सोशल मिडियाले ‘विनाशकारी’ स्तरमा बालबालिकाको मानसिक स्वास्थ्य सङ्कटलाई बढावा दिइरहेको रिपोर्ट

काठमाडौं ।

सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्मको ‘अनियन्त्रित विस्तार’ ले बालबालिका र किशोरकिशोरीहरूमा अभूतपूर्व विश्वव्यापी मानसिक स्वास्थ्य सङ्कट निम्त्याइरहेको विश्वव्यापी रूपमा तत्काल समन्वित कार्यको आह्वान गर्दै बालबालिकासँग सम्बन्धित संस्था किड्स राइट्सले बुधबार बताएको छ।

उक्त संस्थाको रिपोर्ट अनुसार १० देखि १९ वर्ष उमेर समूहका सातमध्ये एक बच्चा र किशोरकिशोरीले मानसिक स्वास्थ्य समस्या भोग्नुपरेको छ भने १५–१९ वर्ष उमेर समूहका लागि आत्महत्याको दर प्रति एक लाखमा छ रहेको छ।

आमस्टर्डममा आधारित समूहका अनुसार कलङ्कका कारण आत्महत्या व्यापक रूपमा कम रिपोर्ट गरिएकाले यी उच्च दरले पनि ‘शिखरको चुचुरो’ प्रतिनिधित्व गर्दछ।

“यस वर्षको रिपोर्ट एउटा चेतावनी हो जसलाई हामी अब बेवास्ता गर्न सक्दैनौँ”, किड्स राइट्सका अध्यक्ष मार्क डुलार्टले भने, “हाम्रा बालबालिकामाथिको मानसिक स्वास्थ्य… सङ्कट चरम विन्दुमा पुगेको छ, बाल सुरक्षालाई प्राथमिकता दिने सामाजिक सञ्जाल मञ्चहरूको अनियन्त्रित विस्तारले अझ बढेको छ।”

व्यापक इन्टरनेट प्रयोग र आत्महत्या प्रयासहरू बीचको प्रत्यक्ष सम्बन्धका साथ यसले ‘समस्याग्रस्त’ सोशल मिडियाको प्रयोग बढेको बताएको छ।

यद्यपि पूर्ण प्रतिबन्ध यसको उत्तर नभएको समूहले चेतावनी दिएको छ।

अस्ट्रेलियाले १६ वर्षमुनिका बालबालिकाका लागि सामाजिक सञ्जालको प्रयोगमा प्रतिबन्ध लगाउने कानून पारित गरेको छ।

“यस्तो पूर्ण प्रतिबन्धले बालबालिकाको नागरिक र राजनीतिक अधिकारको उल्लङ्घन गर्न सक्छ”, सूचनाको पहुँचसहित प्रतिवेदनमा भनिएको छ।

समूहले सामाजिक सञ्जाल मञ्चको प्रयोग बालबालिकाका लागि राम्रो शिक्षा र मानसिक स्वास्थ्य व्यवसायीहरूका लागि सुधारिएको प्रशिक्षणका लागि विश्वव्यापी स्तरमा ‘व्यापक बाल अधिकार प्रभाव मूल्याङ्कन’ गर्न आग्रह गरेको छ।

“डिजिटल क्रान्तिले विश्वको दुई अर्ब २० करोड बालबालिकाको कल्याणलाई खतरामा नपार्ने गरी सुधार गर्न सुनिश्चित गर्न हामीलाई ठोस कदम चाल्न आवश्यक छ”, डुलार्टले भने, “आधा उपायको समय समाप्त भयो।”