सूर्यमा १० लाख किलोमिटर लामो ज्वाला निकाल्दै फेरि भयो भयानक विस्फोट

काठमाडौं ।

एउटा विशाल सौर्य फिलामेन्ट मे १२-१३ राति करिब ८ बजे ईडीटी (००:०० जीएमटी) मा नाटकीय रूपमा विस्फोट भएको छ जसले सूर्यको उत्तरी गोलार्धतर्फ विशाल पदार्थको प्रवाह पठाएको छ।

झण्डै १० लाख किलोमिटर (६ लाख माइल) लामो अर्थात् पृथ्वी र चन्द्रमाबीचको दुरीभन्दा दुई गुणा बढी फैलावटमा भएको यो घटना जति विशाल थियो उति नै आश्चर्यजनक पनि थियो। प्रारम्भिक तथ्यांकअनुसार पृथ्वी यो विस्फोटको मार्गमा नपरेको स्पेस डटकमले उल्लेख गरेको छ।

“यो विस्फोटलाई के नाम दिने होला? ‘चराको पखेटा’ वा ‘देवदूतको पखेटा’ घटना? जे होस्, यो साँच्चै हेर्नलायक दृश्य हो!” अरोरा चेजर भिन्सेन्ट लेडविनाले एक्समा लेखेका छन्।

“सूर्यको उत्तरी गोलार्धबाट यति ठूलो विस्फोट भएको हेर्दा, म त यो एनिमेसन घण्टौँ हेरिरहन सक्छु!”

फिलामेन्ट भन्नाले सूर्यको सतहमाथि चुम्बकीय क्षेत्रद्वारा अड्याइएको, लामो र कालो सौर्य प्लाज्माको रिबनजस्तो संरचना हो। यो स्थिर रूपमा झुण्डिएको थियो, जुन पछि अस्थिर भई विस्फोट भएको हो।

“वाउ! अहिले विस्फोट भइरहेको फिलामेन्ट साँच्चै विशाल छ! पछिल्ला दिनहरूमा देखिएका सबै फिलामेन्ट विस्फोटभन्दा ठूलो!” अर्का अरोरा चेजर जुरे एतानाकोभले एक्समा लेखेका छन्।

फिलामेन्टहरू वरपरको वातावरणभन्दा चिसा र बाक्ला हुन्छन्, जसले गर्दा सूर्यको चम्किलो सतहमा यी गाढा धागोजस्ता देखिन्छन्। जब यस्ता फिलामेन्ट विस्फोट हुन्छन्, तिनीहरूले कोरोनल मास इजेक्सन (सीएमई) सुरु गराउन सक्छन् — जसमा ठूलो मात्रामा प्लाज्मा र चुम्बकीय क्षेत्र अन्तरिक्षतर्फ फालिन्छ। र यो विशेष फिलामेन्टले पनि त्यही गरेको हो।

“आजको विशाल फिलामेन्ट विस्फोटबाट अत्यन्तै मनमोहक सीएमई आएको छ! दुर्भाग्यवश, यो उत्तरतर्फ निर्देशित छ र पृथ्वीलाई ठोक्किने छैन। यस्तै सीएमई प्रत्यक्ष रूपमा पृथ्वीमा लागे जी४ स्तरको सौर्य आँधी आउन सक्थ्यो, सम्भवतः जी५ पनि,” एतानाकोभले अर्को पोस्टमा लेखेका छन्।

यस्ता सौर्य आँधीहरू कहिलेकाहीँ मनमोहक अरोरा देखिन र उपग्रह सञ्चार वा पावर ग्रिडमा अवरोध ल्याउन सक्छन्, तर प्रारम्भिक मोडेलअनुसार यो सीएमई पृथ्वीभन्दा चुक्ने सम्भावना छ। यद्यपि, वैज्ञानिकहरूले घटनाको सूक्ष्म अनुगमन गरिरहेका छन्।