डिजिटल सुरक्षा यसकारण महत्वपूर्ण छ!

काठमाडौं ।

हामीलाई विश्वव्यापी रूपमा जोड्ने इन्टरनेट एउटा शक्तिशाली उपकरण हो, त्यसैले पनि यसको जिम्मेवार प्रयोग आवश्यक छ। हामीले सञ्चार गर्ने, सिक्ने र अन्तरक्रिया गर्ने तरिकामा यसले क्रान्तिकारी परिवर्तन ल्याएको छ।

तर पनि यसको विशाल शक्ति सँगसँगै यसलाई विवेकपूर्ण तरिकाले प्रयोग गर्ने जिम्मेवारी पनि हाम्रो सामु आएको हुन्छ। सकारात्मक र सुरक्षित अनलाइन अनुभव सुनिश्चित गर्नका लागि जिम्मेवार अनलाइन व्यवहार अपनाउनु आवश्यक हुन्छ।

अनलाइन सुरक्षाको आधारभूत सिद्धान्तहरूमध्ये व्यक्तिगत जानकारीको सुरक्षा गर्नु पनि एउटा हो। हामीले सार्वजनिक प्लेटफर्महरूमा घरको ठेगाना, फोन नम्बर वा वित्तीय जानकारी जस्ता संवेदनशील विवरणहरू साझा गर्नबाट जोगिनै पर्छ। कुनै पनि सामग्री पोस्ट गर्नुअघि हामीले यसको सम्भावित प्रभाव र गोपनीयतासम्बन्धी प्रभाव/परिणामबारे विचार गर्नुपर्छ।

आजको सूचना-सम्पन्न संसारमा आलोचनात्मक सोचको कौशल बढाउनु आवश्यक छ। कसैको अनुहार हेरेर जानकारी स्वीकार गर्नु अघि, यसलाई धेरै विश्वसनीय स्रोतहरूबाट प्रमाणित गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ। अनलाइनमा गलत सूचना र विकृतिको व्यापकताबारे सचेत रहनुहोस् र जानकारीको विश्वसनीयता मूल्याङ्कन गर्न भरपर्दो तथ्य जाँच गर्ने वेबसाइटहरूको प्रयोग गर्नुहोस्।

इन्टरनेट सम्मान र दयाको ठाउँ हुनुपर्छ, हामीले एकअर्कालाई समानुभूतिको साथ व्यवहार गर्नुपर्छ र साइबरबुलिङ वा अनलाइन उत्पीडनमा संलग्न हुनबाट हामी जोगिनै पर्छ। यस्तो व्यवहार देखेको खण्डमा सम्बन्धित अधिकारी वा प्रहरीमा खबर गर्नु हाम्रो दायित्व हो।

इन्टरनेटमा बालबालिकाहरूको बढ्दो पहुँच व्यापक हुँदै गएको अवस्थामा आमाबाबुको मार्गदर्शन महत्त्वपूर्ण हुन्छ। आमाबाबुले समय सीमा सेट गर्नु, हानिकारक सामग्री फिल्टर गर्न अभिभावकीय नियन्त्रण उपकरणहरू प्रयोग गर्नु र बच्चाहरूको अनलाइन गतिविधिहरूको निगरानी गर्नु अति आवश्यक छ।

जिम्मेवार डिजिटल नागरिक बन्नका लागि अनलाइन सुरक्षाको बारेमा बालबालिकासँग खुला र इमानदार रुपमा दोहोरो सञ्चार/कुराकारी गर्नु आवश्यक हुन्छ।

डिजिटल सुरक्षाका लागि हामीले ‘नेपालको सामाजिक सञ्जाल निर्देशिका’ पालना गर्नु आवश्यक छ। सांस्कृतिक मूल्य, गोपनीयता र राष्ट्रिय सुरक्षाको सम्मान गर्नुहोस्। त्यसो गरेर हामी सुरक्षित र जिम्मेवार अनलाइन समुदायमा योगदान गर्छौं।

नेपालमा डिजिटल सुरक्षा अभिवृद्धि गर्न महत्त्वपूर्ण प्रयासहरू भइरहेका छन्। भर्खरको डिजिटल सेफ्टी समिट नेपालले सुरक्षित इन्टरनेट अभ्यासहरूबारे छलफल र प्रवर्द्धन गर्न सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालय र टिकटकका प्रमुख सरोकारवालाहरूलाई एकसाथ ल्यायो। यसका साथै चाइल्ड सेफ नेटसँगको साझेदारीले अभिभावक, शिक्षक र बालबालिकाहरूलाई जिम्मेवारीपूर्वक इन्टरनेट नेभिगेट गर्न स्रोत, मार्गदर्शन र उपकरणहरू उपलब्ध गराएर बालबालिकाहरूलाई अनलाइन खतराहरूबाट जोगाउने लक्ष्य राखेको छ।

यी पहलहरू मार्फत् नेपाल सरकारले टिकटकसँगको सहकार्यमा सबै प्रयोगकर्ताहरू, विशेष गरी युवा पुस्ताका लागि सुरक्षित डिजिटल वातावरण सिर्जना गर्न सक्रिय रूपमा काम गरिरहेको छ।

सुरक्षित डिजिटल भविष्य सिर्जना गर्न, अनलाइन खतराहरू र उत्कृष्ट अभ्यासहरू बारे आफूलाई शिक्षित गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ। आफ्नो अनलाइन व्यवहारको बारेमा सजग रहनुहोस्, अरूलाई आदरपूर्वक व्यवहार गर्नुहोस् र अनलाइन उत्पीडन वा साइबर बुलिङको कुनै पनि घटनाहरू देखेमा त्यसलाई रिपोर्ट गर्नुहोस्।

यी सिद्धान्तहरूलाई सामूहिक रूपमा अँगालेर हामी सबैका लागि सकारात्मक र सुरक्षित अनलाइन वातावरणको प्रचार र समर्थन गर्न सक्छौं।