पुराना टेलिकम अपरेटरहरुका लागि फ्रिक्वेन्सी प्रयोगमा प्रविधि तटस्थताको सिद्धान्त लागू

काठमाडौं ।

नेपालमा संचालनमा रहेका र सरकारसँग फ्रिक्वेन्सी किनेका टेलिकम अपरेटरहरुका लागि आजदेखि प्रविधि तटस्थताको सिद्धान्त लागू भएको छ।सरकारले पारित गरेको नयाँ नीतिअनुसार प्रविधि तटस्थताको आधारमा फ्रिक्वेन्सी दिनसक्ने व्यवस्था राखिएको छ।

नयाँ नीतिको उद्धेश्यमा नै समान सेवा उपलब्ध गराउने सेवा प्रदायकलाई समान शर्त (Level Playing Field) अन्तर्गत ल्याउन तथा दूरसञ्चार सेवाका नविनतम प्रविधिहरु आम उपभोक्ता समक्ष सहज र प्रतिस्पर्धात्मक रुपमा पु-याउन प्रविधि तटस्थता ( Technology Neutrality ) को सिद्धान्त अवलम्बन गर्ने रहेको छ। सोहीअनुसार आजदेखि उक्त सिद्धान्त सबै अपरेटरहरुका लागि लागू भएको हो।

यसको लागि थप कुनै नयाँ अनुमति पत्र लिनुपर्ने वा आवेदन दिनुनपर्ने भएको छ।

सरकारले फ्रिक्वेन्सीको उच्चतम उपयोग गर्नका लागि प्रविधि तटस्थता ( Technology Neutrality) को सिद्धान्त अबलम्वन गरिएको नीतिमा उल्लेख छ।

“फ्रिक्वेन्सीको अधिकतम उपयोग हुने गरी नविनतम प्रविधिको प्रयोगलाई प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यले सेलुलर/मोवाइल फ्रिक्वेन्सीको प्रयोगमा प्रविधि तटस्थता ( Technology Neutrality) को सिद्धान्त अबलम्वन गरिनेछ। प्रविधि तटस्थता अन्तर्गत कुनै पनि फ्रिक्वेन्सी ब्याण्डमा कुनै पनि प्रविधि वा कुनै पनि पुस्ता (Generation) को सेवा सञ्चालन गर्न सकिनेछ।”

अब प्रविधि तटस्थतामा आधारित रहेर दूरसञ्चार सेवा प्रदायक कम्पनीहरुले आफूसँग भएको फ्रिक्वेन्सीमार्फत टूजी, थ्रिजी, फोरजी, फाइभजी वा आगामी दिनमा आउनसक्ने नविनतम प्रविधिमा आधारित जुनसुकै सेवा आफ्ना ग्राहकलाई दिनसक्ने भएका छन्।

दूरसञ्चार सेवाको रेडियो फ्रिक्वेन्सी (बाँडफाँड तथा मूल्य सम्बन्धी) नीति, २०८० अनुसार आज साउन १ गतेदेखि सबै किसिमका फ्रिक्वेन्सीहरुमा प्रविधि तटस्थताको सिद्धान्त पूर्णरुपमा अवलम्बन भएको हो।

यस्तै यसअघिदेखि संचालनमा रहेका टेलिकम अपरेटरहरुको हकमा आजदेखि प्रविधि तटस्थताको सिद्धान्त अवलम्बन भएसँगै अब सरकारले फ्रिक्वेन्सी बाँडफाँडमा समान एकल नीति लिएको देखिएको छ।

नयाँ नीति जारी भएसँगै नयाँ फ्रिक्वेन्सी बितरणमा मात्र प्रविधि तटस्थताको सिद्धान्त लिएको थियो भने नीतिमा नै २०८१ साउन १ गतेदेखि पुराना अपरेटरहरुको हकमा समेत सो सिद्धान्त लागू हुने उल्लेख छ।

“प्रविधि तटस्थताको सिद्धान्त अवलम्बन गर्नु अघि जि.एस.एम. सेलुलर मोबाइल तथा आधारभूत टेलिफोन सेवाको अनुमतिपत्र प्राप्त गर्ने सेवा प्रदायकको हकमा २०८१ श्रावण १ गतेबाट सम्पूर्ण सेलुलर फ्रिक्वेन्सीको प्रयोगमा प्रविधि तटस्थताको सिद्धान्त अबलम्बन हुनेछ,” दूरसञ्चार सेवाको रेडियो फ्रिक्वेन्सी (बाँडफाँड तथा मूल्य सम्बन्धी) नीति, २०८० मा लेखिएको छ।

नयाँ नीति लागू हुनुभन्दा पहिले पनि सरकारले २०७७ फागुनमा पुरानो नीतिमा संसोधन गरेर प्रविधि तटस्थता अपनाउने निर्णय गरेको थियो।

अबदेखि टेलिकम अपरेटरहरुले समेत प्रविधि तटस्थताको सिद्धान्तअनुसार सेवा दिन र प्रयोगमा आएका फ्रिक्वेन्सीहरुको दस्तुर नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणलाई तिर्नुपर्ने हुन्छ।

नेपालमा जि.एस.एम. सेलुलर मोबाइल सेवा प्रदायकहरुमा नेपाल टेलिकम तथा एनसेल आजियाटा छन्। त्यसैगरी आधारभूत टेलिफोन सेवाको अनुमतिपत्र प्राप्त गर्ने सेवा प्रदायकमा युनाइटेड टेलिकम लिमिटेड (युटिएल) रहेको छ।

नेपाल टेलिकमसँग करिब ६०.८५ मेगाहर्ज पेयर्ड फ्रिक्वेन्सी छ भने एनसेलसँग ४४.६ मेगाहर्ज पेयर्ड फ्रिक्वेन्सी छ। दुबै सेवा प्रदायकहरुको सेवा संचालनमा रहेको छ। अर्कोतर्फ युटिएलको सेवा वर्षौंदेखि बन्द रहेको छ तर कम्पनीसँग १९.५ मेगाहर्ज फ्रिक्वेन्सी रहेको छ।