स्पेसएक्स स्टारशिपको विस्फोटले वायुमण्डलमा अस्थाई प्वाल पारेको वैज्ञानिकहरूको भनाई

काठमाडौं ।

जब स्पेसएक्सको स्टारशिप रकेट उडेसँगै यसले हाम्रो वायुमण्डलमा एउटा प्वाल बनाएको नयाँ अनुसन्धानले दाबी गरेको छ।

नोभेम्बर १८ मा बोका चिका, टेक्सासमा स्पेसएक्सको सुविधाबाट प्रक्षेपण गरेको चार मिनेट पछि, स्टारशिपको सुपरहेभी बुस्टर आफ्नो दोस्रो चरणबाट अलग भएपछि लगभग ५० माइलको उचाइमा विस्फोट भएको थियो।

यो पछि अर्को केहि मिनेट पछि फेरी विस्फोट भयो, जब स्पेसशिपको जीवित भाग ९३ माइलको उचाइमा पुग्यो, र त्यसपछि आफैं दहन भयो।

अब, जियोफिजिकल रिसर्च लेटर्स जर्नलमा प्रकाशित नयाँ अध्ययनमा विस्तृत रूपमा भनिएअनुसार यी घटनाहरूले आयोनोस्फियर भनिने माथिल्लो वायुमण्डलको क्षेत्रमा एक अस्थायी प्वाल सिर्जना गरेको छ, जहाँ चार्ज कणहरू, सौर विकिरणद्वारा तिनीहरूको इलेक्ट्रोनहरू हटाइयो। यो स्थान पृथ्वी र खाली अन्तरिक्ष बीचको अन्तिम सीमा हो।

आयनोस्फियर पृथ्वीको सतह भन्दा लगभग ५० देखि ४०० माइल माथि फैलिएको छ। अन्वेषकहरूका अनुसार आवाजको गतिभन्दा तीव्र गतिमा यात्रा गरिरहेको स्टारशिपको वेगले यस क्षेत्रमा शंकु वा कोन जस्तो ध्वनिक झटकायुक्त तरंगहरू पठाएको नेचर डटकमलाई उदृत गर्दै फ्यूचरिजम डटकमले रिपोर्ट गरेको छ।

“तिनीहरूमा धेरै ठूलो परिमाण थिए, तर सबैभन्दा अप्रत्याशित कुरा यो थियो कि त्यहाँ धेरै दोलनहरू थिए र तरंगहरू उत्तर दिशामा फैलिरहेका थिए,” अध्ययनका प्रमुख लेखक तथा रूसको सौर्य-स्थिर भौतिकी संस्थानका वायुमण्डलीय भौतिकशास्त्री युरी यास्युकेभिचले भने, “सामान्यतया, जब अन्तरिक्ष यान प्रक्षेपण गरिन्छ, तरंगहरू दक्षिणमा प्रचार गर्न अवलोकन गरिन्छ।”

त्यसपछि जब विस्फोटहरू पछ्याइयो, नजिकैको परमाणुहरूको चार्जलाई बेअसर गर्दै परिणामस्वरूप ध्वनि तरंगहरूले इलेक्ट्रोनहरूलाई “गायब” बनायो। यसरी १,२०० माइलसम्म फैलिएको आयनोस्फेरिक प्वाल बनाएको थियो । यो उल्लेखनीय छ, किनभने “सामान्यतया, इन्जिन ईन्धनसंग अन्तरक्रियाको कारण आयनोस्फेरमा रासायनिक प्रक्रियाको परिणाम को रूप मा यस्तो प्वालहरु बन्छन,” यास्युकेभिचले भने।

त्यस्तै, अन्वेषकहरूका भनाईअनुसार यो मानव निर्मित विस्फोटको परिणाम स्वरूप बनेको आयनोस्फियरमा बनेको गैर-रासायनिक छिद्रको पहिलो दस्तावेजसहितको पहिचान हो।

“सौभाग्यवश, यो प्वाल ३० देखि ४० मिनेटपछि समाप्त हुन्छ,” अनुसन्धानकर्ताहरूले भने। यद्यपि यसका पछाडिको परिस्थितिहरू अद्वितीय थिए, यी अपेक्षाकृत सामान्य घटनाहरू हुन्, किनकि रकेट प्रक्षेपणबाट निस्कने आयनीकृत परमाणुहरूलाई पुन: संयोजित गर्न र तिनीहरूको चार्ज गुमाउन सक्छ। प्राकृतिक घटनाहरू, जस्तै ज्वालामुखी विस्फोटले, पनि आयनोस्फेरिक अवरोधहरू सिर्जना गर्न सक्छ।