Technology Khabar १५ जेष्ठ २०८१, मंगलवार
काठमाडौं ।
आजको तिब्र गतिको जीवनमा मानिसहरुसँग समयको कमी देखिन्छ। यस्तो अवस्थामा कम्पनीहरूले मोबाइल फोन चार्ज गर्न लाग्ने समयलाई कम गर्न क्रमशः प्रयास गरिरहेका छन्। त्यसैगरी विद्युतीय कारको बढ्दो चलनका कारण कार चार्ज गर्ने समय पनि भविष्यमा एउटा समस्या हुनसक्छ।
तर भारतीय मूलका एक अनुसन्धानकर्ताले एउटा यस्तो प्रविधि पत्ता लगाएको दाबी गरेका छन् जसको मद्दतले विद्युतीय कारलाई १० मिनेटमा चार्ज गर्न सकिन्छ र ब्याट्रीले मरेको मोबाइल मात्र १ मिनेटमा चार्ज गर्न सकिन्छ।
आईबीटी रिपोर्टका अनुसार कोलोराडो बोल्डर विश्वविद्यालयको केमिकल र बायोलॉजिकल इन्जिनियरिङ विभागका सहायक प्राध्यापक अंकुर गुप्ताले यो नयाँ प्रविधि पत्ता लगाएका हुन्। अंकुर गुप्ता र उनको टोलीले यो नयाँ प्रविधि पत्ता लगाएका हुन्।
प्रोसिडिङ्स अफ द नेसनल एकेडेमी अफ साइन्सेज जर्नलमा यस सम्बन्धमा एक अध्ययन प्रकाशित भएको छ। जसमा चार्ज गरिएका कणहरू भएका आयनहरूको गतिको चर्चा गरिएको छ। अन्वेषकहरूले पत्ता लगाए कि कसरी स-साना चार्ज गरिएका कणहरू, जसलाई आयन भनिन्छ, माइनस्क्युल पोर्सको जटिल नेटवर्क भित्र सर्छ।
गुप्ताका अनुसार यस खोजबाट थप भण्डारण भएका सुपर क्यापेसिटर बनाउन सकिन्छ। सुपरक्यापेसिटरहरू भण्डारण उपकरणहरू हुन् जुन तिनीहरूको ऊर्जा भण्डारणको लागि जम्मा भएको आयनमा निर्भर हुन्छन्। सुपर क्यापेसिटरहरूले परम्परागत ब्याट्रीहरू भन्दा धेरै छिटो चार्ज गर्न सक्छन् र लामो समयसम्म टिक्न सक्छन्।
सहायक प्रोफेसरका अनुसार यो खोज ईभी वा इलेक्ट्रोनिक डिभाइसमा ऊर्जा भण्डारणका लागि मात्र उपयोगी नभएर पावर ग्रिडमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ।
पावर ग्रिडको उतारचढाव हुने ऊर्जाका लागि कम माग भएका बेला खेर जानबाट जोगाउन सक्ने र बढी माग भएका बेला छिटो आपूर्ति गर्न सक्ने खालका भण्डारण उपकरण चाहिने उनले पावर ग्रिडबारे बताए। त्यसैले, सुपरक्यापासिटरहरु (supercapacitors) को मुख्य विशेषता तिनीहरूको गति हो। गुप्ताले आगामी दिनमा पृथ्वीको भविष्य ऊर्जा (विद्युत)मा मात्र निर्भर हुने बताए।
त्यसैले उनले आफ्नो केमिकल इन्जिनियरिङको ज्ञानलाई यस दिशामा प्रयोग गर्ने सोचेका थिए। नयाँ अनुसन्धानबाट, यो आशा गर्न सकिन्छ कि चाँडै हामीसँग यस्ता सुपर क्यापेसिटरहरू उपलब्ध हुनेछन् जसले मोबाइल फोन वा इलेक्ट्रिक भेहिकललाई आवश्यकताअनुसार मिनेटमा चार्ज गर्नेछ।
प्रकाशित: १५ जेष्ठ २०८१, मंगलवार
