सूर्यमा फेरि निस्कियो एक्स१.१ स्तरको सौर्य आँधी, शक्तिशाली रेडियो ब्ल्याकआउट

काठमाडौं ।

गत आइतबार अर्थात् डिसेम्बर २९ को बिहान सूर्यमा एक्स१.१ श्रेणीको सौर्य विस्फोट भयो जुन सम्भव हुने सौर्य विस्फोटहरूमध्ये सबैभन्दा शक्तिशाली श्रेणीमा पर्दछ। यो सन् २०२४ को अन्तिम ठूलो सौर्य विस्फोट हुन सक्ने अनुमान गरिएको छ।

पृथ्वीको दिशातर्फ फर्किएको सूर्यको उत्तरपश्चिम क्षेत्रबाट बिहान २:१८ ईएसटी (०७:१८ जीएमटी) मा विस्फोट भएको थियो जसले पृथ्वीका केही भागमा शक्तिशाली रेडियो ब्ल्याकआउट उत्पन्न गर्‍यो।

यो जानकारी एनओएएको स्पेस वेदर प्रेडिक्शन सेन्टर (एसडब्लूपीसी) ले आइतवार अद्यावधिकमा उल्लेख गरेको छ।

“यस विस्फोटसँग सम्बन्धित कोरोना मास इजेक्सन (सीएमई) थियो कि थिएन र यसको सम्भावित प्रभावहरू कस्तो हुन सक्छ भन्ने विश्लेषण जारी छ,” एसडब्लूपीसीका अधिकारीहरूले अद्यावधिकमा लेखेका छन्।

कोरोना मास इजेक्सन (सीएमई) भनेको सूर्यबाट निस्कने ठूला सौर्य पदार्थहरू हुन्, जसले पृथ्वीतर्फ प्रहार गर्दा उत्तर र दक्षिणी ध्रुवीय प्रकाशलाई बढाउन र उपग्रह तथा पावर संरचनामा अवरोध पुर्‍याउन सक्छ।

स्पेस डटकमका अनुसार एसडब्लूपीसीका अधिकारीहरूले यो सौर्य विस्फोटका प्रभावहरू ट्र्याक गरिरहेका छन्, यदि सीएमई घटना यससँग सम्बन्धित छ भने। त्यस अवस्थामा यो विस्फोटले नयाँ वर्षको उत्सवका लागि पृथ्वीमा उत्तर ध्रुवीय प्रकाशलाई “सौर्य आतिशबाजी” जस्तै गराउन सक्नेछ।

यद्यपि एक्स१.१ सौर्य विस्फोट सम्भावित रूपमा सबैभन्दा शक्तिशाली प्रकारको भए पनि यो २०२४ को सबैभन्दा ठूलो सौर्य विस्फोट भने थिएन। त्यो उपाधि अक्टोबर ३ मा भएको एक्स९ सौर्य विस्फोटले लिएको छ। यो २०११ यताकै तेस्रो ठूलो र २००५ यताकै पाँचौँ ठूलो सौर्य विस्फोट हो।

एसडब्लूपीसीका अधिकारीहरूले यो एक्स१.१ सौर्य विस्फोटलाई जीओईएस-१६ नामक मौसम उपग्रहमा रहेका उपकरणमार्फत अवलोकन गरेका थिए। जीओईएस-१६ एनओएए र नासाका सूर्यलाई लगातार निगरानी गरिरहेका तथा सौर्य विस्फोट तथा अन्य अन्तरिक्ष मौसम घटनाहरू पत्ता लगाइरहेका उपग्रहहरूको समावेश रहेको स्पेस डटकमले उल्लेख गरेको छ।