगल मिशनहरू भरपर्दो सञ्चार सञ्जालविहीन हुनेछन्। ब्लु ओरिजिनले एमटीओ लाई यो खालीपन पूरा गर्न सक्ने व्यावसायिक विकल्पको रूपमा प्रस्तुत गरेको छ।

एमटीओले “स्टीयरेबल हाई–रेट लिङ्कहरू” सञ्चालन गर्नेछ, जसलाई व्यापक क्षेत्र कभर गर्ने ब्रोड बीमले सहयोग गर्नेछ। साथै, यसले तल्लो मंगल कक्षामा अल्ट्रा–हाई फ्रिक्वेन्सी (यूएचएफ) रिले उपग्रहहरू तैनाथ गरी “पुराना यान र भविष्यका प्रवेश, अवतरण तथा अवतरण प्रदर्शनहरू” मा सहयोग गर्नेछ।

यो यान ब्लु ओरिजिनको ब्लु रिङ मोड्युलर स्याटेलाइट बसमा आधारित छ, जसमा स्वतन्त्र प्रोसेसिङ, स्टोरेज र एआई क्षमताहरू छन् र एक दर्जनभन्दा बढी पेलोडलाई बहुविध पोर्टमार्फत समर्थन गर्न सक्छ। एमटीओ ले इलेक्ट्रिक र केमिकल दुवै प्रकारको इन्धन प्रयोग गर्ने हाइब्रिड थ्रस्टर प्रणालीमार्फत आफ्नो चालचलन क्षमता र मिशन अवधि बढाउनेछ।

“हाम्रो अर्बिटरको हाइब्रिड प्रोपल्सन, चालचलन क्षमता र वहन क्षमताले मंगल पुग्ने समयको अवसरलाई निकै विस्तार गर्छ,” ब्लु ओरिजिनले एक्समा पोस्ट गरेको छ।

यसको डिजाइनमा कम्पनीको मार्स नेक्स्ट–जेनेरेसन रिले अवधारणा र मार्स सेम्पल रिटर्न (एमएसआर) परियोजनाका केही प्रविधिहरू पनि समावेश छन्। एमएसआर भनेको नासाको एउटा योजना हो, जसअन्तर्गत पर्सेभेरेन्स रोभरले मंगलमा सङ्कलन गरेका नमुनाहरू पृथ्वीमा ल्याउने लक्ष्य छ।

नासाले सन् २०२८ मा एमएसआरका महत्वपूर्ण उपकरण प्रक्षेपण गर्ने लक्ष्य राखेको भए पनि ढिलाइ र बजेट समस्याका कारण त्यो योजना संकटमा परेको छ। (मंगल र पृथ्वीको अन्तरग्रहीय प्रक्षेपणको अनुकूल स्थिति प्रत्येक २६ महिनामा एकपटक मात्र आउँछ। आगामी दुई अवसर २०२६ र २०२८ मा छन्।)

नासाले अहिलेसम्म एमटीओका लागि कुनै ठेक्का दिएको छैन र यो परियोजना अहिले पनि ब्लु ओरिजिनका ग्रहअन्वेषण यान अवधारणाहरूको प्रस्तावकै चरणमा रहेको छ।