के अन्तरिक्षमा पनि समुद्रमा झैं ‘लुटेरा’ हरु छन्? यस्तो छ नयाँ रिपोर्ट

काठमाडौं ।

स्पेस क्राइम, नीति र शासन अध्ययन केन्द्र (सीएससीपीजी) ले अन्तरिक्षमा डकैतीको जोखिम र यसबाट उत्पन्न हुने आर्थिक तथा कानूनी समस्याहरूको समाधानको खोजी गरिरहेको छ। समुद्रमा झैं अन्तरिक्षमा पनि डकैतिका लागि ‘अन्तरिक्ष डाकू’ हरुले आँखा लगाइरहेको परिदृश्यमा सीएससीपीजीले यसको समाधान खोज्न लागेको बुझिएको छ।

काल्पनिक यथार्थ

“अहिले नै अन्तरिक्षमा डकैतीको खतरा कम गर्न सोच्ने र कुरा गर्ने समय हो,” सीएससीपीजीका कार्यकारी निर्देशक मार्क फेल्डम्यानले भने। “हामी प्रायः भन्ने गर्छौं — र कृपया मलाई क्षमा गर्नुहोस्, लियोन ट्रट्स्की — तपाईँलाई अन्तरिक्ष डकैतीमा रुचि नहुन सक्छ, तर अन्तरिक्ष डाकुहरू तपाईँमा रुचि राख्छन्…”

अन्तरिक्ष उद्यमी र वित्तीय व्यवसायी फेल्डम्यानले साइबर सुरक्षामा विशेषज्ञ ह्यू टेलरसँग मिलेर “स्पेस पायरसी: प्रिपेरिङ फर अ क्रिमिनल क्राइसिस इन अर्बिट” (वाइली, २०२५) पुस्तक लेखेका छन्। टेलर सीएससीपीजीका निर्देशक हुन्।

उनीहरूले आफ्नो नयाँ प्रकाशित पुस्तकमा, “हामीलाई लाग्छ यो घटना घट्ने नै छ,” भनेर लेखेका छन्, र जोखिम कम गर्नका लागि केही सुझावहरू दिएका छन्। “हामी हाम्रो सामग्रीलाई ‘कल्पनात्मक यथार्थ’ भन्छौं,” उनीहरू थप्छन्।

आक्रमण: भौतिक र डिजिटल

उनीहरूको विचारमा अन्तरिक्ष डकैती निश्चित छ, तर पहिलो घटना कसरी हुन सक्छ — वा सायद पहिले नै भइसकेको छ?

“यो पहिल्यै सुरु भइसकेको हामी तर्क गरिरहेका छौँ, सुरुवाती चरणमा, उपग्रह ह्याक गर्न गरिएका प्रयासहरूमार्फत,” टेलरले स्पेस डटकमलाई भने। “तर, अन्तरिक्षको बढ्दो व्यावसायिक प्रकृतिले अन्तरिक्ष सम्पत्तिहरूमा, भौतिक र डिजिटल दुवै रूपमा, आक्रमण गरिनेछ भन्ने हाम्रो विश्वास छ। सम्भवतः यसको सुरुवात पृथ्वीमा रहेका प्रक्षेपण स्थलहरू वा ग्राउन्ड स्टेशनहरूमा हुने अवरोधबाट हुनेछ,” उनले भने।

अन्तरिक्ष डकैतीको खतरा रोक्नका लागि ठोस कदमहरूबारे टेलरले यस विषयमा “सम्भवतः विभिन्न पक्षहरू मिलेर काम गर्नु आवश्यक रहेको बताए।”

“अमेरिकी दृष्टिकोणबाट हेर्दा, हाम्रो विचारमा यो विषयलाई अगाडि बढाउन एउटा मुख्य एजेन्सी आवश्यक छ। यो अमेरिकी अन्तरिक्ष सेनाले गर्न सक्छ, यद्यपि उनीहरू अहिले यसको लागि संरचित छैनन् वा जिम्मेवारी दिइएको छैन,” टेलरले भने।

विविध सरोकारवाला

वैकल्पिक रूपमा, अमेरिकी जासूस समुदायमा एक समर्पित अन्तरिक्ष सुरक्षा एजेन्सी (वा उप-एजेन्सी) को आवश्यकता पर्न सक्ने टेलरले बताए।

“अमेरिकी नौसेना यसका लागि एक राम्रो विकल्प हुन सक्छ, किनकि उनीहरू २५० वर्षदेखि समुद्री डाँकुहरूसँग लडिरहेका छन्,” टेलरले भने। “तर, यदि मैले संघीय कानूनहरू सही बुझें भने, उनीहरूलाई यसमा संलग्न हुन कानूनी अधिकार छैन।”

विश्वभरि, बाह्य अन्तरिक्ष मामिलासम्बन्धी संयुक्त राष्ट्रसंघीय कार्यालय (यूएनओओएसए) सम्भवत: यस विषयमा संलग्न विभिन्न पक्षहरूलाई एकसाथ ल्याउनका लागि सबैभन्दा उपयुक्त स्थान हो, टेलरले थपे।

“मानिसहरूलाई संयुक्त राष्ट्रसंघ मन नपर्न सक्छ, तर सबै जना भेला भएर छलफल गर्न सक्ने सम्भवत: यही एक मात्र स्थान हो। यो सुरुवाती बिन्दु हुन सक्छ,” टेलरले भने।

कार्टेल र अपहरणकारीहरू

केन्द्रले अन्तरिक्षमा अपराध सम्बन्धी विषयहरूमा ध्यान केन्द्रित गरिरहेको छ — अन्तरिक्ष ह्याकिङदेखि लिएर अन्तरिक्षमा लागू हुने साइबर सुरक्षा मापदण्ड र अभ्यासहरू, अन्तरिक्ष अपराधसँग सम्बन्धित कानुन र सन्धिहरू, साथै कार्टेल र अपहरणकारीहरूसम्म। हालैको सीएससीपीजी वेबिनारमा अन्तरिक्षलाई पैसाको कारोबार लुकाउने नयाँ सीमाका रूपमा हेरिएको स्पेस डटकमले उल्लेख गरेको छ।

फेल्डम्यानको दृष्टिमा, सुरुवाती अन्तरिक्ष डकैतीका घटनाहरू, उदाहरणका लागि, भूस्थिर पृथ्वी कक्षमा रहेको कुनै प्रसारण उपग्रहलाई कब्जा गरेर कुनै ठूला विश्वव्यापी मिडिया कार्यक्रम, जस्तै विश्वकप, अवरुद्ध गर्ने किसिमका हुन सक्छन्।

अन्तरिक्ष डाकुहरूको माग यस्तो हुन सक्छ: “या त यो प्रसारण कार्यक्रम सुनिश्चित गर्न ठूलो रकम तिर्नुहोस्, नभए यो बन्द हुनेछ… र अरू घटनाहरू पनि अन्धकारमा जानेछन्,” फेल्डम्यानले कल्पना गरे। “साथै, ढुवानीमा संलग्न उपग्रहहरू हेर्नुहोस्। यी अत्यन्तै कमजोर छन्।”