लाईडार प्रविधियुक्त ड्रोन प्रयोग गरेर चिनियाँ वैज्ञानिकहरूले यसरी गने देशभरका सबै १४२.६ अर्ब रुख

काठमाडौं ।

नयाँ अध्ययन अनुसार चीनमा १४२.६ अर्ब रुखहरु छन्। हालै वैज्ञानिकहरुले लेजर ड्रोनको प्रयोग गरेर देशभरमा भएका समग्र रुखहरुको आँकडा निकालेका हुन्।

चीनको जनघनत्व अत्यधिक भएकाले यी सङ्ख्या उल्लेखनीय रहेको एक विज्ञलाई उद्धृत गर्दै लाइभ साइन्सले उल्लेख गरेको छ। तर नयाँ अध्ययनका लेखकहरूका अनुसार रुख गणना गर्न प्रयोग गरिएको प्रविधिको सीमितताका कारण कुल सङ्ख्या कम अनुमान गरिएको हुन सक्छ।

“वास्तविक सङ्ख्या अझ बढी हुन सक्छ,” पेकिङ विश्वविद्यालयको इन्स्टिच्युट अफ रिमोट सेन्सिङ र जियोग्राफिक इन्फर्मेसन सिस्टमका प्राध्यापक तथा अध्ययनका प्रमुख लेखक छिङहुवा गुओले भने।

चीनको नवौं राष्ट्रिय वन स्रोत सर्वेक्षणले सन् २०१९ मा देशभरि प्रति एकडमा औसत ४२६ रुख (प्रति हेक्टर १,०५२ रुख) गणना गरेको थियो, जुन नयाँ अध्ययनको प्रति एकड २७९ रुख (प्रति हेक्टर ६८९ रुख) को अनुमानभन्दा धेरै हो, गुओले लाइभ साइन्सलाई इमेलमा बताएका छन्।

रुखको सही सङ्ख्या कतै बीचमा हुन सक्छ, तर त्यसलाई पत्ता लगाउन थप अनुसन्धान आवश्यक छ, उनले भने।

गुओका अनुसार चीनमा रुखको सही अनुमान लगाउन सकिए वनको इकोसिस्टमको अवस्था र रुखमा सञ्चित कार्बनको मात्रा मूल्याङ्कन गर्न महत्वपूर्ण हुनेछ। उनले र उनका सहकर्मीहरूले चीनभरि रुखहरूको वितरण देखाउने विस्तृत नक्सा पनि तयार गरेका छन्, जसले देशलाई वातावरणीय र जलवायु लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न मद्दत गर्नेछ।

“अध्ययनले चीनभरि रुख घनत्वको पहिलो उच्च-रेजोल्युसन नक्साङ्कन प्रस्तुत गरेको छ,” गुओले भने। “अन्ततः, यस अनुसन्धानले चीनको विश्वव्यापी दिगो पारिस्थितिकी प्रणाली व्यवस्थापन र पुनर्स्थापनाप्रतिको दृष्टिकोणमा योगदान पुर्‍याउँछ।”

प्रविधि अत्याधुनिक भए पनि केही विशेषताहरू सुधार गर्न आवश्यक छ, गुओले भने। उदाहरणका लागि, लाईडार३६० ले बाक्लो छानाको मुनि उम्रेका रुखहरू पत्ता लगाउन सक्दैन। “घना जङ्गल भएका क्षेत्रमा, ओभरल्याप भएका छानाहरूले मध्यम-तह र तल्लो-तहका रुखहरूको सही पहिचानमा अवरोध पुर्‍याउँछ, जसले वास्तविक भन्दा कम रुख गणना हुन सक्छ,” गुओले भने। स्थलीय लिडार डेटा समावेश गरेर र सफ्टवेयर सुधार गरेर अझ सही रुख गणना गर्न सकिने उनले थपे।

केही सीमितताहरू भए तापनि, नतिजाहरू चीनको रुख जनसङ्ख्या सम्बन्धी अनुसन्धानकर्ताहरूको अघिल्लो बुझाइसँग व्यापक रूपमा मेल खाने फेडेरल इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजी ज्युरिचको वातावरणीय प्रणाली विज्ञान विभागका सहायक प्राध्यापक टम क्राउदरले बताए।

“विश्वभरि, प्रतिव्यक्ति करिब ४०० रुख छन्, तर यति घना जनसङ्ख्या भएको क्षेत्रमा यो सङ्ख्या कम हुनु स्वाभाविक हो,” अध्ययनमा संलग्न नभएका क्राउदरले लाइभसाइन्सलाई इमेलमा भने।

तर चीनको रुख जनसङ्ख्या चाँडै बढ्न सक्छ, किनकि देशले अचम्मको दरमा बिरुवा रोपिरहेको छ। यस वसन्तमा ड्रोनहरू प्रयोग गरेर “ग्रेट ग्रीन वाल” — चीनको उत्तरमा गोबी र टकलामकान मरुभूमिहरू विस्तार हुन नदिनका लागि बनाइँदै गरेको विशाल रुखको पेटी — मा बीउ छर्दा रुखको सङ्ख्या अचानक बढ्न सक्छ।

ग्रेट ग्रीन वाल परियोजना — जुन थ्री-नर्थ सेल्टरबेल्ट फरेस्ट प्रोग्राम नामले पनि चिनिन्छ — १९७८ मा सुरू गरिएको थियो र २०५० सम्ममा पूरा हुने अपेक्षा गरिएको छ, जुन समयमा यसमा १०० अर्ब रुख समावेश हुनेछन्। यो पर्खाल अहिले नै विश्वकै सबैभन्दा ठूलो बीउबाट उम्रिएको जंगल हो, जसमा ६६ करोडभन्दा बढी रुख छन्, तर मरुभूमिकरण रोक्नमा यसको सफलताको विषयमा विवाद छ।

अध्ययनका लागि प्रयोग गरिएको प्रविधिले रुख गणना र नक्साङ्कनमा मात्र होइन, चीनले आफ्नो रुख रोप्ने प्रयासलाई कहाँ केन्द्रित गर्ने भन्ने कुरा अनुकूलन गर्न पनि मद्दत गर्न सक्छ।

“उच्च-परिशुद्धता डाटा र बुद्धिमान मोडेलहरूको संयोजनले प्रत्येक रुख सबैभन्दा उपयुक्त स्थानमा रोप्न सकिने सुनिश्चित गर्छ,” गुओले भने।