प्राचीन मानव लगभग लोप हुने अवस्थामा पुगेको कम्प्युटर मोडेलमा आधारित अध्ययनको खुलासा

काठमाडौं ।

मानिसहरू हजारौं वर्षदेखि पृथ्वीमा रहँदै आए पनि एउटा समयमा  मानवताको अस्तित्व लगभग समाप्त भएको थियो। एक अध्ययनका अनुसार लगभग ९००,००० वर्ष पहिले, विश्वव्यापी जनसंख्या केवल १,२८० प्रजनन गर्ने व्यक्तिहरूको अनिश्चित न्यूनतम स्तरमा पुगेको र ११७,००० वर्षसम्म यस्तै अवस्थामा रहेको थियो।

साइन्स जर्नलमा प्रकाशित अध्ययन चीन, इटाली र संयुक्त राज्य अमेरिकामा आधारित वैज्ञानिकहरूको समूहले विकास गरेको कम्प्युटर मोडेलमा आधारित रहेको छ।

अफ्रिकामा मानव पुर्खाहरू आधुनिक मानव पनि भनिने हाम्रो प्रजाति अर्थात होमो सेपियन्स देखा पर्नुभन्दा धेरै अघि लोप हुने अवस्थामा पुगेका  अध्ययनको निष्कर्षहरूले देखाएको बताइएको छ।

अध्ययनको लागि, अनुसन्धानकर्ताहरूले तथ्याङ्कीय विधि प्रयोग गरेर ३,१५४ वर्तमान मानव जीनोमहरूबाट आनुवंशिक जानकारीको विश्लेषण गरेका थिए। यसले ९८.७ प्रतिशत मानव पुर्खाहरू हराएको देखाएको बताइएको छ।

साथै यसको निष्कर्षहरुमा जीवाश्म रेकर्डमा रहेको खाडलले सम्भवतः आधुनिक मानव र निएन्डरथलहरूको साझा पुर्खा रहेको नयाँ होमिनिन प्रजातिको उदय निम्त्यायो पुष्टि गरेको थप उल्लेख गरिएको छ।

“यो अवरोध उपलब्ध अफ्रिकी र युरेशियन जीवाश्म रेकर्डमा पर्याप्त कालक्रमिक अन्तरसँग मेल खान्छ” भनी अध्ययनले हाइलाइट गरेको छ।

जनसंख्या पतनको कारण के थियो?

अचानक जनसंख्या गिरावटको सही कारण थाहा नभए पनि वैज्ञानिकहरूले यसको लागि अफ्रिकाको जलवायु दोषी रहेको ठान्छन्। मध्य–प्लेइस्टोसिन संक्रमणको रूपमा चिनिने समयमा महादेश धेरै चिसो र सुख्खा भएको थियो।

ग्लेसियल अवधिहरू लामो र अधिक तीव्र भएको थियो, जसले गर्दा तापक्रममा गिरावट आएको र धेरै सुख्खा मौसमी अवस्था सिर्जना भएको थियो।

वरिष्ठ लेखक यी–ह्सुआन पानले मानवताको लोपसँगको नजिकको शेभको बारेमा उनीहरूको निष्कर्षले “मानव विकासमा नयाँ क्षेत्र खोल्छ” भनी बताएको उल्लेख गरिएको छ।

“यसले धेरै प्रश्नहरू उब्जाउँछ, जस्तै यी व्यक्तिहरू बस्ने ठाउँहरू, तिनीहरूले विनाशकारी जलवायु परिवर्तनहरूलाई कसरी पार गरे, र अवरोधको समयमा प्राकृतिक चयनले मानव मस्तिष्कको विकासलाई गति दिएको छ कि छैन” भनी इस्ट चाइना नर्मल युनिभर्सिटीका विकासवादी र कार्यात्मक जीनोमिस्ट यी–ह्सुआन पानले भने।

डरलाग्दो संख्याहरूको बावजुद, मानवता फिर्ता आउन सफल भएको र अब सनर २०२५ सम्ममा आइपुग्दा मानव जनसंख्याले आठ अर्बको अंक पार गरिसकेको एनडीटिभीले रिपोर्ट गरेको छ।