काठमाडौं ।
एउटा व्यावसायिक चन्द्र अवतरण यान चन्द्रमाको कक्षमा प्रवेश गरेको छ भने अर्को, एकै समयमा प्रक्षेपण भएको अर्को यानले पछि फर्कने तयारीका लागि चन्द्र उडान सम्पन्न गरेको छ।
फायरफ्लाइ एरोस्पेसले फेब्रुअरी १३ मा आफ्नो ब्लू गोस्ट १ अवतरण यानले चन्द्र कक्षमा प्रवेश गरेको पुष्टि गरेको छ। यसका लागि यानले बेलुका ८:५१ इस्टर्न टाइममा आफ्नो प्रतिक्रिया नियन्त्रण प्रणाली (आरसीएस) थ्रस्टरहरूको ४ मिनेट १५ सेकेन्डको इन्धन दहन सञ्चालन गरेको थियो।
कम्पनीले कक्षको विस्तृत विवरण खुलाएको छैन तर रेडियो संकेत ट्र्याक गर्न शौखिन अन्वेषकहरूका अनुसार यान १५० देखि ५,६७३ किलोमिटरको कक्षमा रहेको अनुमान गरिएको छ। फायरफ्लाईका अनुसार यानले थप चालहरू सञ्चालन गरेर गोलाकार कक्षमा प्रवेश गरेर अवतरण प्रयासको तयारी गर्ने बताएको छ।
फायरफ्लाइ र नासाले फेब्रुअरी १४ मा घोषणा गरेअनुसार अवतरण मार्च २ को बिहान ३:४५ इस्टर्न टाइमका लागि तालिकाबद्ध गरिएको छ। ब्लू गोस्ट १ ले नासाको कमर्सियल लुनर पोःड सर्भिसेज (सीएलपीएस) कार्यक्रमअन्तर्गत १० पेलोड बोकिरहेको छ जसले मेयर क्राइसियम अवतरण स्थलमा चन्द्र दिवसभर र सूर्यास्तपछि केही घण्टासम्म सञ्चालन गर्नेछ।
ब्लू गोस्ट १ जनवरी १५ मा फाल्कन ९ बाट प्रक्षेपण गरिएको थियो, जुन जापानी कम्पनी ispace को रेजिलियन्स चन्द्र अवतरण यानसँग साझा प्रक्षेपण थियो। रेजिलियन्सले फेब्रुअरी १४ मा चन्द्र उडान सम्पन्न गरेको थियो, जुन बेलुका ५:४३ इस्टर्न टाइममा चन्द्र सतहबाट करिब ८,४०० किलोमिटर टाढाबाट गएको थियो।
स्पेस डटकमका अनुसार रेजिलियन्सले चन्द्रमा पुग्नका लागि न्यून-ऊर्जा मार्ग अनुसरण गरिरहेको छ, जसमा यान पृथ्वीबाट १.१ मिलियन किलोमिटरसम्म टाढा पुगेर मे महिनाको सुरुमा चन्द्र कक्षमा प्रवेश गर्नेछ। त्यसपछि मेयर फ्रिगोरिस क्षेत्रमा अवतरण प्रयास गरिनेछ तर आईस्पेसले अवतरण मिति खुलाएको छैन।
“रेजिलियन्स अवतरण यानले लगातार माइलस्टोनहरू प्राप्त गर्दै सफलता हासिल गर्ने मार्गमा रहेको कुरामा म पूर्ण विश्वास राख्छु,” आइस्पेसका संस्थापक र प्रमुख कार्यकारी ताकेशी हाकामादाले विज्ञप्तिमा बताएका छन्।
फायरफ्लाइ एरोस्पेस र आइस्पेस दुवैले आफ्नो यानका माइलस्टोन र सफलता मापदण्ड तोकेका छन्। फायरफ्लाइका लागि, चन्द्र कक्षमा प्रवेश गर्नु १७ माइलस्टोनहरूमध्ये १०औं उपलब्धि हो, जुन प्रक्षेपणदेखि लिएर चन्द्र सतहमा सूर्यास्तपछि सञ्चालन हुनेसम्मको चरणमा पर्छ। रेजिलियन्सको चन्द्र उडान भने आईस्पेसका लागि १० माइलस्टोनहरूमध्ये पाँचौं हो, जसमा प्रक्षेपणपूर्व तयारीदेखि अवतरणपछि स्थिर प्रणाली अवस्था स्थापना गर्नेसम्मका लक्ष्य समेटिएका स्पेस डटकमले उल्लेख गरेको छ।
ब्लू गोस्ट १ ले सम्भवतः अर्को व्यावसायिक अवतरण यानसँगै चन्द्र सतहमा सञ्चालन गर्ने सम्भावना छ। इन्टुइटिभ मशिन्सले आफ्नो आईएम-२ चन्द्र अवतरण यान फेब्रुअरी २६ मा प्रक्षेपण गर्ने तयारी गरिरहेको छ, जसको प्रक्षेपणको चार-दिनीय समयसीमा तोकिएको छ।
आईएम-२ले कम्पनीको आईएम-१ मिशनजस्तै, चन्द्रमा पुग्न बढी प्रत्यक्ष मार्ग लिँदैछ। इन्टुइटिभ मशिन्सका प्रमुख कार्यकारी स्टिभ आल्टेमसले फेब्रुअरी ७ मा सीएनबीसीलाई भनेअनुसार समयसीमाको कुनै पनि दिन प्रक्षेपण भएमा आईएम-२ ले मार्च ६ मा चन्द्र दक्षिण ध्रुव नजिकको मन्स मौटन क्षेत्रमा अवतरण गर्नेछ।
प्रकाशित: ५ फाल्गुन २०८१, सोमबार
