सूर्यमा फेरि भयो शक्तिशाली विस्फोट, प्रशान्त महासागर क्षेत्रमा रेडियो ब्ल्याकआउट

काठमाडौं ।

सूर्यमा हालै एउटा शक्तिशाली विस्फोट भएको छ। एउटा सक्रिय सनस्पटले आइतबार दिउँसो बलियो सौर्य फ्लेयर उत्पन्न गरेको हो।

फेब्रुअरी २४ मा अमेरिकी पूर्वी समय (ईएसटी) अनुसार दिउँसो २:२७ बजे (१९:२७ जीएमटी), सूर्यको उत्तरपश्चिमी किनारमा रहेको सनस्पट AR 4001 बाट X2.0 स्तरको सौर्य फ्लेयर उत्पन्न भयो।

यो घटनाका कारण पृथ्वीको केही भाग, विशेष गरी प्रशान्त महासागर क्षेत्रमा अस्थायी रेडियो ब्ल्याकआउट देखियो। यो प्रकारको ब्ल्याकआउटमा, सौर्य पराबैजनी विकिरणको वृद्धि हुने हुँदा हाइ-फ्रिक्वेन्सी रेडियो सिग्नलहरू पूर्ण रूपमा वा लगभग गुम्न सक्ने स्पेस डटकमले उल्लख गरेको छ।

एक्स-श्रेणीका फ्लेयरहरू सबैभन्दा शक्तिशाली हुन्छन्, जुन चार श्रेणीको स्केलमा वर्गीकृत गरिन्छ। एम श्रेणी दोस्रो बलियो फ्लेयर हो, त्यसपछि सी-श्रेणी र अन्त्यमा सबैभन्दा कमजोर बी-श्रेणी आउँछ। फ्लेयरको नाममा पछ्याउने सङ्ख्याले उक्त फ्लेयरको विशिष्ट शक्ति संकेत गर्छ, जस्तै यस घटनामा २.० रहेको छ।

यो रेडियो ब्ल्याकआउट घटनालाई अमेरिकी राष्ट्रिय महासागर तथा वायुमण्डल प्रशासन (एनओएए) को स्पेस वेदर प्रेडिक्शन सेन्टर (एसडब्लूपीसी) ले आर३ (“शक्तिशाली”) श्रेणीमा वर्गीकृत गरेको छ। यो श्रेणी चरम (आर ५) र गम्भीर (आर ४) घटनाहरूभन्दा मुनि पर्छ।

एनओएएका वैज्ञानिकहरूले सोमबार (फेब्रुअरी २४) प्रकाशित पूर्वानुमानमा यो X2.0 फ्लेयरबाट उत्पन्न कुनै पनि कोरोना मास इजेक्सन (सीएमई) पृथ्वीमा ठोक्किने सम्भावना नभएको बताएका छन्।

यद्यपि सौर्य अवलोकन गर्ने अन्तरिक्ष यानहरूले यस घटनाको प्रभावशाली दृश्यहरू कैद गरेका छन्, जसमा सूर्यबाट बाहिर निस्किएको प्लाज्मा र चुम्बकीय क्षेत्र देखिएको छ।

सीएमईहरूले सूर्यको प्लाज्मा र चुम्बकीय क्षेत्र अन्तरिक्षमा फाल्छन्, र यदि तिनीहरू पृथ्वीमा आइपुग्छन् भने, भू-चुम्बकीय आँधी सिर्जना हुन सक्छ। यस्ता आँधीहरूले पृथ्वीका पावर ग्रिडहरूमा प्रभाव पार्न सक्छन्, साथै सामान्यभन्दा तल्लो अक्षांशहरूमा मनमोहक अरोरा (उत्तर/दक्षिणी बत्तीहरू) उत्पन्न हुन सक्छ।

यस घटनाले पृथ्वीमा प्रत्यक्ष असर गर्ने कुनै सीएमई उत्पन्न नगरे तापनि एसडब्लूपीसीका वैज्ञानिकहरू अझै पनि सूर्यको गतिविधिलाई निरन्तर अनुगमन गरिरहेका छन्। उनीहरूले हालसालैको विज्ञप्तिमा यस्तै बलका अन्य सौर्य फ्लेयरहरू यस हप्ताको मध्यसम्म हुने सम्भावना “थोरै” मात्र रहेको बताएका छन्।