काठमाडौं ।
चीनको तियाङगोङ अन्तरिक्ष स्टेशनमा आपूर्ति, वैज्ञानिक प्रयोगहरू र उपकरणहरू पुर्याउन कार्गो अन्तरिक्ष यान सफलतापूर्वक पुगेको छ।
नोभेम्बर १५ मा बिहान १०:१३ बजे (पूर्वी समय) वा १५:१३ यूटीसीमा तियानझोउ-८ नामक अन्तरिक्ष यानलाई लङ मार्च ७ रकेटको मद्दतले वेन्चाङ तटिय अन्तरिक्ष केन्द्रबाट प्रक्षेपण गरियो। अन्तरिक्ष यान रकेटबाट प्रक्षेपणको लगभग १० मिनेटपछि छुट्टिएको थियो।
स्पेसन्युज डटकमका अनुसार तियानझोउ-८ प्रक्षेपणपछि तीन घण्टाभन्दा थोरै समयपछि, दिउँसो १:३२ बजे (१८:३२ यूटीसी) तियाङगोङसँग जोडियो। चीन मानव अन्तरिक्ष इन्जिनियरिङ कार्यालय (सीएमएसईओ) का अनुसार यो अन्तरिक्ष यान तियाङगोङको पछाडिको पोर्टमा जोडिएको हो।
चाइन सेन्ट्रल टेलिभिजन सीसीटीभीका अनुसार तियानझोउ-८ करिब ६,००० किलोग्राम आपूर्ति सामग्री लिएर गएको थियो। यस सामग्रीमध्ये अधिकांश अक्टोबर २९ मा प्रक्षेपण भएको शेनझोउ-१९ मिशनका लागि र आगामी शेनझोउ-२० चालक दललाई समर्थन गर्नको लागि समर्पित गरिएको छ।
यस पटकको पेलोडमा ४५८ किलोग्राम वैज्ञानिक सामग्रीहरू समावेश छन्, जसमा प्रयोगात्मक पेलोडहरू, युनिटहरू, नमूनाहरू, साथै स्पेयर पार्ट्स र प्रयोग गर्न मिल्ने वस्तुहरू सामेल छन्।
तियानझोउ-८ मा रहेको एउटा महत्त्वपूर्ण प्रयोग भनेको चन्द्र सतहको धूलो (लुनार रेगोलिथ सिमुलन्ट) बाट बनेका इँटाहरू हुन्। यी इँटाहरूलाई तियाङगोङको बाहिरी भागमा राखेर लगभग तीन वर्षसम्म अन्तरिक्षको कठोर वातावरणमा परीक्षण गरिनेछ।
यी इँटाहरू पछि पृथ्वीमा फर्काएर विश्लेषण गरिनेछ, जसले चीनलाई २०३० को दशकमा योजनाबद्ध अन्तर्राष्ट्रिय चन्द्र अनुसन्धान स्टेशन निर्माणमा सहयोग पुर्याउन सक्नेछ।
यसको अतिरिक्त, तियानझोउ-८ले लामो समयको अन्तरिक्ष अन्वेषणसँग सम्बन्धित जैविक अध्ययनलाई पनि समर्थन गर्नेछ।
ती अध्ययनलाई पछि फ्रिज गरेर पृथ्वीमा फर्काइनेछ, जहाँ वैज्ञानिकहरूले माइक्रोग्राभिटी र चुम्बकीय क्षेत्रको अभावका कारण जीन अभिव्यक्तिमा हुने परिवर्तनहरू अध्ययन गर्नेछन्। यस प्रयोगले अन्तरिक्ष यात्राले पशुहरूको व्यवहार, प्रजनन, र मस्तिष्क कार्यहरूमा कस्तो प्रभाव पार्छ भन्ने बुझ्न मद्दत गर्नेछ।
तियानझोउ-८ यानले अघिल्लो तियानझोउ-६ र तियानझोउ-७ मिशनहरूको तुलनामा १०२ किलोग्राम बढी पेलोड बोक्न सक्छ। यी अघिल्ला मिशनहरू पहिलेका पाँच तियानझोउ यानहरूभन्दा २० प्रतिशत बढी पेलोड (अधिकतम ७,४०० किलोग्राम) बोक्नका लागि डिजाइन गरिएको स्पेसन्युज डटकमले उल्लेख गरेको छ।
चीनले तीन-मोड्युलको तियाङगोङ अन्तरिक्ष स्टेशनलाई कम्तिमा एक दशक सञ्चालन गर्ने लक्ष्य राखेको छ। साथै, स्टेशनलाई विस्तार गरी ६ वटा मोड्युलमा पुर्याउने योजना छ, र नजिकै कक्षमा घुम्ने सुन्टियान अन्तरिक्ष टेलिस्कोपलाई पनि थप्ने योजना छ।
हालै सीएमएसईओले तियाङगोङलाई आपूर्ति गर्न नयाँ सस्तो कार्गो अवधारणाहरू विकास गर्न दुई कम्पनीहरूलाई सम्झौता प्रदान गरेको छ। यो कार्यक्रमले थप आपूर्तिको विकल्प र डाउनमास क्षमताहरू बढाउने लक्ष्य राखेको छ। हाल तियाङगोङलाई आपूर्ति गर्ने चीनको एकमात्र संयन्त्र तियानझोउ/लङ मार्च ७ संयोजन हो।
यसको एक अवधारणा माइक्रोसाटको चिङझोउ कार्गो अन्तरिक्ष यान हो, जसलाई २०२५ को उत्तरार्द्धमा सीएएस स्पेस काइनेटिका-२ लन्चरद्वारा प्रक्षेपण गरिनेछ। अर्को अवधारणा, हाओलङ, पुन: प्रयोग गर्न सकिने सटल हो जुन चीनको विमान उद्योग निगम (एभीओसी) द्वारा विकास भइरहेको छ।
तियानझोउ-८ मिशन, २०२४ को चीनको ५६औं कक्षीय प्रक्षेपण हो। यसअघि यसै हप्ता हाईयाङ-४ (०१) समुद्री उपग्रह र लिजियान-१ (काइनेटिका-१) कमर्सियल सॉलिड रकेटबाट १५ वटा स्याटेलाइटहरू प्रक्षेपण गरिएका थिए।
चीनको मुख्य अन्तरिक्ष ठेकेदार सीएएससीले यस वर्ष कुल १०० प्रक्षेपण गर्ने लक्ष्य राखेको थियो। यो वर्षका मुख्य मिशनहरूमा चाङ’इ-६ चन्द्र मिशन पनि सामेल छ, जसले चन्द्रमाको टाढाको भागबाट पहिलो पटक नमूना ल्याएको थियो।
प्रकाशित: ४ मंसिर २०८१, मंगलवार
