Technology Khabar १५ माघ २०८१, मंगलवार
काठमाडौं ।
अन्तरिक्षको संसार अनन्त छ। ब्रह्माण्ड भित्र के के छ भनेर अनुमान गर्न अझै सम्भव भएको छैन। तर, वैज्ञानिकहरू हाम्रो सौर्यमण्डल वरिपरि वा हाम्रो आकाशगंगामा पृथ्वी जस्तै विशेषता भएको कुनै ग्रह छ कि छैन भनेर पत्ता लगाउने प्रयास गरिरहेका छन्।
अहिलेसम्म वैज्ञानिकहरूले यस्ता धेरै बाह्य ग्रहहरू पत्ता लगाएका छन् जसलाई एक्सोप्लानेट (बाह्य ग्रह) भनिन्छ। यस्तै एउटा बाह्य ग्रहको नाम जीजे १२१४ बी (GJ 1214 b) हो। वैज्ञानिकहरूलाई यसको अस्तित्वको बारेमा पहिले नै थाहा भए पनि अब यसको बारेमा एउटा चकित पार्ने खुलासा भएको छ।
वैज्ञानिकहरूले एक्सोप्लानेट जेजी १२१४ बी लाई उपनाम पनि दिएका छन्। यसलाई ‘इनाइपोशा’ भनिन्छ। यो ग्रह पत्ता लागेको समयको तुलनामा अहिले यसको वर्गीकरण परिवर्तन भएको छ। यो पृथ्वीबाट ४७ प्रकाश वर्ष टाढा अवस्थित छ। यो रातो बामपुड्के ताराको वरिपरि घुम्छ। सुरुमा यसलाई सानो नेप्च्यून मानिन्थ्यो। तर जेम्स वेब टेलिस्कोपको सहयोगमा यसको बारेमा नयाँ खोजहरू भएका छन्।
एक्सोप्लानेट जीजे १२१४ बी मा शुक्र ग्रह जस्तै विशेषताहरू छन्, तर आकारमा यो धेरै गुणा ठूलो छ। यसको वातावरण धेरै घना छ। वैज्ञानिकहरूले भनेअनुसार, यस्तो चीज पहिले कहिल्यै कुनै पनि ग्रहमा देखिएको थिएन। वैज्ञानिकहरूले यसलाई नयाँ श्रेणीमा राखेका छन् – ‘सुपर- भेनस (शुक्र)’।
यस खोजको महत्त्व यस तथ्यमा निहित छ कि यो हामीले अहिलेसम्म एक्सोप्लानेटहरूको बारेमा विश्वास गरेको भन्दा धेरै फरक छ। यसको अर्थ सौर्यमण्डल बाहिरका ग्रहहरू विविधताले भरिपूर्ण छन्। बाह्य ग्रहहरूलाई कुनै विशेष श्रेणीमा राख्न सकिँदैन। यी विभिन्न प्रकारका हुन सक्छन्।
द इन्डिपेन्डेन्टको रिपोर्ट अनुसार, जेम्स वेब टेलिस्कोपको तथ्याङ्कले पत्ता लागेको यो एक्सोप्लानेट हाम्रो सौर्यमण्डलको सबैभन्दा तातो ग्रहहरू मध्ये एक शुक्र ग्रहसँग धेरै मिल्दोजुल्दो रहेको देखाउँछ। इनाइपोशा शुक्र ग्रह भन्दा धेरै ठूलो छ। यो पत्ता लागेको आफ्नो प्रकारको पहिलो ग्रह हो।
वैज्ञानिकहरू यसको बारेमा जानकारी सङ्कलन गर्न व्यस्त छन् तर धेरै कुरा अझै उजागर भएको छैन। यसको वायुमण्डल यति घना छ कि यसलाई सजिलै देख्न सकिँदैन।
प्रकाशित: १५ माघ २०८१, मंगलवार
