बहु–ध्रुवीय मुद्रा प्रणालीको लागि चीनले डिजिटल युआनको बारेमा कुरा गर्दै

काठमाडौं ।

चीनको केन्द्रीय बैंकका प्रमुखले डिजिटल युआनको अन्तर्राष्ट्रिय प्रयोग विस्तार गर्ने वाचा गर्दै बहु–ध्रुवीय विश्वव्यापी मुद्रा प्रणालीको विकासको लागि आह्वान गरेका छन् जहाँ धेरै मुद्राहरूले विश्व अर्थतन्त्रमा प्रभुत्व जमाएका छन्।

यसका लागि चीनले सांघाईमा e-CNY को लागि अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चालन केन्द्र स्थापना गर्नेछ पिपुल्स बैंक अफ चाइनाका गभर्नर पान गोङसेङले बुधबार स्थानीय र विदेशी वित्तीय उद्योगका कार्यकारीहरू र नियामकहरूको उच्च–प्रोफाइल भेला ‘लुजियाजुई फोरम’मा भने।

अमेरिकी ट्यारिफ नीतिहरूले उत्पन्न गरेको अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार तनावले लगानीकर्ताहरूलाई डलर–आधारित लगानीको विकल्प खोज्न प्रेरित गर्दै विश्वव्यापी युआनको लागि नयाँ भोकको परिप्रेक्ष्यमा यी टिप्पणीहरू आएका हुन्।

उही समयमा, चीनले पश्चिमी संस्थाहरूबाट स्वतन्त्र वित्तीय प्रणालीहरू विकास गर्ने प्रयासहरूलाई तीव्र पारिरहेको छ, जुन चालहरूले व्यापार ढाँचा परिवर्तन र भूराजनीतिक पुनर्संरचनाले विश्वव्यापी आर्थिक परिदृश्यलाई पुनः आकार दिँदै ताजा गति प्राप्त गरेको छ।

“बहु–ध्रुवीय अन्तर्राष्ट्रिय मौद्रिक प्रणालीको विकासले सार्वभौम मुद्रा देशहरूमा नीतिगत अवरोधहरूलाई बलियो बनाउन, प्रणालीको लचिलोपन बढाउन र विश्वव्यापी वित्तीय स्थिरतालाई राम्रोसँग सुरक्षित गर्न मद्दत गर्नेछ” पानले भने।

यस्तो प्रणालीले केही मुद्राहरूलाई आ–आफ्नो क्षेत्रहरूमा प्रभाव कायम राख्न मार्ग प्रशस्त गर्ने र यसले गर्दा डलरमा निर्भरता कम हुने थप उल्लेख गरिएको छ।

पानले धेरै प्रमुख विश्वव्यापी मुद्राहरू नियन्त्रण र सन्तुलनको साथ पारस्परिक प्रतिस्पर्धामा सह–अस्तित्वमा रहने अपेक्षा गरेका छन्।

वाशिंगटनको आक्रामक र अराजक शुल्कको रोलआउटले अमेरिकी मुद्रा र अन्य अमेरिकी सम्पत्तिहरूमा विश्वासलाई हल्लाएको छ जसले गर्दा लगानीकर्ताहरू अमेरिकी डलरबाट टाढा र एशियाली मुद्राहरू र युरोतर्फ व्यापक रूपमा सरेका छन्।

क्रिप्टोकरेन्सीमा बढ्दो विश्वव्यापी चासोको बीचमा अमेरिकी डलरको आकर्षण पनि घट्दै गएको छ, जसमा स्टेबलकोइनहरू पनि समावेश छन् र यो एक प्रकारको भर्चुअल मुद्रा हो जुन सम्पत्तिद्वारा समर्थित हुनुका साथे स्थिर मूल्य राख्दछ।

विश्वव्यापी युआन महत्वाकांक्षाः

चीनले लामो समयदेखि युआनलाई युरो वा डलर जस्तै विश्वव्यापी मुद्रा बनाउने र विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्रको महत्त्वलाई प्रतिबिम्बित गर्ने महत्वाकांक्षा राखेको छ।

तर पूँजी खाता खोल्न अनिच्छुकताले त्यो लक्ष्यमा बाधा पु¥याएको छ र त्यो परिवर्तनको कुनै संकेत नभए पनि यसले रूस र अन्य व्यापारिक साझेदारहरू जस्ता ठाउँहरूमा लाभ उठाएको छ भने तीव्र गतिमा अन्य मोर्चाहरूमा प्रगति हुने देखिएको छ।

बुधबार, स्ट्यान्डर्ड बैंक र फस्र्ट अबु धाबी बैंक सहित ६ ओटा विदेशी बैंकहरूले भविष्यमा चीनको क्रस–बोर्डर इन्टरबैंक पेमेण्ट सिस्टम (सीआईपीएस), युआन–आधारित अन्तर्राष्ट्रिय सम्झौता प्रणाली प्रयोग गर्न सहमत भएको राज्य प्रसारक सीसीटीभीले रिपोर्ट गरेको छ। साथै यो कदमले विश्वव्यापी व्यापारमा युआनको प्रयोगलाई अझ विस्तार गर्दछ भनि थप उल्लेख गरिएको छ।

‘डिजिटल प्रविधिहरूले परम्परागत क्रस–बोर्डर पेमेण्ट सिस्टम (सीमापार भुक्तानी प्रणालीहरू) मा कमजोरीहरू उजागर गरेका छन्, जुन कम कुशल छन्, र भूराजनीतिक जोखिमहरूको लागि कमजोर छन्’ भनि पानले उल्लेख गरे।

“परम्परागत क्रस–बोर्डर पेमेण्ट सिस्टम (सीमापार भुक्तानी पूर्वाधारहरू) लाई सजिलै राजनीतिकरण र हतियार बनाउन सकिन्छ, र एकपक्षीय प्रतिबन्धहरूको लागि उपकरणको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ, जसले विश्वव्यापी आर्थिक र वित्तीय व्यवस्थालाई हानि पुर्याउँछ” पानले थप उल्लेख गरे।

फोरममा बोल्दै, चीनको विदेशी मुद्रा नियामकले युआन विनिमय दरलाई मूल रूपमा स्थिर राख्ने र बाह्य झट्का र जोखिमहरूलाई रोक्ने वाचा गरेको रोयटर्सले उल्लेख गरेको छ।

विदेशी मुद्रा बजारको अस्थिरताको सामना गर्ने चीनको क्षमतामा सुधार भएको विदेशी मुद्रा राज्य प्रशासनका प्रमुख झु हेक्सिनले भने।

राष्ट्रिय वित्तीय नियामक प्रशासनका निर्देशक ली युन्जेले फोरममा बोल्दै बेइजिङले आफ्नो वित्तीय बजार विदेशी खेलाडीहरूका लागि पनि थप खुला गर्ने बताएका छन्।

“विदेशी संस्थाहरू लगानी, प्रतिभा आकर्षित गर्न महत्त्वपूर्ण पुल र लिङ्क हुन्, र चीनको आधुनिक वित्तीय प्रणालीको निर्माणमा महत्त्वपूर्ण सहभागी र सक्रिय योगदानकर्ता हुन्”, लीले थप उल्लेख गरे।

“चीनले विदेशी खेलाडीहरूको लागि पारदर्शी, स्थिर र अनुमानित वातावरण सिर्जना गर्नेछ र वित्तीय क्षेत्रहरूको फराकिलो दायरा खोल्न विकल्पहरू खोजी गर्नेछ। साथै चीनको द्रुत गतिमा बढ्दो उपभोक्ता बजारले विदेशी संस्थाहरूको लागि थप अवसरहरू पनि ल्याउनेछ” लीले बताए।