नेपालमा साना र मझौला व्यवसायको प्रवर्द्धनका लागि टिकटकले देखाएको सम्भाव्यता

काठमाडौं ।

–सुरेश बडाल

डिजिटल क्रान्तिले विश्वव्यापी मार्केटिङलाई नयाँ आकार दिँदै गरेको यस समयमा नेपालमा पनि यसको प्रभाव परेको छ। सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्महरूको उदयसँगै साना र मझौला उद्यम (एसएमई) हरुसँग उपभोक्ताहरुसँग सिधै जोडिने र आफ्नो व्यवसाय वृद्धि गर्ने अभूतपूर्व अवसरहरु रहेका छन्।

उपलब्ध प्लेटफर्महरूमध्ये पनि मनोरञ्जन, रचनात्मकता र पहुँचको अद्वितीय मिश्रण प्रदान गर्दै टिकटक शक्तिशाली उपकरणको रूपमा उभिएको छ।

यस प्लेटफर्मको विभिन्न तहका दर्शक श्रोताहरूलाई उनीहरुकै चाहना बमोजिमका सामग्री पेश गर्ने क्षमता र एल्गोरिदम-सञ्चालित भिजिबिलिटीले गर्दा नेपालमा साना तथा मझौला व्यवसायको लागि यसले असीमित सम्भाव्यताहरू प्रस्तुत गरेको छ।

सन् २०१६ मा विश्वव्यापी रूपमा सुरुवात भएपछि नेपालमा पनि विशेषगरी युवा पुस्तामाझ टिकटकको लोकप्रियता द्रुत गतिमा वृद्धि भएको छ।

विश्वभर एक अर्बभन्दा बढी सक्रिय प्रयोगकर्ता रहेको र नेपालमा पनि प्रयोगकर्ता बढिरहेको अवस्थामा यसमा भएको प्रयोगकर्ता-मैत्री इन्टरफेसले हरेक खाले व्यवसायहरूलाई नौलो र आकर्षक तरिकाले सम्भावित ग्राहकहरूसम्म पुग्न सघाउँछ।

भौगोलिक विषमताहरू पार गर्दै यसले देशकै सबैभन्दा दुर्गम भागहरूमा पनि पुगेर मानिसहरूलाई जोडेको छ। यस कारण पनि टिकटक आफ्नो बजार खोज्न चाहने र व्यवसायलाई विविधीकरण गर्न खोज्ने सबैका लागि एक आदर्श प्लेटफर्म बनेको छ।

नेपालमा हालका वर्षहरूमा इन्टरनेटको पहुँचमा उल्लेखनीय वृद्धि भएको छ। किफायती स्मार्टफोन र डाटा प्याकेजहरूले टिकटक जस्ता प्लेटफर्महरूमा पहुँच प्राप्त गर्न मानिसहरूलाई सजिलो बनाएको छ।

काठमाडौं, पोखरा, चितवन र विराटनगर जस्ता प्रमुख सहरहरूका साथै गाउँ गाउँमा रहेका साना तथा मझौला उद्योगहरूले आफ्ना उत्पादन र सेवाहरू प्रवर्द्धन गर्न टिकटक प्रयोग गरिरहेका छन्।

टिकटकले सिर्जनात्मकता र प्रामाणिकतालाई प्रोत्साहन गर्ने हुँदा यसले व्यवसायहरूलाई आफ्ना उत्पादनहरू अझ अनौपचारिक र आकर्षक तरिकामा प्रदर्शन गर्न सघाउँछ।

छोटो क्लिपहरू बनाएर, आफ्ना उत्पादन प्रदर्शन गरेर अथवा बिहाइन्ड द सिन फुटेजहरू बनाएर व्यवसायीले आफ्ना अफरहरू राख्न सक्छन् वा आफ्ना उत्पादन वा सेवाको सेरोफेरोमा कथाहरू बुन्न सक्छन्।

यस प्रकारको संलग्नताले व्यवसाय र ग्राहकहरूबीच बलियो सम्बन्ध निर्माण गर्न मद्दत गर्छ र ब्रान्ड लोयलिटी र बिक्रीलाई बढावा दिन्छ।

परम्परागत प्रचारका प्लेटफर्महरू जस्तै टेलिभिजन, पत्रपत्रिका र रेडियोका लागि प्रायः ठूलो लगानी चाहिन्छ जसले गर्दा साना व्यवसायलाई ठूला कर्पोरेसनहरूसँग प्रतिस्पर्धा गर्न गाह्रो हुन्छ।

यद्यपि टिकटकले विशाल दर्शकहरूमाझ पुग्न कम लागत वा नि:शुल्क तरिका प्रदान गरेर सबैका लागि समान प्रतिस्पर्धाको अवसर प्रदान गरेको छ। व्यवसायहरूले प्रचारको उच्च उत्पादन लागत हटाएर केवल स्मार्टफोनको प्रयोगद्वारा घरभित्रै प्रचार सामग्री सिर्जना गर्न सक्छन्।

यस बाहेक नेपालका एसएमईहरूका लागि प्रचलनमा रहेका वा सान्दर्भिक ह्यासट्यागहरू प्रयोग गर्नाले पनि सामग्रीको पहुँच विस्तार गर्न सकिन्छ। यसले गर्दा यी सामग्रीलाई ठुलो सङ्ख्याका दर्शकहरूसमक्ष लैजान सकिन्छ।

उदाहरणका लागि चाडपर्वका बेला व्यवसायहरूले दशैं वा तिहार जस्ता लोकप्रिय चाडपर्व वरिपरि रहेर सामग्री सिर्जना गर्न सक्छन्।

साथै इन्द्रजात्रा, गाइजात्रा, होली पर्वका सांस्कृतिक पक्ष र फुटेजहरू समावेश गर्दै भिजिबिलिटी प्राप्त गर्न यससँग सम्बन्धित ट्रेन्डिङ ह्यासट्यागहरू पनि प्रयोग गर्न सक्छन्।

साथै सौन्दर्य व्यवसायहरू जस्तै ब्युटी पार्लर, सैलुन, टाटु बनाउने ठाउँहरूले विभिन्न प्रकारका कलात्मक सीप देखाएर अनि आफ्ना दिनचर्याहरू देखाएर पनि आफ्नो व्यवसायको प्रबर्धन गर्न सक्छन्।

इन्फ्लुएन्सर मार्केटिङ

डिजिटल क्रान्तिको यस स्वर्णिम युगमा पछिल्लो समय अति प्रचलित शब्द हो इन्फ़्लुएन्सर मार्केटिङ। यो अन्य प्लेटफर्म भन्दा ज्यादा टिकटकमै प्रभावकारी साबित भएको छ।

नेपालमा लाइफस्टाइल ब्लगर, गायक, गायिका, नृत्य कलाकार, ट्राभल भ्लगर हुँदै हाँस्य कलाकारसम्म धेरै फलोअरहरू भएका टिकटक इन्फ्लुएन्सरहरूको संख्या बढ्दै गएको छ।

एसएमईहरूले यी युवाहरूसँग सहकार्य गरेर आफ्ना उत्पादनहरूको प्रबर्धन गर्न सक्छन्। इन्फ्लुएन्सर मार्केटिंग चल्तीको सेलिब्रिटी मार्केटिंग भन्दा ज्यादा स्वाभाविक, प्रभावकारी र सुलभ देखिन आएको छ।

नेपालको सांस्कृतिक विविधता सान्दर्भिक सामग्री सिर्जना गर्न खोज्ने साना तथा मझौला उद्योगहरूका लागि खजाना हो।

व्यवसायहरूले आफ्ना भिडियोहरूमा स्थानीय भाषा, परम्परा, चाडपर्व र प्रचलनहरू समावेश गर्नाले उनीहरूको सामग्री नेपाली दर्शकहरूमाझ अझ आकर्षक तरिकाले पहुँच प्राप्त गर्ने गरेको पाइन्छ। यसले स्थानीयस्तरमा भावनात्मक सम्बन्ध निर्माण गर्दै एसएमईहरूले आफ्नो लक्षित बजारसँग गहिरो सम्पर्क स्थापित गर्न सक्छन्।

स्थानीयकृत सामग्रीहरू सोही क्षेत्रहरूमा रहेका व्यवसायहरूको लागि महत्त्वपूर्ण हुन्छ। उदाहरणका लागि, मुस्ताङको एउटा व्यवसायले स्थानीय उपभोक्ता र पर्यटक दुवैलाई आकर्षित गर्ने त्यस क्षेत्रको अद्वितीय सौन्दर्यलाई हाइलाइट गर्दै आफ्ना उत्पादनहरू प्रदर्शन गर्न सक्छ।

होमस्टेहरूले आफ्ना वरिपरी उत्पादन भएका खाद्य, छेउछाउका रमणीय ठाउँहरुको दृश्य, स्थानीय नाच, हाटबजार, जात्रा आदिको प्रदर्शन गर्न सक्छन्। यसले व्यवसायलाई प्रवर्द्धन मात्र नगरी त्यस क्षेत्रको सांस्कृतिक पहिचानलाई पनि सुदृढ बनाउँछ।

नेपालमा एसएमईहरूको लागि टिकटकले रचनात्मक, किफायती र प्रभावकारी मार्केटिङ अवसरहरूको असीमित दायरा प्रदान गरेको छ। इन्टरनेटको सुविधा देशभरि बढ्दै गइरहेको र धेरै मानिसहरू टिकटकमा आकर्षित भइरहेको अवस्थामा टिकटकमा व्यवसाय वृद्धिको सम्भावना बढ्नेछ।

आफ्ना दर्शकहरूसँग जोडिने नयाँ तरिकाहरू अँगाल्न इच्छुक व्यवसायीहरूको लागि टिकटकले आफ्नो पहुँच विस्तार गर्न, बिक्री बढाउन र वफादार ग्राहकहरू प्राप्त गर्ने अवसर प्रदान गर्दछ।

परम्परागत विज्ञापन विकल्पहरू अप्राप्य र महँगो हुने बजारमा टिकटक सबै आकारका व्यवसायहरूका लागि गतिशील र पहुँचयोग्य प्लेटफर्मको रूपमा उभिएको छ। यसको सिर्जनात्मक प्रयोगद्वारा व्यवसायहरूले यस प्लेटफर्मको पूर्ण क्षमतालाई सदुपयोग गर्न सक्छन् र विकास र सफलताको गन्तव्य तर्फका नयाँ मार्गहरू तय गर्न सक्छन्।

(फुड माइक्रोबायोलोजीमा स्नातकोत्तर लेखक बडाल, पुस्तक सम्पादक, कन्टेन्ट राइटर एवम् अनुवादक पनि हुन्)